نگاه دیگران
مرحوم آیت الله میرزا احمد آشتیانی چنان بر علوم مسلط بود که توانست بیش از ۶۰ اثر ماندنی در موضوعات خواندنی در علوم قرآن، اعتقادات، فقه و اصول فقه ،حکمت ، اخلاق و عرفان از خود به یادگار بگذارد. استاد فرزانه جامع معقول و منقول متبحر در علوم ریاضی؛ طب و هیات آیت الله حاج میرزا احمد آشتیانی از اکابر علمای معاصر بودند. ایشان در سال 1300 قمری در تهران و در خانواده ای که وارث علم و تقوا بودند، چشم به...
نهضت مشروطه به عنوان یکی از حوادث استثنایی تاریخ معاصر ایران از جنبه‌های مختلف قابل بررسی و تحلیل است که یکی از وجوه مهم آن جنبه‌ی اسلامی نهضت و نقش اساسی علمای شیعه در شکل‌گیری آن بوده است. یکی از موضوعات و مطالبات رهبر معظم انقلاب در عرصه‌ی شناخت و تحلیل نهضت مشروطه، تبیین نقش ویژه‌ی علما و مراجع و بازخوانی دوباره‌ی آن با هدف زدودن تحریف‌ها و کجروی‌های موجود در تاریخ‌نگاری...
کلمه مشروطه از ابتدای ورود به فرهنگ سیاسی ایران تعریف دقیق و مشخصی نداشت. و تصور کلی از آن مبنی بر بهبود وضعیت مردم و محدود شدن قدرت حاکمین وجود داشت که می‌توانست در مراحل بعد منجر به بروز اختلافاتی شود. به ویژه در مقام تفصیل اختلاف دیدگاهها در زمینة مشروطیت آشکار شد و هر جریانی تعریف خاص خود را از مشروطیت ارائه...
بدون داشتن بنیادى استوار در معرفت سیاسى، نمى‌توان انتظار داشت، پرچم‌داران یک تمدن بتوانند در برابر تمدن دیگر مقاومت نمایند. تغافل یا بى‌توجهى جریان منورالفکرى به غناى قانونى و حقوقى اسلام، باعث شده است که تاریخ‌نگارى سیاسى بر این اساس بنیان‌گذارى شود که «قانون» ارمغان بى‌بدیل از غرب بوده و هیچ بویى از رایحه آن به مشام ایران استبداد زده نرسیده است. مقاله حاضر...
این مقاله به بررسی رابطه علمای عصر مشروطه با حکومتهای آن عصر میپردازد. سؤال اساسی این مقال این است که آیا علمای عصر مشروطه، صرفاً برخورد بدبینانه و منفی با سلطنت داشتند، یا در بعضی موارد با این حکومتها همکاری کردهاند و در هر صورت، توجیه آنان برای رفتار خود چه بوده است؟ این بحث در سه محور مطرح شده است: الف. بیان دیدگاههای برخی فقیهان شیعه پیرامون رابطه با سلاطین؛ ب. علمای عصر مشروطه بسته به نوع...
متن سخنرانی سید جواد طباطبایی در همایش یکصدمین سالگرد مشروطه عده ای می گویند معنای مشروطیت در زمان اوج این جنبش به درستی فهم نشده است و بسیاری از نویسندگان از این نظر دفاع کرده اند که روحانیان شرکت کننده در جنبش مشروطه خواهی گرچه موثر و فعال بوده اند اما به درستی نفهمیده اند که مشروطیت چیست. من این مطلب را از دکتر آدمیت نقل می کنم به دلیل اینکه از ایشان ذکری کرده باشم زیرا به هر حال راه اساسی را در...
: دکتر مظفر نامدار فارغ التحصیل دکترای علوم سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و رئیس گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و عضو پژوهشی گروه تحقیقات سیاسی اسلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی می‌باشند. وی تا کنون ضمن نگارش مقالات متعدد تاریخی، کتاب �رهیافتی بر مبانی مکتب‌ها و جنبش‌های سیاسی شیعه در صدساله اخیر� را تألیف نموده است؛ همچنین به طور...
