نگاه دیگران
میرزا حسن مستوفی‌الممالک معروف به «آقا»، دولت‌مرد ایرانی که چند دوره نخست‌وزیر ایران در دوره قاجار و دوره رضاشاه بود، ششم شهریورماه سال 1311ه.ش درگذشت. به همین مناسبت سراغ کتاب «رجال عهد ناصری» نوشته دوستعلی‌خان معیرالممالک رفتیم تا بیشتر با زندگی این شخصیت تاریخی آشنا شویم. میرزا حسن فرزند میرزا یوسف آشتیانی بود. خاندان او بیش از یک قرن مقام و لقب مستوفی‌‌الممالکی (وزیر...
حسن مستوفی ملقب به مستوفی‌الممالک از رجال مشهور دوره قاجار و با مشی سیاسی خاص بود که چندین بار به سمت نخست‌وزیری رسید؛ سیاستمداری که به دلیل گرایش‌های ملی، نزد عموم طبقات مردم محبوب بود. مختصر بگویم میرزا حسن مستوفی الممالک رحمت الله علیه مردی بود رئوف، مهربان، در دوستی ثابت و از دشمنی رو گردان. بدی می‌دید، خوبی مـی کـرد. مناعت داشت، اما تکبر نداشت. گفتند کم اراده است، اراده و ثبات رأیی...
عمارت مستوفی‌الممالک در بافت تاریخی سنگلج تهران، جزو معدود بناهای تاریخی خوشبختی است که به واسطه‌ی حضور یک وزیر جوان در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌تواند از تخریب و هر اتفاق ناگواری جان سالم به در ببرد. داستان این عمارت هر چند به تازگی بر سر زبان‌ها افتاده، اما به واسطه‌ی تکرارش می‌توان به ابعاد دیگرِ ماجرای این خانه‌ی تاریخی پرداخت. حمیدرضا حسینی پژوهشگر دانشنامه تهران...
«مستوفی مثل شمشیر مرصع جواهرنشانی است که فقط برای روز‌های بزم و سلام باید آن را به کار بست. مملکت ما امروز احتیاج به شمشیر برنده و فولادی دارد.» سید حسن مدرس حسن مستوفی ملق به میرزا حسن مستوفی الممالک از رجال سنتی و مشهور دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بود. او از خاندان مشهور مستوفی‌ها بود و در دوره حکومت قاجار چندین بار به سمت نخست وزیری رسید و حتی با تغییر حکومت از قاجار به پهلوی توانست...
مردم تبریز در طول تاریخ همواره پیشگام مبارزات ضد استعماری و ضد استبدادی بوده‌اند. پیشگامی مردم تبریز در مبارزه علیه قرارداد انحصاری توتون و تنباکو، حرکت مردم تبریز در نهضت مشروطه به رهبری ستارخان و باقرخان، نقش شیخ محمد خیابانی در اعتراض به قرارداد استعماری 1919 و قیام مردم تبریز در چهلم شهدای قم، نشان از پیشگامی مردم تبریز در امر مبارزه دارد. مردم تبریز در طول تاریخ همواره پیشگام مبارزات ضد...
بعد از گذشت 40 سال از وقوع حادثه طبس، هنوز افراد و مجموعه‌هایی هستند که تلاش می‌نمایند تا با طرح مباحث و موضوعات جانبی که تعیین تکلیف شده است، حقایق مکتوم و ناگفته این شکست فضاحت‌بار آمریکاییان را کماکان در هاله‌ای از ابهام نگه دارند. تردیدی وجود ندارد که اینجانب و بسیاری از افرادی که تحولات کلی ایران، منطقه و جهان را مورد رصد دائمی قرار میدهند، از طرح این موضوع توسط بی‌بی‌سی...
قرارداد دارسی امتیاز استخراج و فروش نفت جنوب ایران را به انگلیس واگذار کرده بود. 2 روز پیش از این اقدام، روزنامه اطلاعات مطلبی را با عنوان «مقاله وارده» منتشر کرد که در آن نویسنده گفته بود: «به قلب من الهام شده است عن‌قریب امتیازنامه دارسی لغو می‌شود.» در واقع این مقاله وارده پیش‌آگاهی دولت ایران به دولت انگلستان و شرکت نفت انگلیس و ایران درباره لغو قرارداد دارسی بود، چه آنکه از...
