نگاه دیگران
پیمان سعدآباد از مهم‌ترین رویدادهای سیاست خارجی عصر رضاشاه است. این پیمان که میان چهار دولت ایران، افغانستان، عراق و ترکیه به امضا رسید را از جهات گوناگون می‌توان تحلیل کرد اما بلاشک نوع نگاه رضاشاه به مسائل بین المللی بهترین مبنا برای تحلیل این پیمان خواهد بود. با این همه، آنچه در پیرامون واقعه‌ی پیمان سعدآباد اهمیت دارد مساله «تمامیت ارضی» ایران و نتایجی است که از این قرارداد و...
بانک شاهى (ROYAL BANK) یا دقیقتر بگوییم: بانک شاهنشاهى ایران و انگلیس که در 1268 ش تأسیس گردید، نزدیک به چهل سال، بانک رسمى دولت ایران و بانک مرکزى این کشور به شمار مى‌رفت و حق انحصارى صدور اسکناس را هم داشت1، و این در حالى است که مرکز آن در خارج، و مالکیت و مدیرانش نیز خارجى و تابع مقررات خزانه دارى دولت انگلیس قرار داشت و بدین گونه، ابزارى در خدمت اهداف سیاسى و اقتصادى دولت انگلیس در ایران بود.2 به...
هرات شهری کهن و باستانی از قلمرو خراسان بزرگ است که بر پایه افسانه‌ها، لهراسب، پادشاه کیانی بنیاد آن را گذاشته است. هرات تا پیش از هجوم مغول‌ها از رونق ویژه‌ای برخوردار بود اما با این تهاجم وحشیانه، این شهر هم از آسیب و ویرانی مصون نماند. با این همه در دوره ایلخانی، مجد و عظمت آن دوباره احیا شد در دوره شاهرخ شاه، پایتخت قلمرو تیموریان به هرات انتقال یافت. با به قدرت رسیدن صفوی‌ها ، هرات...
از مطالعه حرکتهای تجاری در ایران چنین بر می‌آید که بازرگانی بریتانیا با ایران از وضع مطلوبی برخوردار نیست. در مدت کمتر از 15 سال گذشته، این بازرگانی توسعه پیدا کرد؛ و طی 5 سال گذشته عملاً راکد ماند. آخرین آمار موجود گویای یک رکود واقعی امّا جزیی است. وقتی که پیشرفت عظیم بازرگانی روسیه با ایران در سالهای اخیر و به ویژه در طی سالهای 1904 تا 1900 را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مشاهده می‌کنیم که همین رکود...
حوزه حکمرانی خاندان علم واقع در شرق ایران و در یک منطقه بسیار گسترده و طولانی در سراسر مرزهای شرقی از ابتدای نیمه جنوبی استان خراسان تا منتهی‌الیه جنوبی ایالت سیستان بود. این ناحیه که سراسر از بیابانهای لم‌یزرع و ارتفاعات مختلف در بخشهای شمالی و دشتهای خشک و سوزان پوشیده شده بود به دلایل مختلف مورد توجه قدرتهای استعمارگر بود. یکی از مهم‌ترین این دلایل هم‌جواری این ناحیه با کشور...
تحولاتی که در قاره اروپا روی داد، موجب کشیده شدن میدان رقابت کشورهای اروپایی به دیگر قاره‌ها به خصوص آسیا شد. یکی از سرزمینهایی که اهمیت زیادی برای دولتهای اروپایی داشت، هندوستان بود. در جریان رقابت اروپاییها برای تسلط بر هندوستان، سرزمینهای مجاور آن به عنوان معابر دسترسی بر آن سرزمین، اهمیت خاصی یافت . یکی از این نواحی بلوچستان بود. انگلیسیها که توانسته بودند، دست دیگر رقیبان خود را از...
