مقالات
در حالی‌که رضاخان با تبلیغات گسترده و هزینه‌های سنگین، ارتش متحدالشکل خود را نماد اقتدار ملی معرفی می‌کرد، تجربه‌های میدانی از خراسان تا خوزستان نشان می‌داد که این نیروی نظامی بیش از آنکه «ارتش ملی» باشد، ابزار شخصی برای تحکیم قدرت سیاسی اوست. سرکوب مرزداران و خوانین محلی، برهم‌زدن نظام‌های بومی امنیتی و جایگزینی آن با نیروهای فاقد انگیزه و انسجام، نه‌تنها اقتدار مرکزی را افزایش...
دولت فرانسه برای مسافران ایرانی مقررات «ویزا» برقرار کرده است، ولی مسافران بدون گذرنامه را هم این روزها در پاریس می‌توان دید. مثلاً اردشیر زاهدی را رفقا در حوالی شانزلیزه دیده بودند و آقای بختیار چند روز پیش در مصاحبه‌ای اعلام کرد که تا پانزده روز دیگر به ایران می‌رود.
این فقیه دنیای اسلام که امام خمینی به ایشان لقب ابن‌سینا زمان را داده بود، در کنار درس و تدریس، به نگارش و پژوهش در حوزه فلسفه، انسان‌شناسی و نسبت دین و علم پرداخت. بازگشتش به ایران در اواخر دهه سی، سرآغاز فصلی تازه در حیات علمی و فرهنگی او شد؛ فصلی که نامش را در شمار متفکران اثرگذار معاصر نشاند.
امام خمینی به سرعت دستور توقف کار را داد و فرمود: «اسرائیل دست به دریا هم که بزند، دریا نجس می‌شود.» پس از این اقدام بیانیه‌ای از سوی اسحاق شامیر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی منتشر و در آن تأکید شد که دولت اسرائیل تأیید می‌کند که به درخواست آمریکا در انتقال تسلیحات به تهران همکاری کرده است. اعضای گروه تاور اعلام کردند: ایران محموله موشک‌هایی که روی آن آرم اسرائیل بود را برگشت داده است.
سعید نفیسی از جمله افرادی بود که مورد توجه و عنایت خاص عزری قرار داشت و به زعم عزری یهودی‌الاصل بود.
مظفر بقائی، از چهره‌های مشهور سیاسی و مؤسس حزب زحمتکشان ایران، در واپسین سال‌های حکومت پهلوی تلاش کرد با طراحی سناریوهایی، روند انقلاب اسلامی را مهار کند. او با تقسیم‌بندی نیروهای مخالف شاه به گروه‌های کمونیست، ملی‌گرا و مذهبی و پیشنهاد تغییر چهره دولت و قربانی‌سازی برخی شخصیت‌ها، راهکارهایی برای حفظ سلطنت ارائه می‌داد. بقائی تأکید داشت که با مدیریت حرکت امام خمینی و جداسازی نیروهای...
یورش ساواک به بیت و کتابخانه امام در قم در ۲۲ آبان ۱۳۴۶ اتفاقی است که در ظاهر فقط یک حملۀ امنیتی به نظر می‌رسد؛ اما با رجوع به اسناد ساواک، به روایتی زنده از شبکۀ گستردۀ فکری، مالی و انسانی‌ای تبدیل می‌شود که با محوریت امام خمینی شکل گرفته بود.
در ۲۲ آبان ۱۳۴۶، مأموران ساواک با هجوم به منزل امام خمینی در مقابل مدرسه حجتیه قم، تمامی کتاب‌ها، جزوات و اسناد موجود را ضبط کردند. حجم کتاب‌ها و نشریات توقیف‌شده بیش از ده‌هزار جلد بود و بسیاری از آن‌ها شامل یادداشت‌ها، مکاتبات، و آثار علمی و تاریخی ارزشمندی می‌شد که گردآوری آن‌ها سال‌ها زمان برده بود. روایت این موضوع در صفحات 571 تا 575 در کتاب «الف لام خمینی» منتشر شده است. این کتاب به...
جمعی از مبارزان یک دستگاه پژو 404 را به نام آیت‌الله خامنه‌ای ثبت و مخفیانه به ایرانشهر فرستادند و در روزهای دشوار تبعید، وسیله‌ای برای رفت‌وآمد و تبلیغ پیام انقلاب در شهرها و روستاهای اطراف شد و اندکی پس از رهبری، در آبان 1368 به رهبر معظم انقلاب بازگشت.
25 مهر 1318، درگذشت میرزا محمد فرخی یزدی در زندان اعلام شد؛ شاعر و روزنامه‌نگاری که شجاعت بیان در دوره خفقان شهره بود.
