مقالات
روز 31 خرداد 1364 ارتشبد بهرام آریانا از فرماندهان مشهور نیروی زمینی ارتش رژیم شاه در سن 79 سالگی در بیمارستان نظامی پاریس درگذشت. حسین معتمدی منوچهری (بهرام آریانا) در 27 اسفند سال 1285 شمسی در تهران متولد شد. پدر او صدرالدین از اهالی محل ثلاث تنکابن بود. او پس از طی مدارس ابتدایی وارد مدرسه نیابت مدرسه نظام شد و سپس در تاریخ 1/7/1304 به دانشکده صاحب منصبی(1) مدرسه نظام پیوست. منوچهری در سال 1306 به درجه ستوان...
انقلاب اسلامی بهمن ماه 1357 به اعتراف اغلب فعالان آن، انقلابی بود که زودتر از هنگام مورد انتظار به ثمر رسید. طبعاً در هر انقلاب نیروهای انقلابی برای جایگزین ساختن نظامی تازه نیازمند تشکیلات و سازماندهی گسترده‌ای هستند و چنین شکل دادن به تشکیلاتی در فاصله اندک میان بالاگرفتن تظاهرات خیابانی و پیروزی انقلاب اسلامی اساساً مقدور نبود. شورای انقلاب به عنوان نخستین نهاد انقلابی در دی‌ماه 1357...
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات 30 خرداد سال 1360 به روایت فضای حاکم بر جامعه در روز بررسی طرح عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر در مجلس پرداخته است. رییس وقت مجلس شورای اسلامی در خاطراتش نوشته است: طرح «عدم کفایت سیاسی آقای بنی‌صدر» در دستور بود. آقای مهندس‌سحابی به عنوان اولین مخالف، می‌خواست ایراد آئین‌نامه‌ای به دستور کار بگیرد...
برداشتی از کتاب «روحانی مبارز آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی» پس از سرنگونی رژیم محمدرضا پهلوی اسناد مهمی از مراکز حکومتی، منجمله ساواک، بدست آمد که به روشنگری تاریخ معاصر کمک بسیاری می‌نماید. مدتها است که این اسناد و مدارک در اختیار محققان تاریخ معاصر قرار داده شده است و آنها با حوصله و دقت بسیار، پرونده‌های متعدد را زیر و رو نموده‌اند و حاصل زحماتشان به صورت کتاب‌های...
در تجلیل از مقام برجسته آیت‌الله کاشانی در تاریخ معاصر ایران، خبرگزاری «ایبنا» به معرفی کتاب «یاد باد» و گوشه‌های از خاطرات محمدحسن سالمی، نوه دختری این روحانی مبارز پرداخته است. سید ابوالقاسم فرزند سیدمصطفی در سال 1264. ش در تهران به دنیا آمد. پدرش از مراجع تقلید بود. وی که علوم مختلف دینی را در محضر پدرو سایر بزرگان و علما فرا گرفت و در سن 25 سالگی به اجتهاد رسید ، با الهام از...
روز 27 خرداد 1360 طرح دو فوریتى چگونگى بررسى کفایت سیاسى رییس جمهور، که از طرف تعدادى از نمایندگان، تقدیم مجلس شوراى اسلامى شده بود، پس از سخنان موافقان و مخالفان، مورد تصویب قرار گرفت. میلیونها تن از مردم در تجمع ها و تظاهرات مختلف سراسر کشور و نیز نمازهاى جمعه 29 خرداد، از اقدام مجلس حمایت کردند و خواستار عزل و محاکمه بنى صدر شدند. درگیرىهاى پراکنده و خشونت بارى نیز در برخى شهرها...
روز ۲۰ خرداد ۱۳۴۹آیت‌الله سید‌محمد‌رضا سعیدی از روحانیون مبارز عصر پهلوی دوم پس از تحمل 9 روز شکنجه‌های شدید در زندان به شهادت رسید. سید محمدرضا سعیدی فرزند سید احمد در 1308 در نوغان خراسان به دنیا آمد. دروس ابتدایی را نزد پدرش خواند و مقدمات و سطح را در مشهد مقدس از استادان نام‌آور آنجا از جمله ادیب نیشابوری، شیخ هاشم و شیخ مجتبی قزوینی فراگرفت. پس از پایان دوره سطح عازم قم گردید و در...
