نگاه دیگران
مرگ “سلطان مسعود میرزا” ملقب به “ظل السلطان” در ۱۰ تیر ماه سال ۱۲۹۷ شمسی بهانه ای شد تا گزیده کوتاهی از کتاب “آسیای هفت سنگ” اثر دکتر باستانی پاریزی تقدیم شود. امیرکبیر پسر آشپزی بود که خط و ربطی به هم رساند و اربابش قائم مقام او را پروبال داد و در جوانی دامادش کرد که این زن، پسری به نام احمد خان هم برایش آورد. اما کار امیر بالا گرفت و به پیشکاری ولیعهد و امارت نظام آذربایجان رسید...
مردم اصفهان در دوره قاجار چه نگاهی به رودخانه زاینده رود داشتند؟ زاینده رود چه کمکی به این مردم می کرد؟ روستائیان که مزارع خود را از آن آبیاری می کردند اما شهریان با رودخانه چه می کردند؟ اصولا تعامل مردم شهر اصفهان با زاینده رود چگونه بود؟ با مراجعه به روزنامه های قاجاری به این سوالات در مقاله ای تحت عنوان زاینده رود اصفهان در عصر قاجار تا حدودی با پاسخ داده شده است. این مقاله در به چاپ رسیده...
از سال 1378 با درخواست نیروی انتظامی و تصویب مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا زمان برگزاری هفته نیروی انتظامی از تیرماه به مهرماه هر سال انتقال یافت. قبلاً 27 تیر به مناسبت سالروز تصویب قانون ادغام نیروی انتظامی به نام روز نیروی انتظامی و سپس هفته آخر تیرماه به نام هفته نیروی انتظامی نامگذاری شده بود و در این روز و هفته، مراسم ویژه‌ای برای بزرگداشت این نهاد انتظامی برگزار می‌گردید. ولیکن بعد...
کتاب «یکصد سال فراز و فرود نیروهای انتظامی» در سه جلد به بررسی پیدایش، دگرگونی و اقدامات نیروی انتظامی ایران از آغاز تاسیس تا پیروزی انقلاب اسلامی بر اساس منابع مختلف مانند کتاب، سند و نشریه می‌پردازد. خسرو معتضد در سه جلد کتاب با عنوان «یکصد سال فراز و فرود نیروهای انتظامی» و در 2676 صفحه، تاریخچه نیروی انتظامی ایران را از سال 1257 تا 1357 مورد بررسی قرار داده است. در این...
در روز یکم تیر ۱۲۹۲ نیروی پلیس ایران (نظمیه) تأسیس شد. پیش از تشکیل نظمیه یا شهربانی به سبک نوین و اروپایی در دوره ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۵۷ شمسی، نظم و امنیت شهر‌ها به عهده داروغه بود که زیر نظر اداره‌ای به نام «دیوان بیگی» (اداره حکومتی یا فرمانداری) که در رأس آن بیگلر بیگی (فرماندار حاکم) قرار داشت، انجام وظیفه می‌‌کرد و واحدهایی که در اختیار داروغه بود، محتسب، شحنه، گزمه،...
ایران در بیش از دو هزار سال قبل و در دوران سلسله هخامنشیان اولین بنیانگذار سیستم حکومتى گسترده امپراطورى مى باشد. از آنجا که هر حکومتى نیازمند به نظم و امنیت مىباشد در نتیجه کشور ما انواع سیستمهاى ایجاد نظم و امنیت را در طى تاریخ مورد آزمایش قرار داده است. اما سیستم نوین ایجاد نظم و امنیت داخلى یعنى سازمان پلیس در ایران به حدود یکصد سال پیش مربوط مىباشد. شاه قاجار ناصرالدین شاه در...
پیدایش هر نهاد اجتماعی در تاریخ نشان از یک تحول اجتماعی و مرحله‌ای از یک نوع تکامل دانش اجتماعی بشر دارد. مطالعه سیر تحول نهادهای اجتماعی خود بخش مهمی از تاریخ بشر می‌باشد، که با آن می‌توان سیر تمدن و تحول آن را ردیابی و مطالعه کرد. تحول در نهادها و ادارات دولتی در جوامع بشری نشان از پیچیدگی زندگی بشر در طول تاریخ دارد. تشکیلات انتظامی و نهادهای امنیتی از مهم‌ترین و ابتدائی‌ترین...
