پهلوی اول
نصرت‌الله نوحیان (متخلص به «نوح») نویسنده، شاعر و طنزپرداز برجسته ایرانی، در سال ۱۳۱۰ در سمنان متولّد شد. در سال ۱۳۲۹ زادگاهش را ترک کرد و به تهران آمد و از همان زمان فعالیت‌های ادبی - سیاسی‌اش را نیز آغاز کرد. نخستین شعر او به سال ۱۳۳۰ در روزنامه فکاهی - سیاسی «چلنگر» منتشر شد. پس از آن اشعار و آثار او در دیگر نشریات با امضای «نوح» منتشر می‌شد. اولین کتاب شعرش، منظومه «گرگ...
تاریخ سند: ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۰۸ طهران دفتر مخصوص شاهنشاهی امروز مجلس تشکیل، سیدیعقوب [انوار] و [علی] کازرونی مذاکرات متفرقه نمودند. بعد فرخی اظهار داشته مطابق قانونی که در اسفند سیصد و پنج و فروردین ۳۰۶ از مجلس گذشته، راه‌آهن شمال و جنوب به کمپانی آلمانی و آمریکایی واگذار شده، که هر یک در شمال و جنوب صد و پنجاه کیلومتر بسازند و پس از آن با نظریه مجلس تصمیمی گرفته شود. حال به قرار معلوم، دولت...
تاریخ سند: ۲۰ دی‌ماه ۱۳۰۸ از: طهران به: ناصری[=اهواز]* دفتر محترم مخصوص شاهنشاهی امروز[۱۹ دی‌ماه] مجلس تشکیل، فرخی اظهاراتی نموده که خلاصه آن این است: با اینکه مطابق اصل قوانین اساسی[=قانون اساسی] و متمم آن و ماده ۵۴ نظامنامه داخلی، هرگاه مجلس از وزیری سؤال نماید، وزیر ناگزیر است در مجلس حاضر شده و جواب بدهد، و مدت دو ماه است راجع به تنزل قیمت نقره[=پول داخلی] و ترقی لیره[انگلیس] از وزیر...
سند شماره ۱ تاریخ سند: ۲۳ دی‌ماه ۱۳۰۸ نمره: ۳۰۰۱ طهران دفتر محترم مخصوص شاهنشاهی مطابق راپرت واصله فرخی نماینده مجلس و مدیر [روزنامه] طوفان که چندی است روزنامه او توقیف و در مجلس منزل کرده و اخیراً خیال مخالفت دارد، چند روز قبل آقای [عبدالحسین تیمورتاش] وزیر دربار [به] وسیله [عبدالله] یاسایی و [ابراهیم] ملک‌آرایی به مشارالیه پیغام داده «چون آنچه به شما نصیحت کرده‌ام نپذیرفته‌اید، اگر از...
تاریخ سند: ۳۱ فروردین‌ماه ۱۳۰۸ بلدیه محترم طهران چون در شب پنجم اردیبهشت که جشن سنواتی تاجگذاری انعقاد خواهد یافت، برای تزئین و تنویر قصر گلستان بر میزان چراغ‌برق‌های آنجا افزوده خواهد شد و بدین‌جهت قوه برق کافی‌تری لازم خواهد بود، بنابراین متمنی است قدغن فرمایید در شب مذکور بر میزان قوه برق قصر گلستان افزوده و در صورت لزوم قوه برق خیابان‌های ناصریه و باب‌همایون را هم برای روشنایی...
: هم‌سویی رضاشاه با تکاپوی صهیونیستی در ایران و مساعدت و همکاری او با کانون‌های یهودی و صهیونی در مسیر فراهم‌سازی زمینه‌ها برای برپایی دولت صهیونیستی، از فرازهای حساس و اسرارآمیز تاریخ معاصر ایران است. خدمات شایان توجه رضاشاه به آرمان صهیونیسم و مساعدت و همکاری همه‌جانبه او با حرکت‌های صهیونیستی در ایران، آن‌چنان جایگاهی نزد رهبران و کانون‌های صهیونیستی داشت که تاریخ‌نگاران و...