فتوت نصیری سوادکوهی متولد 1329 در سوادکوه است. دوران دبیرستان را در ساری و سواد کوه گذرانده است. حقوق جزایی و جرم‌شناسی را در دانشگاه تهران و هم‌اکنون دوره دکترای حقوق را در دانشگاه ماستریخت هلند طی کرده و به مرحله نگارش پایان نامه رسیده است. او از نظر قضایی همه سمت‌های قضایی را از دادیاری و دادرس دادگاه و رئیس دادگاه و بخشدار و دادستان و بازپرس را گذرانده و حدود سی و سه سال در دادگاه...
انقلاب، اندیشه، تاسیسات و آثار مشروطیت پدیده‌ای مهم و بی‌سابقه در تاریخ کشور ما بود. به همین دلیل در زمان وقوع درباره ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این انقلاب بحثها و گفتگوهای زیادی در موافقت و مخالفت با آن ارائه شد. این مقاله به تبیین نظ‌ریات و دیدگاههای یکی از...
محاکمه و اعدام شیخ‌فضل‌الله نوری یکی از مهمترین وقایع دوران مشروطیت است که کتابها و مقالات متعددی درباره آن چاپ شده است. خبرگزاری فارس برای روشن شدن این واقعه مهم تاریخ معاصر ایران، بخش‌هائی از دو کتاب را که در سالهای بعد از انقلاب درباره مرحوم شیخ‌فضل‌الله نوری چاپ شده است در اینجا می‌آورد. کتاب نخست "نخستین فریادگر مشروعه در بیداد مشروطه" نوشته مصطفی بروجردی است که از سوی...
واقعة شهادت مرحوم شیخ فضلالله نوری(ره) بهقدری تأثربرانگیز بود که شور و شادی پیروزی مشروطیت را در اشک و اندوه فرو برد و بسیاری از دوستان و مریدان و حتی بعضی از مخالفان مرحوم شیخ را قرین غصه و غم ساخت. تاریخ را که میخوانیم شگفتزده میشویم که علمای مشروطهخواه با شنیدن خبر شهادت ایشان بسیار متأثر و اندوهگین شدند و این نبود مگر بهخاطر سجایای علمی، اخلاقی و اجتماعی بیمثال شیخ شهید که هیچکس نمیتوانست...
از دوره سلطنت قاجارها بخشی از روحانیت شیعه نقش مهمی در تحولات معاصر ایران ایفا کرده است. در سلسله تحولات این دوره بیش از همه نام میرزاحسن شیرازی به چشم می‌خورد که در ماجرای جنبش ضدرژی مواضع فعالی گرفت. این نقش در دوره مشروطیت به اوج خود رسید. مهمترین چهره این دوره آخوند ملامحمدکاظم خراسانی...
تاریخ معاصر، شیخ فضل‌اللّه نورى را به پایمردى در راه عقیده و تشخیص سیاسى و دینى خویش مى‌شناسد، و مخالفانش هر نوع اتّهامى به وى وارد کنند، بارى، او را عنصرى زمانه باز و مُذَبذَب نمى‌شمرند. چه، صلابت و مقاومتى که شیخ در برابر مرگ از خود نشان داد، شائبة هرگونه دنائت اخلاقى و تَذَبذُب سیاسى را از وى مى‌زداید. افزون بر این، دوست و دشمن معترفند که شیخ از هوشى سرشار و فوق العاده برخوردار...
انقلاب مشروطه ایران که پس از چند سال مبارزه روشنفکران ، روحانیون و مردم با استبداد دوره ناصری و مظفری در 13 مرداد 1285 با امضای فرمان موسوم به مشروطه توسط مظفرالدین شاه به بار نشست ، اگرچه با فراز و فرودهای خود به استبداد خاندان پهلوی در ایران منجر شد و سرانجام به انقلاب مردم ایران در بهمن 57 پیوست ، اما پس از گذشت بیش از یکصد سال هنوز هم محل بحث و مداقه کسانی است که از چرایی شکست این انقلاب که می...
