مداخلات آمریکا در ایران - سفر آیزنهاور به تهران
اشاره
روابط ایران و آمریکا در مقطع ریاست جمهوری «آیزنهاور» بسیار حساس و تعیین کننده بود. زیرا در همین مقطع بود که فشار آمریکا و انگلیس علیه حکومت مصدق در ایران تشدید شد و به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ منجر گردید. در همین دوران بود که پیمان استعماری «کنسرسیوم» برای تاراج منابع نفتی ایران میان شرکت‌ها و کمپانی‌های آمریکایی و اروپایی به امضا رسید. در همین دوره بود که «پیمان بغداد» که به «پیمان سنتو» تبدیل شد با حضور ایران به امضا رسید. در همین دوره بود که نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا به تهران آمد و جنبش خونین دانشجویی در ۱۶ آذر 1332 شکل گرفت، و در همین دوره بود که شاهد سفر آیزنهاور رئیس جمهور آمریکا به تهران بودیم.
«پرونده» حاضر حوادث مهم این دوره را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
حوادث مهم سیاسی هفته گذشته ایران از نامه آیزنهاور به دکتر مصدق گرفته تا موضوع رفراندم و انحلال مجلس و روابط ایران و شوروی از اهم مطالب مورد بحث آخرین شماره‌های مطبوعات خارجی است. مجله معروف «تایم» در شماره اخیر خود دو مقاله راجع به وقایع اخیر ایران و انعکاس نامه آیزنهاورانتشار داده است. یکی از این مقالات در قسمت مربوط به امور داخلی آمریکا تحت عنوان «نامه تهدید آمیز و جواب دندان شکن»...
مجله خواندنیها؛ 2 اسفند 1331 «دکتر مصدق از آیزنهاور هم ناامید شده است ...روزنامه انگلیسی «نیوزکرونیکل» در خصوص توافق سیاسی انگلیس [و] آمریکا در خاورمیانه می‌نویسد:«ممکن است این توافق با صدور اعلامیه مشترکی از طرف چرچیل و آیزنهاور اعلام شود و پیشنهاد مشترک جدیدی به امضای چرچیل و آیزنهاور به دکتر مصدق داده شود. این پیشنهاد مشترک جدید که همان پیشنهادات چرچیل و ترومن با تغییرات مختصری خواهد بود، یکبار...
: همچنانکه در متن این سند مشاهده می شود ارزیابی از وضعیت ایران در آبان‌ماه سال 1357 چقدر از واقعیت‌های روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی دور است. آنها در جمع‌بندی خود می گویند تغییر رژیم شاه غیر ممکن است، اما سه ماه بعد شاهد پیروزی انقلاب اسلامی بودیم. آنها یا بواسطه خوش خدمتی برای رژیم شاه نطق دیوید اوئن نخست وزیر وقت انگلیس را اینگونه تفسیر می کنند و یا آنکه واقعاً بدلیل دوری از متن جامعه امروز...
ژنرال آیزنهاور دو سال پیش از آنکه در بیستم ژانویه سال 1953 رئیس جمهور آمریکا شود در سمت فرماندهی کل نیروهای مسلح پیمان آتلانتیک شمالی در جمع اعضای کنگره آمریکا می گوید اگر روسیه شوروی به ما حمله کند آمریکا باید از بمب اتمی علیه آنها استفاده کند. روزنامه اطلاعات 12 فروردین 1330 به نقل از روزنامه لوموند چاپ فرانسه شماره 1907 به تاریخ مارس 1951
درباره : منبر شیخ محمد تقى فلسفى واعظ در مسجد ارک تاریخ 3/6/1337 در مسجد ارک هیئت دینى صنف چوب فروش شبها مجلس روضه آوردهاند و در این مجلس روضه، شیخ محمدتقى فلسفى منبر میرود دیشب جمعیت زیادى بوده است فلسفى دیشب درباره غلبه حق بر باطل صحبت کرد اظهار داشت آقایان خداوند میفرماید من و رسولان همیشه غالب میباشیم و این موضوعى که خداوند در قرآن مجید ادعا میفرماید چنانچه تاریخ انبیاء و احادیث و اخبار نشان...
گزارش1 محترما بعرض میرساند. از ساعت 20 روز 3/11/43 ـ مأمور مسجد لرزاده بودم از ساعت 21 الى 30/22 آقاى فلسفى بالاى منبر رفته ابتدا در مورد آیات مذهبى صحبت نمود سپس بیاناتى باین مضمون ایراد کرد که قانون باید روى اقامه عدل باشد روزى هارون الرشید آمد، برود مردم فرار کردند و بهلول روى زمین خوابیده بود هارونالرشید به بهلول گفت مرا مىشناسى گفت بلى مىشناسم که چه آدم بدبختى هستى هارون الرشید گفت براى چه بدبخت...