در دوران پهلوی اول، آمریکایی‌ها به دنبال رقابت خود با انگلیسی‌ها بر سر غارت منابع ایران موفق شدند امتیاز استخراج نفت در مناطق شرق و شمال شرقی ایران را از رضاشاه بگیرند. بدین‌ترتیب که در ۲۷ دی‌ماه ۱۳۱۵ لایحه‌ای به‌وسیله علی‌اکبر داور، وزیر دارایی، تقدیم مجلس شورای ملی شد که شامل دو قرارداد بود: یکی استخراج نفت مناطق شرق و شمال‌شرقی ایران و دیگری لوله‌کشی آن، به‌وسیله دو شرکت آمریکایی....
به رغم اینکه سازمان سیاسی بهاییت به صورت هدفمند در حال فعالیت بود و با تدوین ایدئولوژی سیاسی جدید خود به فتح مرحله‌ای مراکز قدرت می‌اندیشید، پرسش مهم این است که چرا پهلوی با بهاییت همراهی داشت؟ مهمترین دلیل را می‌توان در وابستگی این حکومت به قدرت‌های بیگانه، یعنی آمریکا، اسراییل و انگلیس دانست. در حقیقت حکومت پهلوی و سازمان سیاسی بهاییت هر دو تابعی از سیاست دولت‌های سلطه‌گر بودند و از نوعی...
کلاه پهلوی نام کلاهی گرد و لبه‌دار بود که به دستور رضاشاه، همهٔ مردان ایرانی بایست آن را به سر می‌گذاشتند. تا پیش از سلطنت رضاشاه، انواع پوشش سر برای مردان معمول بود. معمول‌ترین پوشش سر در میان بازاریان عمامه شیرشکری و دستار و در میان کارمندان کلاه بدون لبه بود. در تیرماه ۱۳۰۶ ابتدا به وزراء و رؤسای ادارات و کارمندان دولت دستور داده شد تا از کلاه پهلوی استفاده کنند. در مرحله بعد به مدارس دستور داده...
تاریخ سند: ۹ بهمن‌ماه ۱۳۱۵ ایالت خراسان محرمانه حکومت نیشابور در پاسخ شماره ۶۰۲۹ موضوع رفع حجاب، اشعار می‌شود به طوری که طی شماره ۱۹۵۰۵ نوشته شده، هر یک از مأمورین که در این امر قصور نموده یا می‌نمایند حسب‌الامر ریاست وزرا از خدمت منفصل خواهند شد. والی ایالت خراسان [پی‌نوشت:] به تمام ادارات متحدالمال[=بخشنامه] شود اسناد بیشتر درباره کشف حجاب را در اینجا بخوانید ...
یک عمل وحشیانه، یا چگونگی قتل مرحوم مدرس (به قلم یکی از مطلعین) درباره چگونگی قتل مرحوم مدرس علاوه بر نطق آقای ملایری در مجلس، مقالات و تفصیل‌های زیادی در روزنامه‌های تهران و شهرستان‌ها چاپ شده که از همه جامع‌تر شرحی است که روزنامه تجدد ایران چندی پیش چاپ نموده و ما در اینجا خلاصه آن را نقل می‌نماییم. در اوایل سال ۱۳۱۷ مسافرتی به حدود خراسان کردم و بر حسب اتفاق به کاشمر وارد شدم. در آنجا از گوشه...