در 6 اردیبهشت 1358 درست روزی که مسعود رجوی، سرکرده سازمان مجاهدین خلق همراه با تعدادی از اعضای این سازمان برای ملاقات با امام خمینی(ره) به قم رفته بودند، محمدرضا سعادتی از اعضای ارشد و نفر دوم سازمان به اتهام جاسوسی برای کا.گ.ب (سرویس اطلاعاتی شوروی) در تهران دستگیر شد. نیروهای امنیتی سعادتی را در جریان ملاقات با ولادیمیر فیسنکو که افسر شاخه اطلاعات سیاسی در سفارت شوروی بود دستگیر کردند. موضوع این...
دی ماه سال 56 خبر دستگیری یکی از امرای مشهور ارتش شاهنشاهی در مطبوعات منتشر شد. بلافاصله بعد از این خبر دادگاهی در همان دی ماه تشکیل شد و تیمسار احمد مقربی از امرای مشهور ارتش و مسئول خریدهای ارتش شاهنشاهی در دادگاه نظامی به جرم جاسوسی برای شوروی محاکمه و بلافاصله به اعدام محوم و حکم اعدام وی در 8 دی ماه اجرا شد. دستگیری و دادگاهی که کمتر از دو هفته به طول انجامید اما این پایان ماجرا نبود!...
در اکتبر 1917م انقلاب سوسیالیستى در کشور روسیه به ثمر رسید و به حکومت تزارها خاتمه داد. از آنجا که روس‌‌ها مشغول برطرف نمودن آشفتگى‌‌ها، آشوب‌‌ها و مقاومت‌‌هاى داخلى بودند، سیاست استعمارى این کشور در ایران براى مدتى متوقف گردید و ناگزیر نواحى شمالى ایران را تخلیه کردند. اما این به معناى مداخله در کشور ایران نبود و دولت شوروى توسط حزب توده وابسته، نفوذ و سلطه خود را در این کشور...
روایت دو فرزند شهید لاجرودی از روزهای آخر حیات ایشان و انگیزه های ترور با دیده‌بان انقلاب: دکتر سید حسین لاجوردی در مورد روزهای آخر حیات پدرش می گوید: «در نظام ما وقتی مسئولیتی دست به دست می‌شود، نفر بعدی می‌آید و می‌گوید که من یک مخروبه را تحویل گرفتم. وقتی حاج آقا مسئولیت را به آقای بختیاری واگذار کردند، همراه اعضای سازمان زندان‌ها به دیدن مقام معظم رهبری رفتند. آقای لاجوردی به...
مجید تفرشی، پژوهشگر آرشیو کتابخانه لندن در پنجمین همایش تاریخ مجلس مقاله‌ای با عنوان «شرایط ایران در مجلس نوزدهم بر اساس گزارش‌های ماموران انگلیسی با تکیه بر گزارش منتشر نشده آن لمبتون» ارایه کرد. وی با به اهمیت مجلس 19 حتی با توجه به فرمایشی بودن آن عنوان کرد: این مجلس به دلیل فرمایشی بودن آن نباید بی‌اهمیت تلقی شود و آن را نادیده بگیریم. در این مجلس دوران جدیدی در...
او بارها تاکید داشت که حتی اگر یک مامور انتظامی با لباس فرم در داخل بازار تردد می کرد ما به هیچ وجه این کار را انجام نمی دادیم و آقای لاجوردی به شهادت نمی رسید. گروهک تروریستی منافقین اول شهریورماه 1377 شهید اسدالله لاجوردی را در بازار تهران و در حالی که هیچ سمت دولتی نداشت و محافظتی نیز از ایشان نمی شد به وسیله دو نفر از اعضای فریب خورده و خود فروخته خود ترور کرد. آنچه در پی می آید بخشی از اظهارات...
بعد از تعطیلی سفارتخانه‌های ایران و بریتانیا در لندن و تهران، اعلام شد که دو دولت امور کنسولی اتباع خود در کشور مقابل را با تعیین "کنسولگری‌های معین" اداره می‌کنند. پس از آن مذاکرات دوجانبه برای بازگشایی سفارت‌خانه‌ها تداوم یافت و گفته می‌شود مراکز دیپلماتیک دو کشور در پایتخت‌های یکدیگر عن‌قریب بازگشایی خواهد شد. با این حال فعالیت‌های کنسولی بریتانیا در ایران طی...
