فرقان
اشاره
«فرقان» نام گروهی بود که در اردیبهشت سال ۱۳۵۸ تأسیس شد و هدف اصلی از تشکیل آن، انجام عملیات‌هایی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران بود. رهبر این گروه تروریستی اکبر گودرزی بود که در روز ۱۸ دی ۱۳۵۸ خورشیدی دستگیر شد و در روز ۳ خرداد ۱۳۵۹ خورشیدی تیرباران شد. این گروه از انجام نخستین عملیات مسلحانه خود در سوم اردیبهشت ۱۳۵۸ (ترور سرلشکر قره‌نی) تا زمان دستگیری اکبر گودرزی و نابودی گروه، نزدیک به ۲۰ ترور سیاسی انجام داد.
مجله «گذرستان» حاضر مبانی فکری و عملکرد گروه فرقان را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
آیت الله هاشمی رفسنجانی یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در روند شکلگیری و پیروزی نهضت انقلابی 57، به شمار میآید. ایشان بیش از دو دهه علیه رژیم شاه فعالیت نمود و در این مدت چندین بار توسط دستگاههای امنیتی رژیم شاه بازداشت و زندانی شد. آیت الله هاشمی رفسنجانی در عالم سیاست به عنوان شخصیتی باهوش و زیرک شناخته میشد و این امر حتی در قبل از انقلاب نیز پذیرفته شده بود به گونهای...
گروه فرقان در سال ۱۳۵۶ش، به‌وسیله اکبر گودرزی، از اهالی لرستان، فعالیت سازمانی و تشکیلاتی خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۵5، گودرزی بر اساس آموزه‌های نشأت گرفته از تفسیرهای شخصی خود از قرآن، به شدت علیه روحانیت حمله و انتقاد نمود. گروه فرقان رویکردی ابزاری به دین و آیات قرآنی، به خصوص تأویل مفاهیمی مانند توحید و توجیه اجتماعی، داشتند و بر اساس این دیدگاه تعابیری مانند جامعۀ بیطبقه...
روز 18 دی 1358 رهبر گروه فرقان و 45 نفر از اعضای این گروه در پی یک سلسله عملیات تجسسی و نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دستگیر شدند. اکبر گودرزی، رهبر گروه فرقان، در سال 1335 و به اعتبار شناسنامه‌اش در سال 1338 در روستای دوزان از توابع الیگودرز به دنیا آمد. پدرش حسن چوپان نام داشت. کودکی گودرزی در خانواده‌ای پر جمعیت و محروم سپری شد. وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در روستای زادگاهش گذراند و...
روز سوم خرداد 1359 اکبر گودرزی رهبر گروه تروریستی فرقان و 5 نفر دیگر از بنیانگذاران این گروه اعدام شدند. از زمانی که ادبیات مارکسیستی در فضای مبارزه با رژیم شاهنشاهی رواج یافت و پای آن به محفل روشنفکران و مبارزان مسلمان باز شد و حتی برخی از طلاب جوان را نیز تحت‌تأثیر قرار داد؛ تطبیق آن با آیات قرآن و کلمات نهج‌البلاغه، به عنوان آفتی، که التقاط را به دنبال داشت، دامنگیر جریان مبارزه شد. یکی از...
محمود فاضلی: فرقان یکی از گروه‌های فکری- سیاسی بود که اواخر سال ۱۳۵۵ به رهبری روحانی جوانی به نام اکبر گودرزی در برخی مساجد تهران از جمله مسجد الهادی (خیابان شوش)، مسجد فاطمیه (خزانه)، مسجد رضوان (خیابان اتابک)، مسجد شیخ هادی، مسجد خمسه (قلهک) و مسجد اعظم به جذب نیرو اقدام می‌کرد. حوزه فعالیت او مناطق نازی‌آباد، سلسبیل، قلهک، جوادیه و خزانه را نیز در برمی‌گرفت. آغاز فعالیت او با وجود اینکه ۲۰...
حقانی: ... درسال 55-54 بحث تخصص از سوی دکتر شریعتی در سخنرانی دانشکده نفت آبادان مطرح می شود. در این بحث روی اسلام منهای روحانیت تاکید جدی‌تری می‌شود تحت این عنوان که ما در اسلام، «روحانیت» نداریم. این تحلیل با هر قصدی مطرح شود نتیجه اش در بین جوانان و جامعه ایرانی، حذف روحانیت و قطع رابطه با روحانیت می شود. برخی که در جلسات حسینیه ارشاد شرکت می کردند، می‌گفتند آن جلسات اگر هیچ دستاوردی...
