نگاه دیگران
عبدالحسین هژیر(و. 1281 ه.ش مقت. 13 آبان 1328 ه.ش) فارغ‌التحصیل مدرسه‌ى علوم سیاسى قدیم بود و در 1268 وارد خدمات دولتى شد و سمت‌هاى مختلف پیدا کرد. از طرف دولت 9 ماه به آلمان و 3 ماه به انگلستان مأموریت یافت و پس از بازگشت عهده‌دار بانک کشاورزى و مدیر کل وزارت دارائى شد و در 1320 وزى بازرگانى و پیشه و هنر و در کابینه‌ى «سهیلى» وزیر راه گردید و در 23 خرداد 1327 در سن 46 سالگى مأمور تشکیل دولت شد و در...
"کاترین ایمبری" همسر معاون کنسول ایالات متحده در تهران زنی بود پس از آنکه همسرش در تهران به شکلی مشکوک به قتل رسید توانست از دولت وقت ایران مبلغ 60 هزار دلار غرامت دریافت کند. 92 سال پیش در چنین روزی سرگرد"رابرت ایمبری" معاون کنسول ایالات متحده هنگام عکسبرداری از سقاخانه آشیخ‌هادی که در آن روز، شایعاتی در مورد معجزات آن در افواه بود مورد هجوم و حمله‌ی عده زیادی از مردم قرار...
انگلستان نمی‌خواست پای کمپانی‌های نفتی آمریکا بخصوص کمپانی‌های کوچکی مانند سوکولی اویل به ایران باز شود. با استاندارد اویلی شریک بود، ولی نمی‌خواست رقبای کوچک‌تر آن به فعالیت‌های استخراج نفت در ایران بپردازند و با دادن حقوق مالکانه بیشتر ایرانی‌ها را پررو کنند. ماژور رابرت ایمبری کنسولیار آمریکا در تهران عکاس و فیلمبردار ورزیده‌ای بود و با مجله نشنال جئوگرافیگ همکاری...
چهاردهم مرداد 1285، سی‌ام تیرماه 1331، سوم شهریور 1320، سی‌ویکم شهریور 1359، بیست و هشتم مردادماه 1332، بیست و هفتم تیرماه سال 1303، چهارم مردادماه 1323، چهاردهم خرداد 1368، پانزدهم خرداد 1342، و ... شما را به یاد کدام حوادث تاریخی می‌اندازند؟ در چهاردهم مردادماه سال 1285، مظفرالدین شاه سرانجام فرمان مشروطیت را امضا کرد. در سی‌ام تیرماه سال 1331 دکتر محمد مصدق که قبلاً استعفا کرده بود و احمد...
در اواخر تیرماه 1303ش/ژوئن ۱۹۲۴م، تهران با این خبر تعجب‌انگیز بیدار شد که در سقاخانهای معجزه‌ای رخ داده است. چنان که انتظار می‌رفت، روایت‌های گوناگونی از ماجرا وجود داشت. اول این نقل سر زبان‌ها افتاد که سقاخانه مرد کوری را بینا کرده است. بعد از آن گفته شد که بعد از این اتفاق یا جدای از آن، فردی بابی‌مذهب تلاش کرده که آب سقاخانه را مسموم کند و بر اثر معجزه دستش در پنجرۀ سقاخانه گیر...
این روزها که بحث انعقاد قرارداد همکاری های اقتصادی ۲۵ ساله ایران و چین مطرح است، جدای از ورود به محتوا و ماهیت این قرار داد که به گمان من هنوزقطعی نیست و یا حداقل از جزئیات آن، اطلاعات دقیق و قابل تحلیلی در دست نیست، یک ماجرای عجیب تاریخی را مرور می کنیم که می تواند نسبت به عواقب سلطه انحصاری یک کشو، براقتصاد ایران، بسیار درس آموز و هشدار آمیز باشد. ماجرا قتل « ماژور ایمبری»...
تاریخ مملو از حوادث پر رمز و رازی است که برخی از آنها مدت های مدید و حتی قرن های متمادی سر به مهر باقی مانده و کسی از حقیقت ماجرا مطلع نمی شود. در بسیاری موارد علت اساسی چنین رازآلودگی حوادث وجود دست های پشت پرده و دخالت عوامل قدرت در ایجاد وقایع است. بدیهی است در چنین شرایطی عوامل پنهان که همواره با منابع قدرت در ارتباط هستند مانع از کشف حقیقت می شوند. اما مرور زمان و برافتادن حساسیت ها در بسیاری از...