شهید سید اسدالله لاجوردی در سالهای ۵۰- ۵۱ و در زندان دست نوشته‌هایی را نوشته است. این دست نوشته‌ها بعدا به دست ساواک افتاده و در پرونده کلاسه ۱۳۲۴۹ با نام اسدالله لاجوردی بایگانی شده و اینک موجود است. شهید«سید اسدالله لاجوردی» از جمله کسانی بود که در نهضت انقلابی ایران نقش داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز وظایف مهمی را در جهت استحکام نظام جمهوری اسلامی بر عهده گرفت....
پیدایش و گسترش اعتیاد در ایران نیز از جمله این شگردها بوده است که توسط استعمار انگلیس و از سوی «برادران شرلی» در دوره صفویه رواج داده شد. اما در دوران قاجار، از زمان ناصرالدین شاه در اطراف دارالخلافه در تهران، زمین‌های وسیعی به کشت خشخاش اختصاص یافت و سطح کشت آن به حدی زیاد شد که صرفنظر از کفاف مصرف داخلی،سالیانه مقادیر زیادی تریاک به مستعمرات انگلیس صادر می‌گردید. دولت انگلیس...
اگر بنا باشد شهدای برجسته انقلاب اسلامی را فهرست کنیم، شهید لاجوردی قطعاً یکی از افراد صدر این فهرست خواهد بود. خدمات ایشان پس از انقلاب و ضربات سهمگینی که با بصیرت و قاطعیت بر پیکر منحوس سازمان منافقین زد باعث شد تا این سازمان ساز او کینه ای عمیق به دل بگیرد و سال ها بعد در 1 شهریور 77 و در زمانی که به دلیل فتنه منافقین داخلی، سازمان های اطلاعاتی و امنیتی کشور تضعیف شده بودند، ایشان را ترور نمایند....
روزنامه کیهان در تاریخ 21 و 26 فروردین 1358 متن مصاحبه کرمیت روزولت طراح کودتای 28 مرداد با روزنامه «لوس‌آنجلس تایمز» چاپ آمریکا را به چاپ رساند. وی در این مصاحبه برای اولین بار پرده از جزئیاتی راجع به این کودتا برداشته است. در این بخش ما به بخشهایی از این مصاحبه می‌کنیم: کرمیت روزولت می‌گوید: کودتای ایران نخستین عملیات مخفی علیه یک دولت خارجی بود که به وسیله «سیا» در ماههای...
در کشوری چون ایران که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از دیرباز صحنه تعارض و رویارویی بسیاری از قدرتهای خارجی بوده، طبیعی است تحولات تاریخی آن نیز به دور از نقش و تاثیر عامل خارجی نیست. همچنین طبیعی است که میان عملکرد عوامل مزبور بیش از هر جای دیگر بر بخشهای مرزی ایران تاثیر گذاشته است. آنچه بیشتر اوقات جنبه‌ای غیر طبیعی می‌یابد برداشت‌ها و تعبیرهای غالبا دور از واقع و ناقص ما از این...
مهدیقلی علوی مقدم فرزند سرتیپ علیقلی علوی مقدم بود. وی در زمان انقلاب اسلامی که موفق به فرار از کشور نشده بود، پس از چند سال زندگی مخفی دستگیر و به دادستانی انقلاب اسلامی تحویل داده شد که به علت کهولت سن مورد عفو حکومت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. مهدیقلی علوی مقدم فرزند سرتیپ علیقلی علوی مقدم در سال ۱۲۸۲ش در تهران به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در مدرسۀ علوم سیاسی تهران به پایان رساند.[۱]...
نوشته زیر برگزیده‌ای از اظهارات آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی در حوادث منجر به ملی شدن صنعت نفت و خلع ید از انگلیس است: * * * مردم ایران میل ندارند هیج دولت بیگانه‌ای یا عمال دولت اجنبی در کارهای داخلی مملکت ما دخالت کنند ولی عمال انگلیسیها در انتخابات ما دخالت می‌کنند من سیاست انگلستان را همیشه برای ممالک اسلامی پرضرر دیده‌ام و از بس شاهد مشقات و رنجهایی بوده‌ام که برادران...