روز 17 خرداد 1342 امیراسدالله علم نخست‌وزیر در یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد: پانزده نفر از بزرگترین پیشوایان مذهبی به زودی تسلیم محکمه نظامی خواهند شد و محکمه نظامی ممکن است به مجازات اعدام ختم شود. نقطه مهم شخصیت علم، ضدیت وی با اسلام و مظاهر اسلامی است که از ابراز آن نیز امتناع نمیورزید و آن را جزو افتخارات خود می‌دانست. پس از برکناری علی امینی، چنین شخصیتی عهدهدار زمام امور کشور...
روز هفدهم خرداد 1354 مأموران رژیم شاه با یورش به داخل مدرسه فیضیه قم به ضرب و جرح طلاب محبوس شده پرداختند و تعدادی از آنان را مجروح و تعدادی را نیز دستگیر کردند. پس از این واقعه مدرسه فیضیه نیز به مدت نامعلومی تعطیل شد. در روز پانزدهم خرداد 1354جمع کثیری از مردم برای زیارت به قم آمده بودند و مدرسه فیضیه مرکز تظاهرات شده بود که تا 16 خرداد ادامه یافت و آنگاه به محاصره نیروی پلیس و ساواک درآمد و آب و برق و رفت...
روز 16 خرداد 1299 نیروهای تحت فرمان میرزاکوچک‌خان جنگلی دو روز پس از تصرف رشت با صدور اعلامیه‌ای نظام سلطنت را ملغی و برقراری حکومت جمهوری تحت عنوان «جمعیت سرخ انقلاب ایران» را در گیلان اعلام کردند. قیام میرزا کوچک خان جنگلی از جمله نهضتهایی است که با اندیشه اسلامی شکل گرفت، امّا با خیانت روس‌های بلشویک و نظامیگری سرکوبگرانه رضاخان به شکست انجامید. میرزا یونس معروف به «میرزا...
اسدالله علم ده سال پس از واقعة 15 خرداد 42، در تاریخ 15 آذر ماه 1352، ضمن یادآوری خاطرات دوران نخست‌وزیری خود، جریان چگونگی برخوردش با تظاهرکنندگان را چنین شرح می‌دهد: «عرض کردم در جریانات 15 خرداد و اغتشاش تهران و ایران که غلام نخست‌وزیر بودم جز ارتشبد نصیری که آن وقت رئیس شهربانی بود بقیه تقریباً دست و پای خود را گم کرده بودند و بدین جهت من ناچار شدم نخست‌وزیری را ترک کرده و...
به دنبال انتشار خبر بازداشت امام در سحرگاه 15خرداد 1342 از نخستین ساعات روز اعتراضات گسترده ای در قم، تهران، ورامین، مشهد و شیراز برگزار شد که با شعارهایی بر ضد شاه و در طرفداری از امام همراه بود. مأموران نظامی که در نقاط مرکزی و حساس شهرهای قم و تهران مستقر بودند به روی تظاهرکنندگان آتش گشودند. مردم نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند. خبر دستگیرى امام به سرعت در شهر قم و مناطق اطراف پیچید. زن و...
: جنبش و حرکت سیاسی در میان دانشجویان ایران هم پای تأسیس دانشگاه قدمت دارد. در عصر اختناق رضاخانی این حرکت‌های سیاسی در خارج از کشور به ویژه فرانسه و آلمان رشد یافته بود. در میان حرکت‌های سیاسی دانشجویان گرایش‌های چپ مارکسیستی که هم روی کرد ضد رژیمی و هم ستیز با اسلام را به همراه داشت نخستین هسته‌های منسجم سیاسی را با حمایت‌های شوروی تشکیل می‌داد. عزل رضاخان از قدرت و فضای سیاسی...
