رضاخان
رضا خان به اتفاق جمعی از فرماندهان و افسران روسی و ایرانی در قزاقخانه اشخاصی که در تصویر حضور دارند: رضاخان ،آیرم ، محمود- امیرطهماسبی ، عبدالله-والی (سردار همایون) ، وتعدادی دیگراز روس هاکه شناسایی نشدند
پژوهشکده تاریخ معاصر به مناسبت چهل‌ویکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با همکاری فرهنگستان هنر نمایشگاه «ایران بین دو انقلاب به روایت اسناد و تصاویر» را در سال 1398 برگزار کرد. دکتر موسی حقانی در این رابطه اظهار داشت: در این نمایشگاه اسناد و تصاویری با موضوعات و سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی که بین دو انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی در خلال سال‌های 1285 تا 1357 خورشیدی در ایران...
نطق تاریخی آیت الله مدرس در جلسه غیرعلنی مجلس شورای ملی؛ 24 آبان 1303 مقام منیع وزارت جلیله پست و تلگراف دامت شوکته، خلاصه مذاکرات مجلس سرّی[=غیرعلنی] دیروز است که متمنی میشود بعرض حضور مبارک حضرت اشرف برسانند. فدوی اسدالله همایون خلاصه بدوا شیخ جلال اخبار روتر[=رویتر] را مبنی بر تشریف آوردن آقای رئیس الوزرا به بوشهر* مطرح مذاکره قرار داده و اظهار داشت اگر این مبنی اصلی ناجح باشد از نقطه نظر اهمیت قابل...
اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترده ای با خود به همراه داشت که بررسی همه آنها به پژوهش و تحقیقات متعددی نیاز دارد. در این نوشتار تنها به پاره ای از آثار اجتماعی اشغال ایران توسط متفقین پرداخته می شود. سئوال اصلی این پژوهش این است که اشغال ایران چه تأثیری بر اجتماع ایرانی در سالها و دهههای بعد داشته است؟ پاسخ اجمالی نگارنده به این پرسش این است که اشغال ایران در...
کودتایی که در سوم اسفند ۱۲۹۹ با ورود حدود ۲۰۰۰ قزاق تحت فرماندهی رضاخان میرپنج به تهران به وقوع پیوسته و سیدضیاءالدین طباطبایی در رأس کابینه آن قرار گرفت، برآیند شکست پروژه قرارداد ۱۹۱۹ و به گواهی اسناد و منابع موجود طرحی کاملاً انگلیسی بود. قراردادی که اساساً با مخالفت عامه مردم کشور و ایستادگی علما و مجتهدان در تهران و سایر شهرهای کشور با ناکامی روبرو شده بود،۱ دولت بریتانیا را که سخت مصمم...
: کتاب «پادشاهسازان: اختراع خاورمیانه مدرن» در دوازده فصل به همراه پیشگفتار و مؤخره تدوین و در سال ۲۰۰۸ توسط مؤسسه W.W.Norton& Company چاپ شده است. فصل نهم این کتاب به روایت روی کار آمدن رضاشاه در صحنه سیاسی ایران و جلوس او بر تخت پادشاهی اختصاص دارد. اما نکته جالب توجه در این فصل، این است که راویان داستان و همچنین نویسندگان کتاب در نقش فرشته نجات ظاهر شده و به زیرکی خواسته اند نقش روسیه را در...
مبارزه بی‌امان و پی‌گیر رضاخان و فرزندش محمدرضا پهلوی با مظاهر اسلامی و ملی و بالاخص عفاف و حجاب و به ویژه چادر، علاوه بر سرسپردگی و اطاعت بی‌چون و چرای آنها به استعمار، معلول بیگانگی و جهالت آنها از فرهنگ، تاریخ و تمدن جهان، اسلام و ایران بود. تربیت قزاقی رضاشاه و جهش او به مسند شاهی بدون هیچ استحقاق و لیاقتی و صرفاً به خاطر اعمال نقشه‌های استعمار انگلیس و رسیدن او به قدرت و ثروت و غرق...
در نخستین روزهای دی ماه سال ۱۳۰۷ هجری شمسی قانون لباسهای متحدالشکل در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. در پی این مصوبه پوشیدن کت و شلوار با کراوات و کلاه فرنگی برای مردان الزامی شد . سپس عده ای از دولتمردان و درباریان به اتفاق همسرانشان به هیبت غربی و به صورت بدحجاب یا بی حجاب در مجامع حکومتی و معابر عمومی ظاهر شدند . به همین دلیل از قانون لباسهای متحد الشکل به عنوان اولین گام عملی حکومت رضاخان در...
خیلی محرمانه تاریخ گزارش: 28/9/57 موضوع: اشعار مضره روز تاسوعا و عاشورا روزهای 19 و 20/9/57 شعارهای زیر در بین دستجات[عزاداری] و تظاهرکنندگان خوانده می شد: انقلابی ترین مرد جهان است خمینی، او فرستاده صاحب زمان است خمینی منصور[=شاه]، ولیعهدت بمیرد، چرا کشتی جوانان وطن را پسر رضا گری، تا فردا صبح وقت داری، فرح[و] ورداری، با توله‌هات در بری پسر رضا کچل، حسابی افتاده تو هچل الله الله نصر من الله، مشتهای گره کرده...
