انتخابات در ایران - جمهوری اسلامی
اشاره
طی بیش از چهار دهه از عمر نظام جمهوری اسلامی ایران تا کنون، به کرات به آراء مردم مراجعه شده است. از برگزاری اولین همه‌پرسی که۱۲ فروردین ۱۳۵۸ برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در کشور ترتیب یافت، تا دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که در 29 اردیبهشت 1396 برگزار شد، به دفعات انتخابات برگزار شده است: رفراندوم جمهوری اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان، انتخابات دو مرحله‌ای هر یک از دوره‌های مجلس شورای اسلامی، انتخابات میاندوره‌ای مجلس، انتخابات شوراهای شهری و روستایی، انتخابات ریاست جمهوری و...
«گذرستان» حاضر به اهمیت انتخابات در نظام جمهوری اسلامی ایران و برتری آن نسبت به سایر ادوار تاریخ کشور پرداخته است.
طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون، به کرات به آراء مردم مراجعه شده است. از برگزاری اولین همه‌پرسی که۱۲ فروردین ۱۳۵۸ برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در کشور ترتیب یافت، تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که در 28 خرداد 1400 برگزار شد، به دفعات انتخابات برگزار شده است: رفراندوم جمهوری اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان، انتخابات دو مرحله‌ای هر یک از دوره‌های مجلس...
صبحگاه 12 فروردین که روز نخستین حکومت الله است از بزرگترین اعیاد ملی و مذهبی ماست و ملت ما باید این روز بزرگ را عید بگیرند و زنده نگه دارند. روزی که کنگره های قصر 2500 ساله حکومت طاغوتی فرود ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه رخت بربست و حکومت مستضعفین جانشین آن گردید. (امام خمینی 12/1/58) روز 12 فروردین 1358، روز اعلام نتایج همه پرسی در مورد نوع حکومت پس از انقلاب اسلامی بود که طی آن 2/98 درصد مردم ایران به...
نظام اسلامی ایران که با سقوط رژیم دیکتاتوری و استبدادی پهلوی در سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید با شعار محوری « استقلال ـ آزادی ـ جمهوری اسلامی » به سوی تحقق آن حرکت خود را آغاز نمود. بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره ) همواره در پیامها و سخنرانی ها در برابر نظام سلطنتی بر حکومتی تاکید داشت که بر احکام اسلام و رای مردم بنیان گذارده شده باشد. اصطلاح « جمهوری اسلامی » را امام ابتدا...
ساختار سیاسی هر نظامی در اعطای آزادی‌‌‌‌ها نقش مهم و تاثیرگذاری دارد زیرا این نظام سیاسی است که دامنه آزادی‌‌‌‌ها و بویژه آزادی سیاسی را تعیین، تحدید و تضمین می‌‌‌‌کند. خوشبختانه پیش‌بینی دشمنان نظام پس از رحلت امام خمینی نه‌تنها به وقوع نپیوست، بلکه ثابت شد نهال انقلاب اسلامی با رویکرد استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی در قلب‌های مردم جای داشته و ریشه دوانده است و...
رفتار انتخاباتی، نوعی کنش سیاسی است که با کارکردهای ساختی خرده‌نظام‌های اقتصادی و جامعه‌ای و فرهنگی در سطح کلان نظام اجتماعی رابطه دارد. این رفتار به‌علاوه در سطح خُرد نظام اجتماعی با وضعیت ارگانیسم رفتاری، شخصیت، اجتماع و الگوهای رفتاری آن ارتباط می‌یابد. ●یکم رفتار انتخاباتی، نوعی کنش سیاسی است که با کارکردهای ساختی خرده‌نظام‌های اقتصادی و جامعه‌ای و فرهنگی در سطح...
ایران، پیشرو در روند دموکراسی انتخابات مهم‌ترین مجرای عملی شدن دموکراسی و معیاری برای ارزیابی جایگاه و میزان نقش‌آفرینی مردم در نظامهای سیاسی امروزی است. انتخابات، چارچوب و ابزاری است که از طریق آن اراده مردم در شکل‌گیری نهادهای سیاسی و تعیین متصدیان اعمال قدرت سیاسی به ظهور می‌رسد و از این طریق، مردم در عرصه‌های تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت در اداره کشور، نقش‌آفرینی...
یکی از اساسی‌ترین و مورد توجهترین ارکان حقوق اساسی، مساله شیوه انتخابات و سازمان آنست. انتخابات سهم مردم را در حاکمیت تعیین و محقق می‌سازد و به ویژه در نظامهای سیاسی دمکراتیک یا مردم‌سالار، در راس همه امور قرارمی‌گیرد. شاید بتوان گفت که اهمیت و اعتبار امر انتخابات در نظامهای سیاسی مردم‌سالار، یک وجه دیگر هم دارد و آن اینکه چنان مشروعیتی به سازمان، محتوا و رفتار سیاسی جامعه می‌بخشد...