موضوع : جبهه ملى شماره : 1211/316 تاریخ 22/3/1340 اللهیار صالح به دوستان خود اظهار داشته جبهه ملى از (تز) بیطرفى ایران1 جانبدارى نخواهد کرد و آنچه به نام بیطرفى از طرف بعضى افراد جبهه ملى عنوان شده نظر شخصى آنها میباشد وى علاوه نموده جبهه ملى خواهان دوستى ایران با کشورهاى متحده آمریکاست و اگر سیاست آمریکا در ایران دچار اشتباهات و لغزشهائى بوده نمیتوان آنرا دلیل محکومیت آن سیاست دانست. اللهیار صالح...
موضوع : جبهه ملى شماره : 2ـ 3ـ 4246 تاریخ 23/8/1339 بعضى از زعماء حزب ایران منجمله دکتر کریم سنجابى1 اصرار دارند که مقارن در دست گرفتن قدرت از طرف کندى آمریکا مانند زمان انتشار دکترین آیزنهاور از طرف وابستگان به جبهه ملى اعلامیه منتشر گردد و بدین طریق توجه نمایندگان دولت جدید امریکا را به وجود قشر وسیع و متشکلى در ایران که داراى برنامههاى مترقى بوده و ضمنا متمایل به همکارى با دنیاى آزاد خصوصا...
مسافرت شاهنشاه آریامهر به آمریکا مسافرت شاهنشاه آریامهر به امریکا به مناسبت درگذشت آیزنهاور و ملاقات و مذاکره خصوصی با رئیس جمهور آمریکا بین خارجیان مقیم لندن و ایرانیان اثر مطلوبی داشته و در این خصوص گفته شده است شاهنشاه آریامهر که از سیاست خارجی امریکا مطلع می‌باشند ضمن تشریح ثبات و آرامش ایران به‌طور یقین برای پیشرفت و توسعه مملکت اقدامات تازه‌ای به عمل خواهند آورد. در خلال این جریان شایع...
: موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرتهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی برای نفوذ یا سلطه بر این کشور بوده است. این مقاله بر آن است تا به تفکیک، دکترین‌ها و خط مشی‌های رؤسای جمهوری آمریکا در مورد ایران از بعد از جنگ جهانی دوم تا پیروزی انقلاب اسلامی را معرفی نماید. موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرتهای...
نزدیک به هفت دهه از روزی می‌گذرد که رادیو تهران قطع شد و ناگهان شخصی پشت میکروفون فریاد زد "دولت مصدق سقوط کرد!" کودتایی که با برنامه آمریکا و برخی عوامل داخلی وابسته به دربار پهلوی شکل گرفته بود تا نتیجه سال‌ها مبارزه ملتی مظلوم برای ملی کردن نفت را از بین ببرد. هرچند در طول 40 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صحبت‌های فراوانی درباره این کودتا شده است اما بازخوانی دوباره آن و یادآوری...
روز 28 مرداد 1332 کودتای آمریکایی - انگلیسی بر ضد دولت ملی دکتر مصدق به پیروزی رسید. طراح اصلی کودتا کرمیت روزولت، مأمور ویژه سیا بود. روزولت درباره این کودتا نوشته است: نام رمز عملیات آجاکس بود و منظور از اجرای آن دستیابی به این هدف بود که دکتر مصدق، نخستوزیر ایران سرنگون شد. برای برانداختن مصدق، اتحادی از شاه ایران، وینستون چرچیل، آنتونی ایدن، آیزنهاور، جان فاستر دالس و سازمان سیا تشکیل...
نگاهی گذرا به تحولات عمده در دوران پهلوی از روی کارآمدن رضاخان میرپنج تا عزل وی از سلطنت و جانشینی فرزندش و نیز کودتای 28 مرداد 1332 برای هر ناظر بی طرفی شکی بر وجود سلطه و نفوذ قدرتهای ذی نفوذ و سلطه گر در این کشور باقی نمی گذارد . دوره حکومت رضاشاه در حقیقت دوره سلطه کامل انگلیس بر ایران بود و مجموعه ساختار تصمیم گیری در رژیم ایران از آغاز تا سرانجام بر اساس خواست دولت انگلیس و...
یکی از پرسشهای مهم در بررسی موقعیت رژیم های سیاسی بحث برخورداری از مشروعیت سیاسی است. اینکه مبانی مشروعیت آن کدام است؟ منابع قدرتش داخلی است یا خارجی؟ تعریف مشروعیت واژه «مشروعیت» در متون سیاسی معادل واژه «Legitimacy» است. این واژه از ریشه لاتینی Leg یا Lex به معنای قانون (Low) گرفته شده و با واژه هایی نظیر «Legal» به معنای قانونی و Legislation به معنای وضع قانون یا تقنین و Legitimate به معنای مشروع،...
نگاهی گذرا به تحولات عمده در دوران پهلوی از روی کارآمدن رضاخان میرپنج تا عزل وی از سلطنت و جانشینی فرزندش و نیز کودتای 28 مرداد 1332 برای هر ناظر بی طرفی شکی بر وجود سلطه و نفوذ قدرتهای ذی نفوذ و سلطه گر در این کشور باقی نمی گذارد . دوره حکومت رضاشاه در حقیقت دوره سلطه کامل انگلیس بر ایران بود و مجموعه ساختار تصمیم گیری در رژیم ایران از آغاز تا سرانجام بر اساس خواست دولت انگلیس و در جهت منافع...
