دکتر محمد مصدق
سازمان‌های جاسوسی انگلیس و آمریکا با همکاری سرلشکر زاهدی، با بهانه‌گیری از نفوذ کمونیست‌ها، در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دولت مصدق را سرنگون کردند. نهضت ملی نفت شکست خورد، زاهدی نخست‌وزیر شد و شاه بازگشت. در نیمه‌شب 25 مرداد، سرهنگ نعمت‌الله نصیری، به اتکای تانک و با حکمی از سوی شاه به منزل مصدق مراجعه کرد و مصدق در قبال حکم واصله، رسید داد. آنگونه که مصدق خود بعدا در دادگاه مدعی شد، هم حکم به دستخط شاه...
یکی از نمونه‌های مستند تاریخی برای عریان ساختن ماهیت دموکراسی غربی، مطالعه رفتار دولتهای غربی از جمله آمریکا و انگلیس با محمد مصدق و دولتش طی تحولات سال‌های ۱۳۲۲ تا ۱۳۳۲ است؛ دهه‌ای که مصدق با آراء مردم وارد مجلس شد، با آراء نمایندگان مردم به نخست‌وزیری رسید، در ملی شدن نفت ایفای نقش کرد، سپس با فشار انگلیس به دربار پهلوی اختیاراتش محدود شد و نهایتا با کودتای مشترک آمریکا و انگلیس، دولتش ساقط...
پس از عزل مصدق توسط شاه و انتصاب قوام به عنوان نخست‌وزیر، آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی مردم را به مقاومت و حمایت از مصدق فراخواند و گفت اگر قوام نرود، اعلام جهاد می کنم و خودم کفن پوشیده و با ملت در پیکار شرکت می‌نمایم.
: ریچارد هلمز (Richard Helms) در ۹ تیرماه ۱۳۴۵ به عنوان رئیس سازمان سیا در کاخ سفید سوگند یاد کرد. دوران ریاست هلمز نزدیک به هفت سال طول کشید که سال‌های ۱۳۴۵ تا اواخر اسفند ۱۳۵۱ را در برگرفت. هلمز هم در دوران معاونت سیا یعنی سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۵ و هم در دوران ریاست سیا مسافرت‌های متعددی به تهران داشت. هلمز سرانجام در پی افشای دخالت‌های گسترده «سیا» در تقلب‌های انتخاباتی سال ۱۹۷۲ به نفع ریچارد...
ساعت ۹ صبح روز نهم اسفند [۱۳۳۱] بود. دکتر مصدق به قصد ملاقات با شاه عازم کاخ اختصاصی شد و طبق معمول، من به عنوان فرمانده گارد مخصوص در خدمتشان بودم. دکتر مصدق وقتی از اتومبیل پیاده شد متفکر به نظر می‌رسید. وی به آرامی به سوی کاخ اختصاصی تشریف بردند. آن روز من از چگونگی این ملاقات بی‌خبر بودم و نمی‌دانستم چه مسائل مهمی در شرف تکوین است، ولی از ظواهر امر کم و بیش متوجه اهمیت قضیه شده بودم. ظاهراً شاه، پس...
(به نقل از روزنامه اطلاعات؛ اول و دوم آبان‌ماه ۱۳۳۰) متن کامل نطق سوم آقای دکتر مصدق در شورای امنیت جناب آقای رئیس محترم شورای امنیت، نماینده انگلستان با فراموش کردن گذشته، ما را بیش از پیش خوشحال و خشنود ساخته است. وی احساس می‌کند که این قضیه به مثابه کتابی است که باید از خواندن آن منصرف شد. نماینده انگلیس سعی داشته از سکوت و خاموشی ما استفاده کرده و با ارائه مطالب و اتهامات غلط و ساختگی،...