جناب نقاشیان شما به صورت عملی و میدانی با این تفکر پیش از انقلاب اسلامی و بعد از آن برخورد داشتید. تا آنجایی که من مطالعه کردم حتی واسطه اطلاع رسانی از انحراف فرقان را شما به شهید مطهری اعلام کرده اید. سوال اینجاست چه ویژگی‌هایی در رفتار و تفکر آنها باعث شد تا نظر شما بابت انحرافات فکری فرقان جلب شود. نقاشیان: جلساتی که گروه فرقان پیش از انقلاب در تهران داشت، جلساتی بود که یک بخش از آن در غرب تهران...
از میان تمامی نیروهایی که با رژیم پهلوی مبارزه می‌کردند، جریان مذهبی به رهبری امام خمینی توانست در یک رقابت ایدئولوژیک رژیم پهلوی را سرنگون کرده و نظام جمهوری اسلامی را تأسیس کند. در جریان نهضت امام خمینی احزاب و گروه‌های رقیبی نیز با حکومت پهلوی مبارزه می‌کردند که شاخص‌ترین آنها مارکسیست‌ها با سردمداری حزب توده و بعدها فدائیان خلق بودند. آنان مارکسیسم را علم مبارزه می‌دانستند و...
گروه فرقان به رهبری شخصی به نام اکبر گودرزی یکی از شاخص ترین گروه های منفصل از روحانیت و حتی مخالف صریح روحانیت بوده است. اکبر گودرزی اهل استان لرستان روستای دوزان در میان شهرهای خمین و الیگودرز بوده و از آن جا که پدرش چوپان بود، فرقانی ها از وی با عنوان «چوپان زاده آزاده » یاد می کردند. *فرقانی‌ها گودرزی را جوپان‌زاده آزاده لقب دادند وی در حوالی سال 1335شمسی متولد شده (...
در تاریخ تفکر و زندگی بشر دو جریان کلی حق و باطل وجود دارد، اما گاه اتفاق می‌افتد که گروه‌هایی از جریان باطل، در جهت حیثیت حق بهره‌برداری می‌کنند و لباس حق بر خود می‌پوشند. آنها مصرانه خود را حق طلب معرفی می‌کنند و از جریان حق برای هویت سازی خود مدد می‌گیرند؛ در حالی که نمادهایی از جریان باطل هستند و تشخیص آنها به دشواری صورت می‌گیرد. این شاخه از جریان باطل چون اهل تلبیس و پنهان...
: شما را سوگند می‌دهم اگر پس از این بررسیها متوجه شدید که خط فرقان انحرافی بود (اصل تقوی را دقیقا باید در نظر داشته باشید، هوای نفس را کنار بگذارید و خدا و مردم را در نظر بگیرید)و دیگر هیچ جای شکی باقی نماند، آن را اعلام کنید و به خانواده‌هایی که الان بخاطر ما مخالفت رژیم شده‌اند حقایق را بگویید و شجاعت و صداقت داشته باشید، شما از طرف من وکیل هستید، باز هم می‌گویم اگر تشخیص دادید...
بی‌تردید ریشه‌های شهادت چهره‌هائی چون شهید آیت‌الله مفتح را باید در عملکرد آنان در جریان انقلاب اسلامی جست؛ به‌ویژه حساسیت او و اقرانش بر حفظ اصالت دینی نهضت و پیرایش فلسفه و ماهیت آن از التقاط و انحراف. در گفت و گوئی که در پی میآید، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدهادی مفتح خاطراتی ناگفته و جذاب را از واپسین سال‌ها و نیز ماه‌های حیات پدر واگویه می‌کند که می‌تواند نمایانگر...
بازنمائی علل انتخاب‌های فرقان برای ترور، از اهداف و دغدغه‌های این شماره یادآور است. بی‌تردید رموز و نشانه‌هائی از علل این گزینش‌ها را نزد اطرافیان این شهدا می‌توان یافت، از این روی گفت و شنود با فرزندان شهیدان فرقان در دستور کارمان قرار گرفت. در گفت و شنود حاضر، مهندس محمدمهدی مفتح، فرزند ارشد شهید گرانسنگ آیت‌الله دکتر محمد مفتح به بازگوئی پاره‌ای از خاطرات و دانسته‌های خویش...