عبدالحسین هژیر فرزند محمد هژیر(وثوق همایون)، در 1281 در تهران در خانواده ای بهایی متولد شد. در خردسالی در اثر انفجار ترقه، یک چشمش را از دست داد.[1] تحصیلات و متوسطه را در مدارس مظفری و دارالفنون پایان داد و وارد مدرسه علوم سیاسی شد. زبان های روسی و فرانسه را فرا گرفت و دو سال در استخدام وزارت امورخارجه بود. آن روزها راه ورود افراد طبقه سوم به سیاست، مطبوعات بود. در سال ۱۳۰۲ روزنامه پیکان را...
یکی از وقایع مهم دوره تاریخ معاصر در اوایل کار رضاخان، ماجرای قتل ماژور رابرت ایمبری است. این رویداد با این‌که نزدیک به یک قرن از وقوع آن می‌گذرد، اما همچنان ابعاد ناشناخته‌ای دارد. سقاخانه آقا شیخ هادی یا آشیخ هادی از سقاخانه‌های قدیمی و مشهور تهران است، که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این سقاخانه در محله آشیخ هادی بنا شده و منسوب به آقا شیخ هادی نجم‌آبادی عالم و مجتهد...
محمدولی‌خان تنکابنی در سال ۱۲۲۷ ه.ش در منطقه دوهزار از ییلاقات خاندانش (خلعت‌بری) در روستای اشتاج از توابع تنکابن به دنیا آمد. پدرش حبیب‌الله‌خان ساعدالدوله سردار و نواده ولی‌خان سرتیپ تنکابنی از فرماندهان سپاه محمدشاه قاجار به هنگام محاصره هرات بود که به علت نامعلومی تیر خورد و کشته شد. محمدولی‌خان به علت مشغله پدر، تحت مراقبت مادرش تربیت یافت. او ضمن کسب علم‌و‌دانش،...
در روز ۲۷ تیر ۱۳۶۷ به دنبال پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل از سوی ایران، جنگ هشت ساله میان ایران و عراق رسماً به پایان رسید. قطعنامه ۵۹۸ اول مرداد ۱۳۶۶ از سوی سازمان ملل صادر و در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد. در بخشی از قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، از طرفین درگیر درخواست شده بود که: «فوراً در جنگ آتش بس اعلام کرده و آن را رعایت نمایند، نیروهای مسلح خود را تا پشت مرزهای شناخته شده بین...
بعدازظهر جمعه ۲۷ تیر ۱۳۰۳ش است؛ جمعیت زیادی در اطراف سقاخانه شیخ هادی، که در خیابان شیخ هادی واقع است، جمع شده‌اند. همهمه‌ای در میان جمعیت به‌پاست. آنها شنیده‌اند که بهائیها در چند روز گذشته برای از بین بردن کرامات این سقاخانه، قصد مسموم کردن آب آن را داشته‌اند؛ ازهمین‌رو علیه پیروان این فرقه شعار می‌دهند. در این میان چشمشان به دو فرد می‌خورد که همراه خود دوربینی دارند. سر و...
لایحه الحاقی گلشائیان – گس دوره پانزدهم قانونگذاری به تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۳۲۸ شماره ۲۵۵۴۳ مجلس شورای ملی در اجرای قانون سی‌ام مهرماه ۱۳۲۶ و در نتیجه مذاکرات مفصلی که در ظرف هشت ماه اخیر بین دولت شاهنشاهی و شرکت نفت انگلیس و ایران به عمل آمده موافقت‌هایی نسبت به تغییرات بعضی از مواد امتیازنامه بین دولت شاهنشاهی و شرکت مزبور حاصل گردیده و اینک متن موافقت‌نامه که به صورت الحاقی ضمیمه...
