(نشست تخصصی ۲) ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، کالبد شکافی یک واقعه
سخنرانان : رخشنده اولادی ،هدایت‌الله بهبودی ، مهدی توکلی ،عبدالمجید معادیخواه
هفده شهریور 1357 واقعه‌ای رخ داد که پس از گذشت نزدیک به سی‌سال، هنوز نکات جدیدی دربارة آن مطرح می‌شود. این واقعه در مهجوریت مضاعف به سر می‌برد. از یک سو سازمان‌های فرهنگی، شاهدان واقعه و دیگر نهادهای تاریخی مرتبط نتوانسته‌اند ابعاد آن را به تصویر بکشند. از سوی دیگر عده‌ای با اغراض سیاسی و در پی تطهیر حکومت پهلوی برآنند تا ثابت کنند، اساساً کشتاری در این روز اتقاق نیفتاده است. کار بدانجا رسیده که ادعا شده تصویر کف دست خونینی که بر روی تابلوی «میدان ژاله» نقش بسته و نماد واقعه 17 شهریور به حساب می‌آید رنگ است و نه خون!
بر این اساس مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی که در پی ارایه مستند تاریخ معاصر ایران، به ویژه تاریخ انقلاب اسلامی است، بر آن شد تا در یک نشست تخصصی نگاهی دوباره به این واقعه داشته باشد.
در این نشست که با مشارکت فرهنگ‌سرای انقلاب در موزه امام علی (ع) تهران برگزار شد، بر اساس اسناد و مدارک و سخنان شاهدان عینی و مجروحان حادثه مشخص گردید که این واقعه چگونه برنامه‌ریزی شده؛ حوادث روز هفده‌شهریور در میدان شهدا (ژاله) چه بود؛ چه کسانی دستور تیراندازی به مردم بی‌دفاع را صادر کردند و سرانجام کار چه شد.
این نشست تخصصی «17 شهریور 1357؛ کالبد شکافی یک واقعه» نام گرفت. سخنرانان این برنامه چهار نفر بودند که نام آنان و عنوان‌های مطالبشان به ترتیب ارایه سخنرانی عبارتند از:
1. حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه/ تحلیلی از واقعه 17 شهریور
2. رخشنده اولادی/ خاطراتی از واقعه
3. هدایت‌الله بهبودی/ هفده شهریور در اسناد
4. مهدی توکلی/ خاطراتی از واقعه
شرکت‌کنندگان در مراسم پس از سخنرانی خود به سؤالات حاضرین پاسخ دادند.
کتابی که پیش روی شماست در دو بخش تنظیم گردیده است. بخش اول متن سخنرانی‌ها و پرسش‌ها و پاسخ‌ها است. هر چند تنها به ویرایش جزئی متن پیاده شده نوارها اکتفا گردیده اما برای دقت بیشتر، پس از ویرایش، متن مربوطه به رؤیت صاحب سخن رسیده است.
بخش دوم کتاب شامل سه مقاله است؛ «17 شهریور 1357 و پیامدهای آن در اسناد»، به همراه مقدمه‌‌ای کوتاه، اسناد به جای مانده از ساواک را در خود جای داده است. در این مقاله به علل، انگیزه‌ها، عوامل،آمار و اصل حادثه پرداخته شده است. همچنین در این بخش موضع‌گیری حضرت امام‌خمینی (ره) درباره این واقعه و پیامهای ایشان آمده است.
مقاله دوم «ایران در آستانه انفجار»؛ از مجله نیوزویک که در روزهای پس از واقعه درج شده، ترجمه شده است. هر چند نویسنده با نگاه غرب‌گرایانه به ماجرای ایران دوره انقلاب اسلامی می‌نگرد، اما مطالب قابل توجهی در آن یافت می‌شود.
مقاله سوم که «سرزمین پاره‌پاره» نام گرفته از مجله تایم انتخاب شده است. بخشی از این مقاله که مربوط به واقعه 17 شهریور و ترسیم اوضاع و تحول آن دوره ایران است، ترجمه شده است. این مقاله خلاصه شده و موضوعات غیر مرتبط با واقعه 17 شهریور حذف گردیده است.
کتاب کالبد شکافی واقعه 17 شهریور در قطع رقعی و شمارگان 1500 نسخه، با بهای یکهزار تومان در اختیار پژوهشگران مسائل تاریخی و سیاسی قرار دارد.
نظرات