در سال 1291ق دولت مرکزی جهت برقراری نظم و امنیت جامعه تصمیم به استخدام مستشاران در ادارات نظمیه گرفت. در ابتدا کشورهای فرانسه و ایتالیا مورد توجه قرار می‌گیرند، اما به دلیل اینکه آنان نمی‌خواستند در درگیریهای دو قدرت بزرگ عصر (انگلیس و روسیه) وارد شوند، از قبول این امر خودداری می‌ورزند. بدین جهت دولت ایران به آمریکا و سوئد مراجعه نموده از آمریکا مستشار عالی و از سوئد مستشار نظامی خواست....
آقا محمدخان با انتصاب قاسم‌خان دولو، اولین گام را در راه تشکیل نظمیه (شهربانی) در تاریخ معاصر ایران برداشت و میرزا شفیع مازندرانی را برای مدیریت امور غیرنظامی شهر گماشت. پس از آن، دستگاه اداری ـ دیوانی و اطلاعاتی و امنیتی به میراث رسیده از دورانهای گذشته، به تدریج در نظام جدید پذیرفته شد. از جمله، منصب کلانتر بار دیگر مورد توجه حکمرانان قاجار قرار گرفت و دامنه آن توسعه یافت. میرزا...
اندیشه تشکیل و تأسیس نظمیه (شهربانی) به شیوه کشورهای اروپایی، به زمان ناصرالدین شاه قاجار می رسد. او در دومین سفر خود به اروپا در سال 1295ق با مشاهده قوای پلیس و نظم و انضباطی که در شهرهای اروپایی برقرار بود، تصمیم گرفت در ایران نیز چنین تشکیلاتی به وجود آورد. وی پس از مراجعت از اروپا، مستشاری ایتالیایی به نام «کنت دو مونت فورت» را استخدام کرده، از اتریش با خود به ایران آورد. قبل از تأسیس نظمیه...
مرمت بناهای تاریخی با نگرش های علمی در ایران قدمت زیادی نداشته و افزون بر چند دهه نیست. در این دوره تلاش های زیادی شده که نتایج مطلوبی در مورد حفاظت و نجات بخشی برخی از بناها از خود بر جای گذاشته است. در سال های اخیر این حرکت سرعت بیشتری یافته و موازی با آن سعی شده که دیدگاه های علمی در امر مرمت مورد توجه قرار گیرد. حرکت به سوی تحلیل های علمی در مطالعات آسیب شناسی و فرآیندهای فرسایش بناهای تاریخی...
در سال 1317 تعداد زیادی سگ ولگرد در خیابان‌های تهران پیدا شده بودند که شب‌ها در حدود خیابان‌های کاخ و پهلوی (ولیعصر) و سپه (امام خمینی) و اطراف کاخ‌های سلطنتی عوعو می‌کردند و شاه که در کاخ مرمر اقامت داشت از این بابت بسیار خشمگین و ناراضی بود. به شهرداری تهران دستور داده شد با طعمه‌های خوراکی سگ‌های ولگرد را از میان ببرد اما یک لقمه نان مسموم را پسربچه فقیری خورد و درگذشت و قرار شد...
قاسم پوروالی قاسم پوروالی یا قاسم والی، فرزند علی خان در سال ۱۲۷۱ خورشیدی متولد شد وی تحصیل کرده فرانسه بود و در سال ۱۲۹۱ خورشیدی به ریاست کل نظمیه و درجه سرداری رسید و ملقب به سردار همایون گردید. ▪ کنت دمونت فورت: کنت در پی درخواست ناصر الدین شاه از دولت اطریش به عنوان کارشناس امور پلیس به امنیت شهری به ایران آمد و پس از بررسی اعلام کرد که با ۴۰۰ پلیس پیاده و ۶۰ پلیس سواره می تواند امنیت تهران را...