: متن زیر بخشی از مقاله‌ای با عنوان «چگونه فرخی را کشتند؟» به قلم دکتر محمدحسین میمندی‌نژاد، نویسنده و روزنامه‌نگار، می‌باشد که در روزنامه «مرد امروز» مورخه ۱۰ تیرماه ۱۳۲۳ به چاپ رسید. ****** «...میل دارم بیماری مسری که در جامعه وجود دارد و بدون اینکه ما حس کنیم عده زیادی را مبتلا و به سرنوشت فرخی گرفتار کرده و می‌کند، به شما معرفی کنم: این بیماری، این قاتل حقیقی، میکرب...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۵ شهریور ۱۳۲۰: «الخیر فی ما وقع؛ یک پیش‌آمدى[=برکناری رضاشاه از سلطنت] واقع شده است که ان‌شاء‌الله رحمان امیدواریم این پیش‌آمد برای ملت ایران پیش‌آمد نیکى باشد و خیر و سعادت ملت ایران در این پیش‌آمد باشد که از تحت یک فشار خیلى ممتدى نجات پیدا کردند و من یک خوش‌وقتى دارم، که الآن دارم در یک مجلسى صحبت می‌کنم که عموم نمایندگان مجلس مثل مجالس سابق یک روح اتحاد و یگانگى با...
روزنامه اطلاعات؛ ۳ مهر ۱۳۲۰: «این چند روزه [بعد از کناره‌گیری و تبعید رضاشاه] خوشوقتی مردم از رسیدن به آزادی و اعاده رژیم حقیقی مشروطه به حدی است که احتیاج به گفتار زیاد در اطراف آن نمی‌باشد. مجلس و ملت ایران بیست سال* است چنان تشنه آزادی زبان و قلم بودند که مانند شخص گُنگی که غَفله به زبان آمده باشد می‌خواهند در آنِ واحد هرچه در دل دارند بگویند...قوه عاقله مملکت هم مانند توده مردم داغِ دل هایی...
: میلسپو در کتاب ۱۹۴۶ خود[=آمریکاییان در ایران] گوشه‌هایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح می‌دهد. او می‌نویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضی‌ها را با دست‌های خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچ‌کس نمی‌شد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت....شواهد فراوان و متأسفانه مجاب‌کننده‌ای نیز نشان...
تاریخ سند: ۲۳ تیرماه ۱۳۱۴ وزارت امور خارجه دفتر محرمانه سواد راپورت ویس قونسولگری شاهنشاهی در نجف نمره ۱۴ - ۱۴/۴/۲۳ برای رفع سوء تفاهم و انتشارات مغرضین مناسب دیده به طور خصوصی به ملاقات آیت‌الله اصفهانی (آقای آقاسید ابوالحسن) [زعیم عالیقدر شیعه] رفته، گرچه مشارالیه محترم در بدو ملاقات اظهار نارضایتی خاطر و شرحی در خصوص مضرّات «رفع حجاب» بیان نمود، بنده هم به مقتضای محیط و روحیات...
در اوایل آوریل ۱۹۳۵، دولت محدودیت‌های سفت و سختی برای عزاداری در روز عاشورا وضع کرد. راه افتادن دسته‌های عزاداری ممنوع شد. جی. ریوز چایلدز، کاردار موقت آمریکا، این ممنوعیت‌ها و ناآرامی‌های بعد از آن را در چندین شهر این‌گونه گزارش کرده است:«از قرار معلوم امسال پلیس راه افتادن دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها به شیوه سال‌های گذشته را ممنوع کرده بود. می‌گویند که چند روز قبل از فرا رسیدن عاشورا،...
«اظهار وزارت خارجه انگلیس دایر به اینکه استخراج خاک سرخ عنوان بهره‌برداری تجارتی داشته و امر سیاسی نیست صورت مغالطه دارد، زیرا اعطای امتیاز از نتایج مالکیت است و مالکیت امر سیاسی است، بنابراین مشمول اصل حفظ وضعیت حاضره می‌گردد؛ و اینکه می‌گویند خاک سرخ از قدیم استخراج می‌شده و مسأله تازه‌ای نیست، قابل قبول نمی‌باشد، زیرا دولت ایران از سی‌سال [قبل] به این طرف به مداخلات شیوخ و انگلیس‌ها در...