نگاهی اجمالی به قراردادها و امتیازات نفتی پیش از انقلاب اسلامی گویای این واقعیت است که این قراردادها عمدتا برخلاف منافع و مصالح کشور بوده اند و به جای آن که به منافع و مصالح کشور و مردم معطوف باشند بیشتر در راستای منافع کشورهای قدرتمند طرف قرارداد بوده اند. یکم: امیتاز هوتز این امتیاز، نخستین امتیازی است که صرفا برای استخراج نفت از سوی دولت ایران به یک شرکت انگلیسی به نام هوتز اعطا گردید....
دولت ایران بعد از مواجهه با تقاضای شرکت های نفتی هر سه کشور، اعلام نمود که دادن هرگونه امتیاز باید به بعد از جنگ موکول شود، زیرا در زمان حاضر و به دلیل وجود جنگ، وضعیت اقتصادی کشورها روشن نیست. در نتیجه تقاضای هر سه دولت رد شد. پس از اعلام موضع دولت، روزنامه های حزب توده، از رد پیشنهاد شوروی به خشم آمده، دولت را به باد انتقاد گرفتند. دکتر محمد مصدق هم چند روز بعد در مجلس شورای ملی نطق مفصلی ایراد...
اوایل آذر ۱۳۲۲ شمسی یادآور رد قرارداد الحاقی میان ایران و انگلیس، موسوم به قرارداد گس- گلشاییان است که توسط کمیسیون تخصصی نفت مجلس شورای ملی خلاف منافع ملت تشخیص داده شد. سال ۱۳۲۲ شمسی، چهار دهه پس از اکتشاف نفت در ایران، دولت شوروی خواستار امتیاز نفت شمال شد. در حقیقت پس از اشغال ایران توسط انگلیس و شوروی در زمان جنگ جهانی دوم که این دو کشور، ایران را به دو بخش شمالی و جنوبی تحت سیطره خود تقسیم...
اولین بار در سال 1901م/ 1280ش امتیاز بهره‌برداری از نفت ایران به یکی از اتباع انگلیسی به نام دارسی واگذار شد. این امتیاز که به « قرارداد دارسی» معروف است در اوایل کار از سوی طرفین قرارداد چندان جدی تلقی نشد و حتی پس از چند سال که از اقدامات بی‌نتیجه اکتشافی آن می‌گذشت امتیازداران درصدد برآمدند از ادامه کار صرفنظر کنند. اما بر اثر مساعدت و جسارت برخی از مدیران و مهندسان دارسی، پس از...
به دلیل رقابت قدرت‌های استعماری بر سر نفت ایران و صدماتی که ایران از این رقابت‌ها دید، مجلس در مهر1326ش. قانونی تصویب کرد که بر اساس آن، اعطای هر گونه امتیاز به دولت‌های خارجی ممنوع شد. دولت برای اجرای قانون مزبور با شرکت نفت ایران و انگلیس، مذاکره کرد و اعزام نماینده‌ای را از سوی شرکت نفت انگلیس و ایران به تهران خواستار شد. شرکت، بنا به درخواست حکیمی (نخست وزیر وقت) در سال 1326، شخصی به نام...
در کتاب‌های جغرافیائی قدیم نام بسیاری از شهرها، شهرک‌ها و روستاهای ایران وارد شده و بعضاً شرح کوتاهی نیز پیرامون اوضاع آنها درج گردیده است. برخی از این مکان‌ها امروزه همان نام‌ها اما صورت تصحیف شده آنرا حفظ کرده‌اند، معدودی نیز همان اسم قدیمی را به همان صورت که صدها سال پیش توسط مردم خوانده می‌شده حفظ کرده‌اند. امروزه یکی از مشکلات اصلی محققان و پژوهشگران متون...
قتل میرزاده عشقی، سردبیر روزنامه قرن بیستم، به منزله زنگ خطری برای مطبوعات بود؛ حملات روزنامه‌ها به رضاخان و بریتانیا به شدت در حال افزایش بود: «مفتخرم به اطلاع وزارت خارجه برسانم که روز پنجشنبه، 3 جولای، میرزاده عشقی، سردبیر روزنامه قرن بیستم، ترور شد. مراسم تشییع جنازه او در 4 جولای با شرکت 000/30 نفر برگزار شد. جناح مخالف معتقد است که دولت در قتل نامبرده دخیل بوده و این باور خود را علناً...