فن چاپ سنگی، پیش از پایان قرن هجدهم به وسیلة آلویس سفندلر اختراع و از کشور روسیه وارد ایران شد و از حدود سال 1240 ه. ق. /1824 م. در شهرهای مهم ایران رواج یافت. تاریخ چاپ و ظهور چاپ سنگی برای آشنایی بهتر با چاپ سنگی و جایگاه آن ابتدا تاریخچه مختصری از صنعت چاپ را ذکر می کنیم. اختراع فن چاپ درحقیقت به قرن ها پیش از گوتنبرگ، که نامش به عنوان مخترع چاپ در تاریخ به ثبت رسیده است، برمی گردد. بین النهرینی ها...
ایرانیان باستان نوشته های خود را بر روی سنگ ، کنده کاری می‌کردند و یا بر روی الواح گلی زرین و سیمین می‌نوشتند . گاه نیز از پوست دباغی شده گاو برای نوشتن استفاده می‌کردند . این سنت ، یادگار دوران مهرپرستی ایرانیان بود و در آیین زرتشت نیز ادامه یافت . چنان که اوستا نیز بر پوست گاو نوشته شده بود . در «الفهرست» به کتابهایی از جنس پوست دارد که در 250 ق از دژ سارویه اصفهان به دست آمد و بسیار...
ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه» و ابن ندیم در «الفهرست» از اتفاقی گزارش می‌کنند که در نزدیکی اصفهان و روستای سارویه، رخ‌داده و طی آن بخشی از یک سقف فرو ریخته و راهرویی هویدا شده که در انتهای آن کتاب‌خانه‌ای عظیم وجود داشته است. کتابهایی با قدمت بسیار که بر روی پوست نگاشته شده بود. در گزارش ارائه‌شده چنین آمده که این کتاب‌ها به زبان‌های بسیار کهن و قدیمی...
دوره قاجار مصادف با رواج مظاهر جدید اروپایی از جمله ورود صنعت چاپ به ایران و رواج کتاب های چاپ سنگی در کشور است . استفاده از این صنعت تحول فرهنگی بزرگی در ایران به وجود آورد . از آن پس ناشران توانستند از هر عنوان کتاب 800 و در برخی موارد تا بیش از 1000 نسخه به چاپ برسانند . شمارگان زیاد کتاب های چاپ سنگی در مقایسه با کتابهای خطی و نیز غیر مرغوب بودن کاغذ و جلد کتاب های چاپ سنگی سبب ارزانی تولید کتاب و امکان...
بسیاری از راویان تاریخ، رضا شاه پهلوی را شخصی بی‌سواد دانسته‌اند و برخی نیز سواد او را در حد خواندن و نوشتن و امضا کردن نامه‌های حکومتی خوانده‌اند. اما شواهدی مانند تقدیم شدن کتاب به او از سوی علی دشتی و امید به تأمل در مضامین آن، روایت دیگری است از سطح سواد پهلوی اول. مساله بی‌سوادی پهلوی اول که غالبا با همراهی صفاتی مانند گردن گلفت، روستایی و... همراه بوده، در بسیاری از متون و اظهار...
در دوره و زمانه ای که آمار بی سوادهای جامعه از باسوادها بیشتر بود، صحبت درباره ی کتاب خوانی بیهوده و عبث می نماید. دکتر حداد عادل درباره ی وضعیت سوادآموزی قبل از انقلاب اسلامی می گوید: پیش از انقلاب 75 درصد کودکانی که باید به مدرسه می رفتند اصلاً ثبت نام نمی شدند. حال بماند که از آن گروه که ثبت نام می شدند چه تعداد و تا چه مقطعی درس می خواندند. در جامعه ای این چنینی معلوم است که وضعیت کتاب و کتاب خوانی چه...
کارنامه رضاخان در حوزه کتاب بعد از به قدرت رسیدن رضاخان، وی با وضع قوانینی مثل «قانون راجع به نظارت مطبوعات»، مصوب 10 آبان 1301 و نیز «قانون مقدمین بر علیه استقلال و امنیت کشور» که در 1310 به تصویب رسید، نه تنها به مقابله با نویسندگان برخاست، بلکه با تطمیع، تهدید، ارعاب و حتی ترور، مخالفان سیاسی خود را وادار به سکوت و تسلیم کرد. علاو بر این «اداره اطلاعات شهربانی» موظف به ممیزی...
