اصلاحات ارضی
نامه سرریدر بولارد سفیر انگلیس خطاب به احمد قوام نخست‌وزیر ایران درباره تحویل فرودگاه مهرآباد به نیروی هوایی انگلستان؛ ۲۴ شهریور ۱۳۲۱ آقای نخست‌وزیر عزیزم! بی‌نهایت ممنون خواهم شد آن جناب در باب امر ذیل مساعدت فرمایند. اداره قوای هوایی سلطنتی RAF مایلند به هر زودی ممکن است میدان طیاره مهرآباد را تحویل گیرند. [به] قراری که اطلاع یافته‌ام اداره مزبور به اسرع اوقات احتیاج به محل سکونت جهت...
س: لطفاً در مورد شروع جنگ و عوامل آغاز آن بفرمایید. بسم الله الرحمن الرحیم. عوامل شروع این جنگ تحمیلی از سوی عراق آمیخته‌ای است از انگیزه‌های امپریالیستی و استکبار جهانی از یک طرف و هدف‌های جاه‌طلبانه و بلندپروازانه از سوی صدام و دستگاه رهبری عراق از طرف دیگر؛ این دو با هم ترکیب شد و این جنگ را به وجود آورد. ما درباره این علل و عوامل در سخنرانی‌ها و گفتارها به طور مشروح صحبت کرده‌ایم. به طور...
«...فکر می‌کنم چهار یا پنج روز پس از اولین ملاقات بود که ترات[=رئیس اطلاعات انگلیس در ایران و نفر دوم سفارت] گفت:«امشب همانجا بیا!» سر قرار رفتم. ترات گفت:«محمدرضا پیشنهادات ما را انجام داده و این خوب است...به هرحال یک اشکال پیش آمده. روس‌ها صراحتاً مخالف سلطنت هستند و خواستار استقرار رژیم جمهوری در ایران می‌باشند! آمریکایی‌ها هم بی‌تفاوتند و می‌گویند برای ما فرقی نمی‌کند که در ایران...
تاریخ سند: ۷ آبان ۱۳۴۰ محرمانه موضوع: جامعه مهندسین اسلامی طبق دعوت قبلی، بعدازظهر روز مزبور عده‌ای در حدود ۶۰۰ نفر از طبقات مختلف در محل تشکیل جلسات جامعه مهندسین اسلامی واقع در خیابان سینا، کوچه قائن، شماره ۴۲ و ۴۴ جهت استماع سخنرانی آیت‌الله طالقانی اجتمع کرده‌اند. در این جلسه آیت‌الله طالقانی ضمن سخنرانی درباره اصول مالکیت در اسلام، اظهار داشته [که] کشور[=حکومت] ما نه اسلامی و نه...
تلگراف از شمال و جنوب ایران در خصوص حمله نیروهای متفقین به کشور در سوم شهریور ۱۳۲۰ تلگراف از: تبریز به: ط [طهران] تاریخ: ۶/۳ وزارت؛ محترماً دو فقره تلگرافی که الساعه به ستاد ارتش مخابره شده به عرض می‌رسد [ناخوانا] کفالت ستاد ارتش محترماً معروض می‌دارد هنگ ۳ امنیه گزارش می‌دهد که از تلفنخانه مرند گزارش می‌دهند یک لشگر مهاجم وارد مرند گردیدند؛ ساعت سه و ربع سوم شهریور [یکهزار و سیصد و]...
آخرین تلاش‌های رضاخان و اشغال ایران همان‌طور که گفتم، با پیشرفت آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، مناسبات صمیمانه‌ای بین رضاخان و هیتلر به وجود آمد. ارتش آلمان تا کوه‌های قفقاز پیشروی کرده بود و به مرزهای ایران نزدیک می‌شد. متفقین به وحشت افتادند و با اطلاعاتی که از درون دربار رضاخان داشتند، مطمئن شدند که اگر ارتش آلمان بتواند خود را به مرزهای ایران برساند، رضاخان صددرصد در اختیار آلمان‌ها قرار...