اولین بار در سال 1901م/ 1280ش امتیاز بهره‌برداری از نفت ایران به یکی از اتباع انگلیسی به نام دارسی واگذار شد. این امتیاز که به « قرارداد دارسی» معروف است در اوایل کار از سوی طرفین قرارداد چندان جدی تلقی نشد و حتی پس از چند سال که از اقدامات بی‌نتیجه اکتشافی آن می‌گذشت امتیازداران درصدد برآمدند از ادامه کار صرف‌نظر کنند. اما بر اثر مساعدت و جسارت برخی از مدیران و مهندسان دارسی، پس از...
با عقد قرارداد بین خوانین بختیاری و دارسی که طبق آن کمپانی نفتی دارسی می‌توانست به فعالیتهای اکتشاف و استخراج نفت از سرزمین‌های ایران و در قلمرو ایلات بختیاری بپردازد، سفارت انگلیس در تهران در تاریخ 14 شوال 1323ق/ 12 دسامبر 1905، طی نامه‌ای خطاب به میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله ــ وزیر امور خارجه ایران ــ با استناد به ماده سوم قرارداد نفت دارسی، توافق وی و خوانین بختیاری را به اطلاع او رساند...
عناصر ضدانقلاب مانند کومله و دموکرات در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، غیر از آن دسته از مردم که از روی ناآگاهی و یا اجبار با گروهک‌‌ها همکاری می‌کردند با انکار ضروریات دین و ارتکاب به اعمال وقیح و ضداسلامی به‌صورت علنی مانند شراب‌خواری، روزه‌خواری، سوزاندن و پاره کردن قرآن، هتک حرمت مساجد و... جایی برای شک در ارتداد خود باقی نگذاشتند. حال آنکه آن‌ها سنگ مذهب را به سینه می‌زدند و...
حسین معتمدى منوچهرى تنکابنى(بهرام آریانا) در 27 اسفند سال 1285 شمسى در تهران متولد شد. پدر او صدرالدین از اهالى محل ثلاث تنکابن بود. او پس از طى دوره ابتدایى وارد مدرسه نیابت مدرسه نظام شد و سپس در تاریخ 1 / 7 / 1304 به دانشکده صاحب منصبى[1] مدرسه نظام پیوست و در سال 1306 به درجه ستوان دومى رسید. همسر اول منوچهرى دختر فهیمى(فهیم الملک) بود و زبان فرانسه را خوب مى‌دانست. حسین مکى درباره همسر اول منوچهرى...
ایلات عشایر هم در درون خود و هم در رابطه با سایر ایلات و هم در رابطه با حکومت مرکزی، چه در قالب مبارزه با حکومت مرکزی و چه دفاع از آن در برابر تهاجم بیگانگان و یا متمردان داخلی، شاهد حوادث تلخ و شیرین بی‌شماری در طول تاریخ خود بوده‌اند. به عبارت دیگر، هر ایلی همواره در درون خود، چه به طور طبیعی و چه به تحریک حکومت مرکزی، درگیر نبرد برای کسب قدرت بوده است. همچنین هر ایلی، خواه به طور طبیعی و...
رضا شاه در اجرای سیاستها و برنامه هایی که در معامله قدرت قول آن را به انگلیسی ها داده بود ، قلمرو جوامع ایلی را مورد تاخت و تاز قرار داد. در کنار اقدمات نظامی و قهرآمیز یک سلسله ترفند دیگر مانند: اسکان عشایر ، خلع سلاح ، قلع و قمع خوانین ، وضع مالیات های سنگین ، قانون متحد الشکل کردن لباس و کشف حجاب و... که اهداف و ماهیتی کاملاً سیاسی ، نظامی و امنیتی داشتند ، به اجرا در آورد. این اقدامات که بدون...