: به دنبال افشاگری امام خمینی،اقدام ننگینی که رژیم در صدد مخفی نگه داشتن آن بود،آشکار شد و موجی از انتقاد را علیه رژیم به راه انداخت. شاه به منصور دستور داد تا به‌توجیه لایحه بپردازد و آن را عملی عادی و بی‌اهمیت جلوه بدهد. منصور مصلحت را درآن دید تا به مجلس سنا بیاید. وی‌روز...
این مقاله در صفحات 39 تا 64 فصلنامه Middle Eastern Studies ، سال 39،شماره 3،جولای 2003،به چاپ رسیده است. ایـن فصلنامه که از سـال 1964 بـه طور منظم در لندن به چاپ می‌رسد،به موضاعات سیاسی،روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی می‌پردازد.
ساشماری دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران با استفاده از منابع مختلف با تأکید بر آثاری چون: روز شـمار روابط ایران و آمریکا نوشته بهروز طیرانی،شیر و عقاب نوشته جیمز بیل، سیاست خـارجی آمریکا و شاه، یادگارعـمر نـوشته عیسی صدیق،دوره ماهنامه مرزهای نو (نشریه اداره اطلاعات آمریکا درایران)اسناد سفارت آمریکا درتهران،اسناد کمیسیون مبادلات فرهنگی و آموزشی ایران و آمریکا (فولبرایت) و...
تاریخ بخشی از واقعیت‌های کنش تعاملی بازیگران را منعکس می‌سازد. در اواخر قرن 19 شاهد شکل‌گیری الگوی کنش تعاملی قدرتهای بزرگ در برخورد با ایران براساس نظریه «بازی بزرگ» هستیم. بازی بزرگ زمینه موازنه مثبت روابط روسیه و انگلیس در برابر ایران را منعکس می‌ساخت. در این دوران تاریخی هنوز ایالات متحده تبدیل به قدرت بزرگ جهانی نشده بود لذا از سیاست موازنه قدرت بهره می‌گرفت. بعد از جنگ...
. : موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرتهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی برای نفوذ یا سلطه بر این کشور بوده است. این مقاله بر آن است تا به تفکیک، دکترین‌ها و خط مشی‌های رؤسای جمهوری آمریکا در مورد ایران از بعد از جنگ جهانی دوم تا پیروزی انقلاب اسلامی را معرفی نماید. موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرتهای...
مسوولان میسیون اصل چهار متوجه شده‌اند که دستگاه مفصلی که از طرف دولتین ایران و آمریکا جهت استفاده از برنامه کمک مشترک به وجود آمده است، احتیاج به ساده کردن داشته و لازم است که کمک مالی و اداری که تا به حال از طرف دولت آمریکا داده می‌شده است، تقلیل پیدا کرده و مسوولیت اجرای برنامه هر چه زودتر به دستگاه‌های دولتی ایران محول گردد. برای اجرای این موضوع میسیون اصل چهار در ژوئیه 1955(1334) دستوری به...
سه گام متفاوت آمریکا در برابر ملی شدن صنعت نفت ایران؛ برخورد آمریکا با داستان ملی شدن صنعت نفت ایران و به‌ویژه با مصدق از سه مرحله عبور کرد. این برخورد در مرحله نخست، در ایران و جهان به حمایت از مصدق و آرمان‌های استقلال‌خواهان مردم ایران دربرابر انگلستان تعبیر شد، اما آیا می‌توان حمایت‌های آمریکا را ناشی از نگرش‌های خیرخواهانه و مردم‌سالارانه آمریکایی‌ها تلقی کرد و...
انقلاب اسلامی سال 1357 رژیم وابسته 57 ساله پهلوی را واژگون ساخت. وابستگی بزرگترین بدبختی ملت‌ها در دوران معاصر است. اشخاصی که به هر دلیلی آشکارا و یا با اختفای کامل طوق وابستگی را به گردن می‌آویزند و به جای خدمت به ملت و اجرای عدالت، در جهت خواست بیگانه قدرتمند تلاش می‌کنند، سرنوشتی جز رسوایی و هلاکت، با بدترین وضع و باقی گذاشتن بدنامی و لعن و نفرین، ندارند.تبعید خفت‌بار رضاخان بعد از شهریور...
بی‌ثباتی و تغییر پی در پی دولت‌ها در ایران بعد از جنگ جهانی دوم به چالشی برای تصمیم‌سازان سیاست خارجی در واشنگتن به‌ویژه در دوره ریاست‌جمهوری آیزنهاور بدل شده بود. آیزنهاور برای رهایی از این فضا، راهبرد «نگاه نو» را در پیش گرفت قدرتهای بزرگ از آنجایی که به توسعه‌طلبی و افزایش گستره و دامنه نفوذ خود به اقصی نقاط جهان علاقه دارند و سعی بر سلطه‌طلبی در ورای مرزهای خود و به...