□ جناب منذر، شما سالها درباره زندگی، افکار و مبارزات آیت‌الله حاج شیخ فضل الله نوری، تحقیق و پژوهش کرده اید. آیا حاج شیخ فضل الله نوری، چنانکه بسیاری از مورخان و تحلیلگران مشروطه مدعی اند، مخالف آزادی بوده، یا تنها با برخی از انواع و صورتهای آن ضدّیت داشته است؟ و اساساَ آزادی از منظر وی چه تعریف و حکمی دارد؟ سؤال بسیار جالب و مهمی است و پاسخی دقیق و دور از شعار می طلبد. شیخ با...
تاریخ مشروطه بسیار پر فراز و نشیب است. در این میان تاریخ نگاری ایران دست خوش اتفاقات و تغییراتی شد که کفه ترازو را به نفع روشنفکران وابسته تغییر داد. تنها در همین سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که مطالعاتی پیرامون مشروطه مشروعه، شیخ فضل الله نوری و یارانش صورت گرفته است. این گفتگو نیز بر آن است تا یکی از مبارزین آن دوره را برای تاریخ پژوهان معرفی نماید: * این جلسه به مناسبت بزرگداشت خاطره...
با کمرنگ شدن مرجعیت دینی در عرصه‌های مختلف اجتماعی، مکاتبی فرصت ظهور یافتند که به دلیل ضعف در پشتوانه فکری و علمی، بیشتر نیازمند حمایت قدرت‌های سیاسی بودند تا تکیه‌گاه نظری و کلامی. مورد توجه برخی دولتها و دولتمردان به این تفکر، ائتلافی را به وجود می‌آورد که در سایه آن، هم اقلیتهای بی‌ریشه دینی فرصت بروز و ظهور می‌یافتند و هم دولتمردان با استفادة ابزاری از این اقلیتهای وابسته،...
اینکه شیخ فضل الله نوری، بانی اصلی و رهبر درجه اوّل انقلاب مشروطیت ایران، کارش به تحصن در زاویة حضرت عبدالعظیم(ع) کشیده شد و روز به روز در اقلیت کوچکتری قرار گرفت نه به خاطر کم بودن فضیلتهای شخصی او بود و نه به خاطر بیحساب بودن راه و منشش. او در اقلیت افتاد چون راه صعب و دشوارِ حقیقت هر سعه و طلاقتی را برنمیتافت و تا رسیدن به قلّة قاف مرغان بیشماری خسته و زار یا در پی دانه و دام میشدند. بههرحال سیمرغ...
بسیاری از علاقمندان به موضوعات و مسائل دینی که دراردیبهشت ۱۳۹۵ عمری بیش از ۵۰ سال دارند ،هنوز ایامی را از چند دهه پیش به یاد می آورند که در ساعت ۸ شب پنجشنبه ها از رادیو ، صدای آشنایی را مهمان خانه های خود می کردند و مشتاقانه به آن گوش می سپردند : سخنرانی حسینعلی راشد که گوینده رادیو ، هر نوبت در معرفی اش از او با عنوان ” دانشمند محترم ” یاد می کرد . مرحوم حسینعلی راشد ( ۱۳۵۹-۱۲۸۴) بسیار ساده و...
مصاحبه با حجه الاسلام والمسلمین محمدحسن رحیمیان شهید محمد منتظری همواره تاکید می کرد که به جای برخورد با شاخ و برگ ها باید ریشه ها و سرکرده های انحراف را شناخت و ریشه را از بین برد . او می گفت هیچ گاه عناصر اصلی و سرخط های توطئه خود را در معرض دید قرار نمی دهند ، آنها شناخته نمی شوند و سالم می مانند ولی آنها که شناخته می شوند و آسیب می بینند ، همان در خط افتاده ها هستند . محمد منتظری متولد سال ۱۳۲۳ ش یکی...