: سیاست رژیم پهلوی در مورد بحرین، نه تنها در سالیان نزدیک به تجزیۀ این جزیره ایرانی، بلکه از سال‌ها پیش در راستای تحقق سیاست دولت انگلیس بود. در حالی که دولت انگلستان سال‌ها با اذیت و آزار مردم بومی بحرین و جابه‌جایی‌های جمعیتی و اتخاذ سیاست‌های ضد ایرانی در عرصه‌های گوناگونِ فرهنگ و اقتصاد در تلاش بود تا از بحرین، ایرانی‌زدایی نماید، محمدرضا پهلوی نیز مدت‌ها بود در عمل بحرین را رها کرده...
تحلیل گفتار امام خمینی در آغاز نهضت نشان می‌دهد که او به کنه واقعیت‌هایی که در بطن جامعه ایران، از طریق ابزار حکومت پهلوی، در حال انجام بود، آگاهی و اشراف داشت. صحنه رویین مبارزات آغاز دهه ۱۳۴۰ نشان از آن دارد که امام نهضت را با اعتراض علیه لوایح و برنامه‌هایی چون لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اصلاحات ارضی و انقلاب سفید آغاز کرد. اما تحلیل و بررسی گفتار امام در این دوران نشان می‌دهد که همه این...
«اظهار وزارت خارجه انگلیس دایر به اینکه استخراج خاک سرخ عنوان بهره‌برداری تجارتی داشته و امر سیاسی نیست صورت مغالطه دارد، زیرا اعطای امتیاز از نتایج مالکیت است و مالکیت امر سیاسی است، بنابراین مشمول اصل حفظ وضعیت حاضره می‌گردد؛ و اینکه می‌گویند خاک سرخ از قدیم استخراج می‌شده و مسأله تازه‌ای نیست، قابل قبول نمی‌باشد، زیرا دولت ایران از سی‌سال [قبل] به این طرف به مداخلات شیوخ و انگلیس‌ها در...
حادثه دفتر حزب جمهوری اسلامی در داخل تأثیرش خیلی زیاد بود. علتش هم این بود که مردم که به حزب و این مسئولینی که در آنجا شهید شدند علاقمند بودند و به خصوص بعد از افشاگری مجلس در مورد بنی‌صدر و اقدام قاطع امام نسبت به ایشان، مردم از آن جریان روگردانده بودند و تقریباً به طور یکسره جریان لیبرال‌ها را بطلان می‌دانستند؛ وقتی که این حادثه پیش آمد، میزان وحشی‌گری جریان مخالف را هم فهمیدند. البته جریان...
درباره زمان و چگونگی پیدایی ماجرای «هولوکاست»، اسناد و یادداشت‌های به‌جامانده موجود و معتبر حکایت از آن دارند که در اواسط سال ۱۹۴۲ میلادی، بیماری تیفوس در بعضی اردوگاه‌های متعلق به آلمان، از جمله اردوگاه آشویتس(Auschwits) در لهستان و حتی داخل شهر شیوع یافته بود. خاطرات روزانه دکتر «یوهان پل کرمر» پزشک وقت اردوگاه در همان سال، به صراحت گویای این واقعیت است. به طوری که نوشته‌اند: بیماری...
روزنامه جمهوری اسلامی؛ ۷ اردیبهشت ۱۳۵۹
تاریخ سند: ۱۱ جمادی‌الثانی ۱۳۴۲ (۲۸ دی‌ماه ۱۳۰۲) «...بنده یکی از بلدچی‌هایی(پیلُت) هستم که در شعبه بحریه[=نیروی دریایی]انگلیس در بین‌النهرین[=عراق] مستخدم شده و در امورات بحریه خصوصاً خلیج‌فارس و شط‌العرب[=اروندرود]، معلومات کافی و تجربیات شایان دارم. زبان انگلیسی را نیز به طور لازم می‌توانم بنویسم و بخوانم و اباً جدّا دریانبرد بوده[ام]....شعبه بحریه کنونی دولت علیه[ایران] در خلیج‌فارس...