ساعت یک بامداد دوشنبه 16 آبان 1362، اقدامی تروریستی از سوی اداره کل امنیت خارجی فرانسه (DGSE) علیه سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت صورت گرفت که با هوشیاری نگهبانان سفارت، این عملیات خنثی و خودروی حامل ۵۰۰ کیلوگرم مواد منفجره که مقابل ساختمان سفارت پارک شده بود، منفجر نشد. قصد دولت فرانسه از این اقدام تخریب کامل ساختمان سفارت ایران در بیروت بود که در نهایت محقق نشد.
انگلیسی بودن یا نبودن کودتای رضاخان در سوم اسفند ۱۲۹۹، در سال‌های اخیر بارها به بحث گذاشته شده است. روایت دیپلمات‌های آمریکایی که به لحاظ راهبردی به انگلستان نزدیک بودند، تردیدها را کنار خواهد زد. خاصه زمانی که این روایت‌ها در اسناد رسمی همان زمان آمده باشد. مقاله «اوضاع سیاسی ایران از قرارداد ۱۹۱۹ تا کودتای ۱۲۹۹، به روایت دیپلمات‌های آمریکایی» به قلم دکتر محمدقلی مجد بر اساس چنین...
تسخیر سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸، نقطه‌عطفی در مسیر انقلاب اسلامی بود؛ رخدادی که پرده از اختلاف عمیق میان رویکرد انقلابی مردم و گرایش‌های لیبرال دولت موقت برداشت. مهندس مهدی بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت، که گمان می‌برد امام خمینی با استعفای او مخالفت خواهد کرد، یک روز پس از این واقعه از سمت خود کناره‌گیری کرد. اما برخلاف انتظار بازرگان و اعضای نهضت آزادی، امام بلافاصله استعفا را پذیرفت و...
۱۴ آبان ۱۳۵۷ امام خمینی در پیامی که از اقامتگاه خود در نوفل‌لوشاتو پاریس برای آقای سیدمحمد حسینی بهشتی صادر کرد، خواستار معرفی سریع افرادی برای تأسیس شورای انقلاب شد. در پیام امام خمینی خطاب به آقای بهشتی چنین آمده است: بسمه‌تعالی - پس از اهدای سلام و تحیت، وقت دارد سپری می‌شود و من خوف آن دارم که با عدم معرفی اشخاص، مفسده پیش آید. بنا بود به مجرد آمدن ایشان (م.ط) - مقصود مرتضی مطهری است -...
با شکل‌گیری قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، نفوذ و نقش امام خمینی (ره) در بیداری ملت ایران بیش از پیش آشکار شد. حکومت پهلوی که از این بیداری به شدت نگران بود، در آبان ۱۳۴۳ تصمیم گرفت امام را بازداشت و به تبعید بفرستد. از همین رو، شب سیزدهم آبان، نیروهای امنیتی رژیم پهلوی به خانهٔ امام یورش بردند. پس از دستگیری، امام خمینی با مراقبت‌های شدید به تهران منتقل و از آنجا به ترکیه تبعید شدند. این اقدام حکومتی با مقاومت...
آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، از برجسته‌ترین فقهای قرن چهاردهم هجری و زعیم حوزه علمیه نجف، نه‌تنها در عرصه فقه و زعامت دینی، بلکه در میدان سیاست و اجتماع نیز حضوری فعال داشت. او که پس از تبعید از عراق در پی مخالفت با سلطه انگلیس مدتی در ایران اقامت کرد، با احیای حوزه‌های علمیه و سامان‌دهی فعالیت‌های تبلیغی، روح تازه‌ای در کالبد تشیع دمید. آیت‌الله اصفهانی در کنار مبارزات خود با استعمار در عراق، نسبت به سیاست‌های ضد‌دینی رضاشاه (در ایران) نیز واکنش نشان داد و از نهضت علمای اصفهان حمایت کرد. نفوذ علمی و سیاسی او چنان بود که تصمیم‌ها و فتاوایش می‌توانست مسیر تحولات ایران و عراق را دگرگون سازد.
تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام، یکی از مهمترین وقایع تاریخی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که امام خمینی آن را «انقلابی دیگر» نامیدند. این اقدام، پس از دهه‌ها همچنان محل بحث میان تحلیلگران است و آمریکا تلاش کرده است روایت خود را حتی به برخی از دانشجویان حاضر در آن اقدام، بقبولاند.
تیرباران طیب حاج رضایی و یکی از هم فکران وی توسط سربازان رژیم پهلوی در زندان
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مأموران سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) به دنبال احیای نفوذ ازدست‌رفتهٔ خود در ایران برآمدند. آن‌ها راه‌حل این اتفاق را شکل‌دهی به ائتلافی از نیروهای «میانه‌رو» می‌دانستند؛ مجموعه‌ای متشکل از روحانیان، سیاستمداران و نظامیانی که با گفتمان انقلاب اسلامی فاصله داشتند، در این پروژه می‌توانستند منافع واشنگتن را تأمین کنند. حزب جمهوری خلق مسلمان به رهبری...
تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب «ایستگاه خیابان روزوِلت»