(به نقل از روزنامه اطلاعات؛ ۲۹ و ۳۰ مهرماه ۱۳۳۰) متن کامل نطق دوم* آقای دکتر مصدق در شورای امنیت قبل از ایراد و قرائت نطق خویش میل داشتم از طرف ملت و دولت ایران به مناسبت قتل ناجوانمردانه لیاقت‌علی خان به ملت و دولت پاکستان تسلیت عرض کرده و نسبت به این فقدان تأسف‌انگیز اظهار تأثر نمایم. ملت پاکستان از مللی است که ملت ایران نظر بسیار عالی نسبت به وی داشته و ما برای مردم پاکستان احترام کامل...
«مجله «الاثنین» چاپ قاهره، در آخرین شماره خود تحت عنوان «چاهی که چرچیل برای دکتر مصدق کَند»، چنین نوشت: «یکی از خبرنگاران آمریکایی که در جلسات اولیه محاکمه دکتر مصدق در تهران حضور داشته، فرصتی به دست آورده و از نخست‌وزیر سابق ایران پرسیده است:«در این ماجرا[=کودتای 28 مرداد]، آمریکا یا انگلیس، کدام یک را مسئول می‌دانید؟» و دکتر مصدق چنین جواب داده است:«آمریکایی‌ها به نظر من...
مجله خواندنیها؛ ۲ اسفندماه ۱۳۳۱: «...روزنامه انگلیسی «نیوزکرونیکل» در خصوص توافق سیاسی انگلیس [و] آمریکا در خاورمیانه می‌نویسد:«ممکن است این توافق با صدور اعلامیه مشترکی از طرف چرچیل و آیزنهاور اعلام شود و پیشنهاد مشترک جدیدی به امضای چرچیل و آیزنهاور به دکتر مصدق داده شود. این پیشنهاد مشترک جدید که همان پیشنهادات چرچیل و ترومن با تغییرات مختصری خواهد بود، یکبار دیگر توافق و اتحاد...
تاریخ سند: ۲۹ خرداد ۱۳۴۰ محرمانه موضوع: دستخط تجلیل دکتر محمد مصدق از مرحوم دکتر فاطمی دکتر محمد مصدق طی دست‌خطی خطاب به ملت ایران تز ملی شدن صنعت نفت را نتیجه پیشنهاد مرحوم دکتر حسین فاطمی در منزل [محمود] نریمان اعلام نموده و خواسته است که از آن مرحوم تجلیل شود. عکس این دستخط مقارن ساعت ۱۸ امروز توسط مأمور ویژه از اتاق شورای دانشگاه تهران به دست آمده و متعلق به گردانندگان میتینگ ۲۹ خرداد...
ملی شدن صنعت نفت کشور نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود که نشان از همبستگی مردم برای مبارزه با استعمار داشت. هم نیروهای ملی به رهبری دکتر مصدق و چه نیروهای مذهبی با زعامت آیت‌الله کاشانی، نقش مهمی در روند ملی شدن صنعت نفت کشور داشتند. آن طور که تاریخ گواهی می‌دهد، شاید مهم‌ترین نقش در روند ملی شدن نفت را خلیل طهماسبی از فدائیان اسلام ایفا کرد. از آنجایی که سپهبد رزم‌آرا به عنوان...
: «پیتر شول‌لاتور» ژورنالیست و نویسنده نامدار آلمانی و گزارشگر مناطق درگیر جنگ و بحران، به عنوان یک جهان‌شناس شهرت داشت. این نویسنده و ژورنالیست نامدار حتی در اوان کهن‌سالی با اشتیاق به مسائل سیاسی به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کرد و عطش عجیبی برای آشنایی بیشتر با کشورهای جهان داشت؛ بنابراین تحقیقات و گزارش‌های شول‌لاتور محدود به میز تحریر نمانده و او خود بیش از همه علاقه‌مند...
سیاست‌گریزی، یکی از شعارهای معروف فرقه‌های مختلف دراویش بوده است. اما مروری بر واقعیات تاریخ نشان می‌دهد، این فرقه‌ها برای تداوم حیات و تقویت خود، در طول زمان فارغ از حق و باطل بودن قدرتهای حاکم، سعی کرده‌اند مناسبات خود با آنها را تنظیم کنند. دراویش گنابادی نیز یکی از این فرقه‌ها هستند که این قاعده در دوره پهلوی نیز بر رفتارشان حاکم بود. در واقع آنها هرچند "سیاست‌ورزی" را نفی...