: به فاصله چند ماه پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، در بهار سال ۱۳۲۱ آوارگان لهستانی نیز از روسیه به شمال ایران گسیل شدند. در جریان سرازیرشدن این آوارگان که تا تابستان ۱۳۲۲ ادامه داشت، دست کم ۱۵۰ هزار نظامی و غیرنظامی لهستانی وارد ایران شدند. در همین مدت و در حالی‌که ایرانیان گرفتار قحطی ناشی از اشغال کشور شده بودند، بیماری «تیفوس» نیز در ایران شیوع بسیار...
روزنامه «اقدام» چاپ استانبول؛ ۲۷ اوت ۱۹۴۱(۵ شهریور ۱۳۲۰): «سبب حقیقی حرکات لشگری که بر ضد ایران شروع گردیده است عبارت از یک مسأله سوق‌الجیشی می‌باشد، و خود انگلیس‌ها و شوروی‌ها هم اعتراف می‌کنند برای دفاع قفقاز و هندوستان از فشار آلمان بایستی یک جبهه انگلیس و شوروی تشکیل داده شود. علاوه از این برای عبور دادن آذوقه و لوازم جنگ امریکا و انگلیس به روسیه، یک راه امین و نزدیک لازم بود...امروز...
روزنامه «دیلی» کراچی(پاکستان)، مورخه ۴ اوت ۱۹۴۱(۱۳ مرداد ۱۳۲۰): «به طوری که خبرگزار دیپلماسی تایمز[=خبرنگار سیاسی روزنامه تایمز] اظهار می‌دارد، سر [ریدر] بولارد وزیرمختار انگلستان در تهران توجه دولت ایران را راجع به وجود عده زیادی از آلمان‌ها در ایران جلب نموده، و خاطرنشان می‌کند اگر آلمانی‌های مقیم ایران بر ضد منافع انگلیس و متفقین او عملیاتی بنمایند بر بی‌طرفی دولت ایران لطمه خواهد...
بهار ۱۳۲۱ درحالی که کمتر از یک سال از اشغال ایران توسط متفقین (انگلستان، شوروی و آمریکا) می‌گذشت و قحطی کشور را فرا گرفته بود، ناگهان شوروی اعلام کرد قصد دارد آوارگان لهستانی جنگ را به ایران بفرستد. در جریان این فرآیند که بیش از یک سال به طول انجامید، بیش از ۱۵۰ هزار آواره‌ی نظامی و غیرنظامی لهستانی به ایران منتقل شدند. دکتر محمدقلی مجد در فصل دهم کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی؛ ایران در جنگ جهانی...
: سوم شهریور ۱۳۲۰، انگلیس از جنوب و شوروی از سمت شمال، به ایران حمله کرده و ظرف چند ساعت حکومت رضاشاه سقوط کرده و کشور توسط متفقین اشغال شد. شوروی و انگلیس که تا چند سال پس از حمله، ایران را تحت اشغال خود داشتند، علیرغم توافق قبلی‌شان مبنی بر عدم استفاده از ذخایر غله مردم ایران، دائماً در حال بهره‌برداری از ذخیره غذایی ایران بودند. در مواقعی هم که با مخالفت روبرو می‌شدند، سعی می‌کردند با...
سوم آذر ۱۳۳۲، اعلامیه کوتاه دربار از سفر نایب ریاست جمهوری آمریکا، ریچارد نیکسون و همسرش به ایران در بازه زمانی هجدهم تا بیست و یکم همین ماه خبر می‌دهد. همین روزها خبر برقراری مجدد روابط سیاسی ایران و انگلستان هم منتشر می‌شود. این روابط مهر ۱۳۳۱ در اعتراض به بی‌اعتنایی انگلستان به بحث ملی شدن صنعت نفت، از جانب ایران قطع شده بود. حالا کمتر از چهارماه پس از کودتا، مصدق در دادگاه نظامی دارد محاکمه...
