کارناوالی برای سه هدف رضاشاه
رضاشاه ۶ آذر ۱۳۱۱ قرارداد دارسی را در جلسه دولت لغو شده اعلام کرد و ۱۰ آذر مجلس شورای ملی، تصمیم دولت را تأیید کرد. رضاشاه در تلاش بود با فسخ قرارداد دارسی ــ که امتیاز انحصاری اکتشاف و استخراج نفت جنوب ایران را در اختیار یک شرکت انگلیسی قرار داده بود ــ گامی برای سفیدسازی چهره انگلیسی خود در افکار عمومی بردارد؛ تصویری که پس از برکشیدهشدن او توسط انگلیس با کودتای سیاه ۱۲۹۹ نقش بسته بود. این اقدام در ظاهر، حرکتی ملی و ضداستعماری تلقی میشد، هرچند بهزودی مشخص شد زمینهای برای دادن امتیاز بزرگتر به انگلیس بود. (برای مطالعه بیشتر در این خصوص، اینجا را بخوانید.)
حکومت رضاشاه برای جشن گرفتن آنچه پیروزی جلوه میداد، یک «کارناوال» (Carnival) یا به تعبیر امروزی آن شادپیمایی به سبک اروپایی در تهران برپا کرد. تا از یک سو، پیروزی بودن آن را تثبیت کند؛ از سوی دیگر از رضاشاه قهرمانی در مقابله با امپریالیسم انگلیس بتراشد و همچنین از بعدی که شاید مهمتر بود، هدف او را در فرهنگ دنبال کند.
فرم و قالب این جشن، حامل پیامی فراتر از موضوع نفت بود و در ادامهٔ سیاستهای رضاشاه برای ایجاد آنچه «تجدد» مینامید و دوری از نمادهای اسلامی قرار داشت. اینگونه مراسم، با موسیقی، رقص، و ظاهری متفاوت، بخشی از پروژهٔ بزرگتر «سیاسیسازی بدن» و تغییر سبک زندگی ایرانیان بود که پیشدرآمدی برای اجباری شدن کشف حجاب در سال ۱۳۱۴ به شمار میآمد.
دولت میکوشید با عادیسازی چنین نمایشهای عمومی، جامعه را برای پذیرش سبک زندگی غربی و دوری از هنجارهای دینی پیشین آماده کند.
طبق دستور ابلاغی که در متن خبر آمده بود، اقشار مختلف جشن گرفتند
نظرات