انتخابات سلسله اقدامات و عملیات منسجم و پیوسته ای است که در یک محدوده جغرافیایی مشخص و زمانی محدود ومعین صورت می گیرد و منجر به برگزیده شدن فرد یا افراد و یا موضوع ومرام خاصی از سوی اکثریت مردم می شود. اجرا و انجام این سلسله اقدامات و عملیات که منتج به این نتیجه گردد، اصطلاحاْ برگزای انتخابات نامیده می شود تاریخچه انتخابات سابقه و دیرینه انتخاباتی ایران به 97 سال پیش بر می گردد. از آن مقطع به این...
در نظام سیاسی ایران تا پیش از مشروطه، مجلس قانون گذاری هیچ جایگاهی نداشت و در طول سالها حاکمیت پادشاهان، مردم نقشی در اداره جامعه نداشتند. اگر چه مردم ایران داوطلبانه زمینه سقوط ساسانیان را فراهم کردند و به اسلام گرویدند که تأکید زیادی بر نقش شورا و مشورت دارد، ولی عملاً تا پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(قدس سرّه)، نظام های شاهنشاهی بر ایران حکمرانی می کردند. بررسی عملکرد مجالس...
بحث نظارت بر انتخابات از جمله مباحثی است که در چند سال اخیر به طور جدی در محافل سیاسی و مطبوعاتی جامعة ما مطرح گردیده و اشکالات حقوقی و سیاسی بسیاری نیز بر آن گرفته شده است، گرچه نقطة اوج این بحث، انتخابات خبرگان رهبری در سال 1377 بود لکن در سال جدید نیز که انتخابات ریاستجمهوری را در پیش رو داریم، این بحث، بار دیگر مطرح گردیده است. ما در این نوشتار برآنیم تا درحد امکان در خصوص مفهوم نظارت و انواع آن،...
بعد از پیروزى انقلاب اسلامى و برگزارى اولین انتخابات که منجر به تعیین نوع حکومت و تشکیل جمهورى اسلامى در ایران گردید، بحث راجع به تعیین قانون اساسى نظام در محافل مختلف گسترش یافت . این مرحله از مبانى استقرار نظام نیز با تیزبین و آینده نگرى امام خمینى ((ره )) با موفقیت پشت سر گذاشته شد. پیش نویس قانون اساسى که از پیش به دستور امام ((ره )) نگارش یافته و متن آن توسط شوراى انقلاب و هیئت دولت موقت ، مورد بحث و...
امروز در یکی از حساس ترین مقاطع تاریخ انقلاب و نظام اسلامی قرار داریم زیرا انتخابات ریاست جمهوری یکی از قوای سه گانه کشور یعنی قوه مجریه را تثبیت می نماید و مسئولیت بزرگ تدبیر امور و اداره جامعه و سرزمین اسلامی را به آن خواهد سپرد. این مقطع حساس و حیاتی بیداری مردم و حضور آزادانه آنان در صحنه انتخابات و سالم سازی شرایط و زمینه های لازم آن را واجب و ضروری می نماید و به همین دلیل چنان که حضرت امام خمینی...
مردم سالاری دینی به عنوان مدل برگزیده برای اداره جامعه ای که مبتنی بر رأی مردم و حاکمیت نظام دینی است می بایست به طور عملی در درون جامعه نهادینه گردد. چرا که نظام مبتنی بر الگوی مردم سالاری دینی با نظام های دیگری که در آن دموکراسی پایه اداره جامعه می باشد بسیار متفاوت است، البته در همان کشورهایی که دموکراسی پایه اداره جامعه تلقی می گردد نیز، همه طرفداران آن دیدگاه های یکسانی ندارند. عده ای...
به حق انتخابات را می توان آینه تجلی حضور و مشارکت ملت در تعیین سرنوشت خویش نامید که در آن، فرهنگ و رشد خود را به نمایش می گذارند. این حضور و مشارکت نشانگر دو چیز است: تدبیر و توصیف. تدبیر سخن از عقل است و توصیف سخن از عشق و وصف حال. عشق به ایران و آرمان های مقدس انقلاب اسلامی و شهدا. بر این اساس انتخابات، انتخاب عقل و عشق برای ماندگاری، در جهان پر از بحران و آشوب، و تلاش برای ساختن فردای بهتر. ساختنی که...
اولین مجلس خبرگان رهبری روز پنجشنبه 23 تیر 1362 در محل مجلس شورای اسلامی آغاز به کار کرد. این جلسه با حضور نمایندگان منتخب خبرگان(1)، اعضای شورای نگهبان، نخست وزیر، رئیس ستاد مشترک ارتش، فرماندهان قوای سه گانه، جمعی ازنمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای عالی قضائی، اعضای کابینه و سفرا و کارداران کشورهای خارجی تشکیل شد. امام خمینی(ره) در پیامی به مناسبت افتتاح این مجلس...