معصومه ابتکار (از فعالان اشغال سفارت آمریکا) در کتاب «تسخیر» می نویسد: «در هر ساختمان مرکزی سفارت، دهها سند سری و فوق سری مربوط به سلطنتطلبانی یافتیم که در ترور شهروندان عادی و مأموران کمیتهها دست داشتند. تکان دهندهترین اسناد درباره گروهی سیاسی به نام فرقان بود. فرقان گروه کوچکی متشکل از نوجوانانی بود که حتی از ابتداییترین شناخت درباره اسلام بیبهره بودند، چه رسد به...
روات حدیث : در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۸ در آغازین روزهای حیات شجره طیبه جمهوری اسلامی دست کوردلان گروهک منحرف فرقان به ترور شهادت علامه آیت الله شهید مطهری رضوان الله تعالی آلوده شد. هفته نامه صبح صادق از علت ترور این شهید پس از ترور شهید سرلشکر قرنی نوشته است: ” جمعی متشکل از ۶۰ – ۵۰ عضو و رهبری که در اوج فعالیتش بیست ساله بود، همه آن چیزی بود که یک گروهک انحرافی با نام فرقان را شکل می داد. رهبر...
مادرم از قاتل پرسید پشت صحنه چه بوده است؛ ولی ضارب چیزی بروز نداد و گفت مخالف روحانیت بودیم و به من گفتند آقای مطهری مغز متفکر روحانیت است و به بقیه خط می‌دهد، چه کسی داوطلب زدن اوست؟ برای همین داوطلب ترور شدم. در شماره جدید کتاب هفته «نگاه پنجشنبه»، گفت‌وگوی مفصلی با علی مطهری درباره ناگفته‌هایی از زندگی و مبارزات شهید مطهری، همچنین برخی رفتارهای سیاسی معاصر و تطابق با آرا این شهید...
انحراف در عقیده خصوصا در جامعه‌ای دینی همچون جامعه ایران که با هجوم تفکرات غربی و التقاطی روبروست، سبب شده است تا ریشه داران در حوزههای اندیشه دینی خصوصا حوزه علمیه قم، به آن به چشم یک تهدید همیشگی در جامعه بنگرند. و در این میان، شهید مطهری را باید پرچم دار حرکت مقابله با انحراف عقیدتی در حوزههای علمیه تلقی کرد، مقابلهای که سرانجام و نهایت آن نیز شهادت وی توسط منحرفین بود. نشریه...
مهندس مرتضی الویری از چهره‌های شاخص تیمی است که از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب، در فرآیند تعقیب و دستگیری اعضای گروه فرقان سهیم بود. الویری اما، از پیش از پیروزی انقلاب با فرقانیان آشنائی و تعامل داشت، آنگاه که در سالیان ۵۵ و ۵۶ به حمایت تدارکاتی از این گروه می‌پرداخت و پاره‌ای از اقلام تبلیغی این جریان را مخفی و منتشر می‌کرد. او پس از چندی و متأثر از گفت‌و‌گوهای خویش با استاد شهید...
گفت‌وگو با اعضای پیشین فرقان از اهداف اولیه این دفتر از یادآور بود و آنچه در ادامه خواهید خواند، نتیجه تلاشی است که در نیل به این هدف به انجام رسیده است. امروز بسیاری از اعضا و علاقه‌مندان به فرقان پس از درک ماهیت اندیشه و عمل این گروه به‌آسانی و صادقانه از انحرافات آن سخن می‌گویند، صداقتی که برخی از آنان را تا مرز شهادت و نیز جانبازی در طریق حفظ نظام پیش برده است. به گزارش خبرگزاری فارس، در...
صرف‌نظر از مسئولیتی که در جریان کشف گروه فرقان و فرآیند بازجوئی‌ها و محاکمه آنها داشتید، خودتان از چه مقطعی با آنها آشنا شدید و راهیابی‌تان به جلسات آنها به چه شکل بود؟ بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. الحمدلله الذی هدینا لهذا و ما کنا لنهتدی لو لا ان هدینا الله گروه فرقان قبل از انقلاب، جریانی ظاهراً مذهبی بود و در مبارزات نیز سهمی داشت و جوانان مستعدی را هم در بخش غربی تهران، از...
گروه فرقان به رهبری طلبه‌ای به نام اکبر گودرزی، یکی از شاخص‌ترین گروه‌های نه تنها منفصل از روحانیت، که مخالف صریح با روحانیت بوده است. اکبر گودرزی اهل لرستان ـ روستای دوزان در نزدیکی الیگودرز، جایی میان خمین و الیگودرز ـ بوده و از آنجا که پدرش چوپان بود، فرقانی‌ها از وی با عنوان «چوپان زاده آزاده» یاد می‌کردند. وی در حوالی سال 1335 متولد شده (در شناسنامه 1338 قید شده)،...