گرچه نگارنده که هنوز نوزده ورق تمام از صفحات کتاب هستی را طی نکرده است،اقتضای سـنش اجـازه نـمی‌دهد که خویشتن را در عداد کسان مستقل الفکر شمرده و درباره مسائل مهمه ابـراز نـظریات نماید ولی محض تمهید لازم می‌داند که در خصوص این انقلاب مهم تاریخی آنچه به نظر تامش مـی‌آید بـا پوزشـ‌خواهی از خوانندگان گرامی سطوری چند به عنوان سرآغاز بر روی کاغذ آرد: علل و...
درآمد در پژوهشهای تاریخی بـه‌ویژه تاریخ معاصر ضمن آنکه جزئیات بسیاری از چگونگی وقوع حوادث وجود دارد منابع متعددی هـم مورد استفاده قرار مـی‌گیرد.عـلاوه بر شیوه متداول کتابخانه‌ای،تحقق میدانی یا انجام مصاحبه با دست‌اندرکاران و صحنه‌گردانان حوادث و تحقیق آرشیوی و مطالعه و پژوهش بر روی اسناد هم متداول گشته است.در کنار این شیوه‌های تحقیق برای روشن کردن جـزئیات...
روز 11 آبان 1308 ساختمان جدید زندان تهران در عمارت قصر قاجار با 192 سلول توسط شاه گشایش یافت و به زندان قصر مشهور شد. در زمان سلطنت رضاخان دستگاه اطلاعاتی به معنی خاص آن، یعنی مرکزی که به جمع‌آوری خبر از کشور هدف اشتغال داشته باشد در ایران وجود نداشت. او همه چیز را از نظمیه که بعدها به شهربانی تغییر نام یافت، می‌گرفت. سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف نیز راه دیگری برای جمع‌آوری اطلاعات...
روز 15 آبان 1309 ، سه روز پس از تصویب «قانون حفظ آثار ملی» در مجلس، اولین تقاضا برای کاوش های باستان شناسی در ایران از سوی یک منبع آمریکایی یعنی موزه دانشگاه پنسیلوانیا داده شد. بعد از مدتی فردی به نام دکتر اشمیت به عنوان نماینده این گروه باستان شناسی در ایران انتخاب شد. او در مدت حضور خود در ایران به عنوان نماینده موزه دانشگاه پنسیلوانیا اشیاء گرانبهای بسیاری را از کشور خارج...
لَیل 25 جدی 1302 نتیجه اجتماع مسجد سلطانی شب گذشته خالصی[زاده] به منبر رفته، قسمت عمده مذاکرات راجع به عقیده داروین در باب طبیعت و قسمت دویم بر ردّ اظهارات داروین از روی حکمت خواجه نصیر[الدین] طوسی، در آخر هم شرحی از بیکارگی ایرانی‌ها اظهار[داشت] و چنین وانمود کرد که ایرانی‌ها از گرسنگی می‌میرند، و امتیاز نفت شمال به امریکائی‌ها داده شده است. سپس راجع به فساد اخلاق زن‌ها و مردهای تهران...
روز یازدهم آذر 1333 روزنامه اطلاعات در صفحه اول خود خبری تحت عنوان «جریان امضاء مقاوله نامه ایران و شوروی» را منعکس کرد. در شرح این خبر تنها نوشته شده بود که ساعت یک بعد از ظهر امروز آقای «لاورینتف» سفیر کبیر شوروی در وزارت امور خارجه حضور یافت و مقاوله نامه ایران و شوروی مبنی بر رفع اختلافات مرزی و مالی بین دو کشور به امضای آقایان حمید سیاح رئیس هیأت نمایندگی ایران و «لاورینتف» سفیر...
موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه‌های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرت‌های بزرگ سلطه‌گر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاست‌های همکاری‌جویانه یا رقابت‌جویانه به تاراج سرزمین ایران و داراییهای آن اقدام نمایند. رقابت...
1 - وقوع انقلاب های الهی به 2 عامل «امامت و عدالت» بستگی دارد و این 2 ویژگی در انقلاب اسلامی ایران نمایان است. در مسأله امامت، رهبری امام خمینی‌ره، به عنوان استمرار دهنده حرکت انبیای الهی، مورد اعتماد نخبگان و آحاد جامعه قرار گرفت. از سوی دیگر، اساس انقلاب اسلامی، رواج عدالت واقعی بود؛ به همان گونه که عدالت گستری مورد توجه انبیا، پیامبر اکرم ص و امامان ع بوده است. اما در بررسی دقیق‌تر،...
در مسیر پر پیچ و خم تحولات ایران از نهضت مشروطیت تا کودتای 1299، نهضت جنگل از جمله پدیده‌هایی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. انگیزه‌ها و اهداف نهضت، ترکیب رهبران نهضت و رفتارشناسی آنان، فرایند تحولات نهضت، سرنوشت و سرانجام آن، هر کدام مسائل مهمی هستند که مطالعه و آسیب‌شناسی آنها می‌تواند تجربه‌های ارزشمندی را در اختیار خواننده قرار دهد. پرداختن به این مقوله‌ها بیرون از هدف این...