مجلس مشروطه که‌یکی از اهداف تشکیل اش مبارزه با استبداد بود در دوره‌ی بیست وچهارم خود به طورکامل به خدمت دیکتاتوری درآمد. مجلس شورای ملی به جای آنکه به تقلیل ظلم و فساد همت گمارد، خود منشأ دیگری از فسادها و ظلم ها گردید. تغییر کارکرد مجلس مشروطه باعث افول اندیشه‌ی پارلمانتاریسم و عملاً وسیله ای برای توجیه، مشروعیت بخشی احیای استبداد گردید. واژه‌ی مجلس در لغت به معنای گردهم نشستن و محل...
مجلس خبرگان رهبرى یکى از نهادهاى اساسى و حساس نظام جمهورى اسلامى ایران است که بر مبناى قانون اساسى مسئولیت هاى خطیرى بر عهده دارد. اولین دوره از مجلس خبرگان رهبرى در حالى شکل گرفت که انقلاب اسلامى، بحران‌ها و چالش‌هاى عمیقى را پشت سر گذاشته بود اما هنوز درگیر یک جنگ ناخواسته و توطئه هاى رنگارنگ از سوى استکبار جهانى بود. در این شرایط تشکیل مجلس خبرگان با جایگاه بلندى که در تداوم انقلاب...
: بعد از تأسیس نظام جمهوری اسلامی، انتخابات متعددی برگزار شد یکی از این انتخابات مربوط به اولین دوره مجلس شورای اسلامی است که در مورخه 58/12/24 برگزار شد. سرانجام نمایندگان منتخب در جایگاه نمایندگان نخستین مجلس شورای اسلامی در 7 خرداد 1359 آغاز به کار کردند.این گزارش به برخی از روایت‌های کمتر گفته شده از نخستین روزهای مجلس اول می‌پردازد که در ادامه از نظر می‌گذرد. *** ائتلاف بزرگ نیروهای...
در اصل 107 قانون اساسی آمده است که پس از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان، درباره همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم بررسی و مشورت می‌کنند؛ هر گاه یکی از آنان را اعلم به احکام موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد...
در حکومت‌ها، همواره ملت‌ها فراموش شده و مدعیان دوستی و حمایت از حقوق مردم در پی تحکیم سلطه و سیطره سیاسی و فرهنگی و اقتصادی خود بوده‌اند. با ظهور پدیده انقلاب اسلامی در ایران، معادله قدرت به نفع مردم و ستمدیدگان تغییر بنیادی یافت. رهبر انقلاب همانگونه که در دوران فروپاشی سلطنت پهلوی از مردم و تکریم شخصیت و منزلت اجتماعی آنان سخن می‌گفت و آنان را از حقوق خویش آگاه می‌کرد، پس از...
مشارکت سیاسی یکی از شقوق و همبسته با مردم سالاری است. برای اینکه نظامی ویژگی مردم سالاری داشته باشد باید بزرگترین شمار مردم در صورت بندی قدرت و امور عمومی و سیاست مشارکت داشته باشند.1 مردم سالاری نیز در درون خود، مؤلفه‌هایی چون حاکمیت قانون، خیر عمومی، برابری، حقوق فطری، اصالت فرد و احترام به حقوق اساسی انسان‌ها را دارد. فقدان و کم‌رنگ بودن مشارکت در نهایت منجر به تداوم و تقویت حکومت غیرمردم...
در سده‌های اخیر، مردم در مقایسه با قرون میانه، همواره نقش تأثیرگذاری نسبت به تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی ـ اجتماعی، در جامعه ایرانی داشته‌اند. آنها تا پیش از این دوران به دلایلی از جمله ناآگاهی یا فقدان اهرم‌های قدرت، بیشتر مطیع اوامر خاندان‌های حکومتگر بودند و تنها در بزنگاه‌هایی که ظلم و ستم این خاندان‌ها طاقت آنان را طاق می‌کرد یا مسائل اعتقادی و دینی‌شان...
پیش از دوره قاجار در اندیشه سیاسی ایرانیان، سلطنت ودیعه ای الهی محسوب می شد و ارتباط حکومت و مردم بر پایه الگوی سنتی؛ یعنی شاه و رعیت بود که بر اساس آن شاه سایه خدا بر روی زمین و جان، مال و ناموس رعیت در تسلط او قرار می گرفت که باید امنیت مردم را حفظ می کرد. وظیفه رعیت نیز اطاعت محض از شاه بود. به این ترتیب ارتباط حکومت با مردم بر مداری یکنواخت می چرخید و نوعی ارتباط ارباب- رعیتی با توجه به اندیشه ای...
سابقه برگزاری انتخابات در ایران به 97 سال پیش برمی‌گردد. اولین بار تشکیل مجلس در ایران به زمان بعد از مشروطیت می‌رسد. فرمان مشروطیت در تاریخ 14 جمادی‌الثانی سال 1324 هجری قمری از طرف مظفرالدین شاه قاجار صادر شد. به طور کلی اولین دوره مجلس شورای ملی در تاریخ 17 مهر 1285 هجری شمسی افتتاح شد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی طی 24 دوره قانونگذاری شاهد مصوبات، وقایع و حوادث بسیاری بودیم. پس از پیروزی...