نظریه پردازان جامعه‌شناسی بر این باورند که بازکاوی زمینه‌های اجتماعی یک رخداد، از بحث و فحص پیرامون آن رویداد، اهمیتی بس افزون‌تر دارد. در واقع با شناخت دقیق فضائی که در آن گروه‌های فکری و سیاسی سر بر می‌آورند، می توان به هویت واقعی آن نحله‌ها نزدیک شد و از آنان شناختی منصفانه به کف آورد. در گفت و شنود حاضر، زمینه‌های فرهنگی سیاسی ظهور فرقان مورد بازبینی قرار گرفته و علل روی آوردن برخی از جوانان آن روزگار به ایده‌های فرقان گونه مرور شده است. محمدحسین صفار هرندی به‌رغم آنکه بینش دینی مردم این سامان را نسبت به دورة فرقان، گسترده‌تر و بارورتر می‌داند، بر این باور است هنگامی که تولید فکر دینی توسط متولیان اصیل آن جدی گرفته نشود، احساس فقر فکری، برخی از جوانان مسلمان را به وام‌گیری از مکاتب بیگانه وامی‌دارد؛ این خطری است که همواره باید آن را جدی شمرد.
گروه فرقان که از حدود سال 1355 پا به صحنه گذارد، در سال 1358 با ترورهای خویش، خسارات جبران‌ناپذیری را به ملت ایران وارد آورد. پیرامون این گروه هنوز سوالات متعددی وجود دارد که اهداف، خاستگاه و آبشخور فکری، منابع مالی و نحوه عضوگیری در فرقان ازجمله مواردی است که در گفتگو با آقای سیدعباس صالحی مورد بررسی قرار گرفته است: ــ جایگاه، اهداف و فعالیت‌های گروه فرقان چه بود؟ صالحی: بسم الله الرحمن...
گروه فرقان یکی از مصادیق بارز خوارج عصر انقلاب اسلامی می‌باشد. اکبر گودرزی رهبر گروه فرقان، فعالیت مذهبی خود در تهران را از مسجد الهادی واقع در جنوب تهران شروع کرد. سپس به مسجد شیخ‌هادی، مسجد فاطمیه، مسجد خمسه و محافل خانگی کشیده شده. اکبر گودرزی در جلسات مذهبی خود، تفسیرها و تعابیر جدیدی از آیات قرآنی ارائه می‌داد که موجب جذب جوانان میشد. جوهرة اصلی تفکرات گودرزی و گروه فرقان را...
انقلاب اسلامی ایران در سال‌های نخستین استقرار، وجود گروه‌های فکری و عقیدتی بسیاری را تجربه کرده است و شاید بتوان مذهبی بودن را یکی از نقاط اشتراک آنها دانست. فرقان یکی از این گروه‌ها بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت خود را علنی کرد. گروه فرقان یکی از گروه‌های فکری – سیاسی بود که اواخر سال ۱۳۵۵ به رهبری روحانی جوانی به نام اکبر گودرزی در برخی مساجد تهران از جمله مسجد الهادی...
ظاهرا شما قبل از تشکیل گروه فرقان، اکبر گودرزی را می‌شناختید. چگونه با او آشنا شدید و از بدو آشنائی، چه ویژگی‌هائی را در شخصیت او برجسته‌تر دیدید؟ آیا از همان آغاز میشد فهمید که سرانجام گرایشات فکری و عملی او به چنین نقطه‌ای ختم می‌شود؟ بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. کار ارزشمندی را انجام می‌دهید، چون در انقلابی که رهبر آن امام خمینی و روحانیت مدیر...
گروه فرقان به رهبری اکبر گودرزی، پیش از انقلاب فعالیت خود را شروع کرد و در همان زمان نیز وارد فاز تهدید حذف فیزیکی منتقدان خود شد. برای تحلیل و رفتارشناسی این گروه، در گام نخست، شناخت گودرزی اهمیت زیادی دارد. سیدمحسن موسوی‌زاده جزایری گروه فرقان برای بسیاری از افراد یادآور شهادت مرتضی مطهری، از رهبران فکری انقلاب اسلامی، است. همین مسئله باعث شده است مقالات و...