تاریخ سند: ۲۲ شهریور ۱۳۴۶ محرمانه موضوع: سازمان انتشارات مصدق طبق اطلاع، سازمانی به نام سازمان انتشارات مصدق در فرانسه تأسیس و اخیراً کتابی به نام «دوزخیان روی زمین» که از کتاب «نفرین‌شدگان» اثر فرانش فانون* برگردانیده شده، منتشر نموده است. گفته می‌شود مرکز این مؤسسه در آلمان می‌باشد. نظریه منبع: ۱- گردانندگان انتشارات مصدق از افراد وابسته به جبهه ملی سوم می‌باشند. ۲-...
سند مربوط به گزارش نشست اعضای سفارت انگلیس و مقام های آمریکایی برای هماهنگی کودتای 28 مرداد 1332 است . تاریخ سند به تاریخ سوم دسامبر 1952 است که برابر با 12 آذر ماه 1331 می شود. یعنی حدود هشت ماه قبل از وقوع کودتا علیه دولت قانونی مصدق درایران. جالب آنکه در این سند افراد شرکت کننده روی سه سناریو احتمالی برای آینده دولت مصدق بحث کردند: 1- مصدق در قدرت باقی می ماند و در مسیر [حزب] توده گام می...
ریاست بر ارتش و وزارت جنگ از جمله موارد مورد اختلاف محمدرضا پهلوی و نخست‌وزیر وقت، محمد مصدق، بود که نهایتا قیام 30 تیر 1331 را رقم زد. دلیل اصرار محمدرضا پهلوی بر حفظ ریاست بر وزارت جنگ چه بود؟ یکی از مسائلی که در عالم سیاست از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است نقش زور در این عرصه از زیست انسان می‌باشد؛ نیرویی که توان تأثیرگذاری و جهت‌دهی به بسیاری از تحولات را برخوردار می‌باشد. نقش این...
ایران در دوره نخست‌وزیری محمد مصدق، یکی از چالش برانگیزترین و پُرهیاهوترین ادوار سیاسی تاریخ معاصر خود را سپری نمود. جدای از رویکرد اقتصادی و همچنین سیاست خارجی متفاوت نسبت به دولتهای سابق، مصدق سعی نمود در عرصه داخلی هم از استبداد حاکم بر فضای سیاسی ایران بکاهد. در همین راستا بود که در دوره زمامداری او، مطبوعات زیادی از همه طیفهای سیاسی، اعم از ملی‌گرایان لیبرال و سوسیال، سلطنت‌طلب،...
: در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت، آیت الله کاشانی نقطه وحدت ملت ایران و جهان اسلام شده بود. برای این که جایگاه این رهبر برجسته مذهبی و سیاسی را در آن روزهای پرتلاطم دریابیم، مصاحبه مدیر خبرگزاری «پی.ان.پی» با ایشان را در همان ایام، که در روزنامه اطلاعات مورخه 7 مهرماه 1330 به چاپ رسیده است، به حضورتان تقدیم می‌کنیم. **** - در باب انگلیسی‌ها باید بگویم که انگلیسی‌ها ایران...
نویسنده کتاب «آسایشگاه 14» پرداختن به جزئیات و رعایت لحن راوی را از ویژگی های بارز این کتاب عنوان کرد و گفت: در تاریخ شفاهی باید لحن راوی رعایت شود، ولی معمولاً اینقدر طرف ادبیات و زیباسازی را می‌گیرند که از واقعیت دور می‌شوند. کتاب «آسایشگاه 14» با تدوین محمدمهدی عبدالله‌زاده که خاطرات آزاده سمنانی علی‌اکبر امیراحمدی از نود ماه اسارت در زندان‌های بعثی است که با روایت‌های...