به‌رغم تحکیم موقعیت رژیم شاه پس از کودتای 28مرداد، شورای امنیت ملی آمریکا از آنجاکه پایگاه اصلی پشتیبانی شاه را زمینداران بزرگ، دیوانسالاران و افسران ارشد ارتش می‌دانست نگران بروز مجدد ناآرامی‌ها در ایران بود. لذا خواهان فشار آوردن بر شاه جهت انجام اصلاحات در ساختار کهنه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شد. پس از روی کارآمدن دولت کندی برای عمل به این اعتقاد، که اصلاحات لیبرال بهترین تضمین...
ارتشبد حسین فردوست در خاطرات خود به تشریح آشفتگی دربار و شاه دربرابر قیام 15 خرداد پرداخته است. در این خاطرات آمده است: درباره قیام 15 خرداد 1342، نکته‌ای که بدواً باید متذکر شوم، ناآشنایی و بی‌اطلاعی عجیب مسئولین اطلاعاتی و امنیتی کشور و شخص محمدرضا از حرکت‌های مردمی بود. در آن زمان، محمدرضا مسئله روحانیت را جدی نمی‌گرفت و خطر تیمور بختیار را برای سلطنت خود بیش از مردم می‌دانست.در...
برای مطالعه قیام 15 خرداد باید به زمینه‌های آن و در نتیجه به تحقیق در روزهای قبل از آن پرداخت. اما از آن جا که شرح این مسائل صفحات کثیری طلب می‌کند، لذا به مطالعه سالهای بعد از 32 بسنده می‌کنیم. کودتای نظامی 25 میلیون تومانی 28 مرداد با توافق انگلیس و آمریکا و سکوت آگاهانه شوروی توسط سرلشکر خان فضل‌‌الله زاهدی، چاقوکش‌ها، فاحشه‌ها و ناآگاهان شکل گرفت. این کودتا با استفاده از ضعف...
در دهه‌های اول پس از جنگ دوم جهانی و بویژه متعاقب رشد نهضت اسلامی در فلسطین و الجزایر، آمریکائیها تلاش کردند با ارائه طرحی موسوم به «اصلاحات ارضی» به تقسیم زمین میان دهقانان مبادرت ورزند تا از این طریق بتوانند گامهائی را برای تضعیف یا خنثی کردن این گونه نهضتها بردارند. طرح موفقیت‌آمیز اصلاحات ارضی در کشورهایی چون برزیل و آرژانتین، سردمداران حکومت آمریکا را واداشت تا برای کنار زدن...
روز 14 خرداد 1337 دکتر منوچهر اقبال با حضور در جلسه علنی مجلس شورای ملی آغاز فعالیت رسمی حزب ملیون را با عنوان «حزب اکثریت» اعلام کرد. در ایران سابقه تشکل‌ها و گروههایی که با هدف فعالیت عمدتاً سیاسی تشکیل شدند به دوران انقلاب مشروطیت در آغاز قرن بیستم میلادی بازمی‌گردد. در آستانه انقلاب مشروطیت و تحرکاتی که موجبات تأسیس نظام پارلمانی را در ایران فراهم آورد، افراد و گروههایی از...
روز 14 خرداد1368، مصادف با رحلت بزرگ مردی است که در تاریخ حوادث نیم قرن اخیر ایران به عنوان پرچمدار مبارزات مردم علیه رژیم ستمشاهی و بانی اعاده استقلال و عزت و سربلندی ملت ایران در برابر سلطه‌طلبی امریکا و همپیمانان غربیش شناخته شده است. در بررسی زندگانی امام خمینی، 5 فراز متمایز را می‌توان برشمرد. این فرازها عبارتند از: 1ـ از تولد تا شروع مبارزه علنی با رژیم شاه امام خمینی در 20 جمادی...
روز 13 خرداد 1355 پرویز راجی رئیس دفتر هویدا به عنوان سفیر ایران در انگلیس منصوب شد. پرویز، فرزند دکتر عبدالحسین راجی سیاستمدار و جراح نامدار و آخرین سفیر ایران در انگلیس در خلال سالهای 1355 تا 1357 ، در واقع، آخرین سفیر شاه در لندن محسوب میشد. وی که متولد 1315 در تهران است دوره دبیرستان را در آمریکا و دوره لیسانس را در رشته اقتصاد در دانشگاه کمبریج انگلیس تحصیل کرده بود. او پس از فارغ التحصیلی در سال 1339...