ارتباط رضاشاه با عشایر چه در دوران قدرت‌گیری و بخصوص در دوران پادشاهی و بخصوص در دوران پادشاهی وی اهمیت ویژه‌ای در شناخت تاریخ معاصر ایران دارد چرا که از مهمترین اقدامات او خلع سلاح عشایر بوده است. در طول تاریخ، عشایر و ایلات همیشه مسلح بوده‌اند و این یک امر طبیعی و ضروری برای آنان بوده است و تصور اینکه روزی این اسلحه از آنان گرفته شود برای آنان غیرقابل باور بوده است و داشتن اسلحه برای یک...
طبق سنت دیرین ایل بختیاری، همه افراد ذکور خوانین در صورت دارا بودن شایستگی می‌توانستند به عنوان خان ایل، قدرت را در دست گیرند. اما در خلال حاکمیت طولانی حسینقلی‌خان ایلخانی که قریب سی سال (1882-1854م/ 1299-1274ق) به طول انجامید، این سنت قدیمی منسوخ شد و تنها افراد خانواده و برادران حسینقلی‌خان می‌توانستند از این عنوان استفاده کنند. بنابراین پس از قتل ایلخانی در سال 1882م/ 1299ق در اصفهان، بین برادران...
دولت پهلوی اول در چاره‌جویی بر موضوعی که آن را «مسئله ایلات و عشایر» می‌نامید و بر پایه سه باورداشت به هم‌پیوسته مدرن‌سازی، دولت‌سازی و ملت‌سازی، مبادرت به خط‌مشی‌گذاری برای جامعه عشایری نمود. پایه‌های خط مشی دولتی درباره ایلات و عشایر بر بنیاد اسکان، خلع سلاح، سلب قدرت از سران، سیاست متحد الشکل سازی لباس، مصادره اموال ایلات و عشایر بنا نهاده و با ترش‌رویی و...
پس از کشف نفت در مسجدسلیمان، جنب و جوش تازه‌اى مناطق نفتى را فرا گرفت و سرمایه‌گذاران انگلیسى، از جمله دارسى و شرکا و شرکت نفت برمه درصدد برآمدند تا تولید، پالایش، انتقال و حمل نفت را مدیریت کنند. این اقدام به امکانات و برنامه‌ریزى گسترده‌اى احتیاج داشت و به همین دلیل دارسى کوشید تا براى فراهم کردن زمینه حمل و پالایش نفت با شیخ خزعل ــ شیخ محمره و از رؤساى ایلات عرب کعب ــ وارد مذاکره و...
پس از آنکه در بهمن 1303 مجلس شورای ملی مقام فرماندهی کل‌قوا را از احمدشاه سلب و به سردار سپه تفویض کرد. در آبان 1304 نیز سلسله قاجاریه با فشار رضاخان و طی مصوبه‌ای منقرض شد و انگلستان و سپس شوروی بلافاصله حکومت موقت رضاخان را به رسمیت شناختند. روس‌ها حتی به‌منظور ابراز دوستی خود به رضاخان، نمایندگی خود در تهران را به «سفارت کبری» ارتقاء دادند چهارم اردیبهشت سالروز تاجگذاری رضاخان پهلوی...
طبق سنت دیرین ایل بختیاری، همه افراد ذکور خوانین در صورت دارا بودن شایستگی می‌توانستند به عنوان خان ایل، قدرت را در دست گیرند. اما در خلال حاکمیت طولانی حسینقلی‌خان ایلخانی که قریب سی سال (1882-1854م/ 1299-1274ق) به طول انجامید، این سنت قدیمی منسوخ شد و تنها افراد خانواده و برادران حسینقلی‌خان می‌توانستند از این عنوان استفاده کنند. بنابراین پس از قتل ایلخانی در سال 1882م/ 1299ق در اصفهان، بین...
کشمکش‌های موجود بین دو طرف (خوانین و سندیکا و مأموران سیاسی انگلیسی) باعث شد تا بیست نفر از افراد هنگ نیزه‌دار بنگال به فرماندهی ستوان آرنولد ویلسون به عنوان حافظ کنسولگری انگلیس در اهواز، و در واقع برای ایجاد آرامش و امنیت به مسجدسلیمان و منطقه اکتشاف نفت فرستاده شوند. این امر نشان می‌داد که روابط بین سندیکای نفت و خوانین دوستانه نبوده و با این اقدام گام دیگری در دخالت روزافزون...
