نگاه دیگران
آیت‌الله علی قدوسی اندیشمند و مدبری فرزانه بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط امام (ره) برای به وجود آوردن نظام قضایی متناسب جمهوری اسلامی به دادستانی کل کشور منصوب و در دوران حیاتش منشأ خدمات علمی بسیار شد. وی در 12 مرداد 1306 در شهرستان نهاوند به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله ملااحمد از روحانیان منطقه بود که امور شرعی مردم نهاوند و نواحی اطراف را اداره می‌کرد. دوران کودکی و تحصیل آیت‌الله علی قدوسی مقدمات تحصیل را در مکتب‌خانه و نزد پدر آموخت، دوران مقدماتی تحصیلی به سبک نوین را نیز در زادگاه خود پشت سر گذاشت و وقتی برای ادامه تحصیل تصمیم گرفت به مدارس جدید خارج از نهاوند برود با مخالفت پدر روبه‌رو شد، چرا که وی فضای اخلاقی و معنوی حاکم بر مدارس آن دوره را مضر و موجب بروز فساد می‌دانست، بنابراین پیشنهاد داد که آیت‌الله علی قدوسی برای ادامه تحصیل روانه قم شود، پیشنهادی که شهید قدوسی با آن موافق نبود. در این گیر و دار بروز یک اتفاق مسیر زندگی شهید قدوسی را تغییر داده و تحولی عجیب در وی ایجاد می‌کند به گونه‌ای که او در سن 15 سالگی برای کسب علوم دینی راهی قم می‌شود. ایشان درس‌‌های مقدمات و سطوح حوزه علمیه را از استادانی چون شهید صدوقی آموخت، در درس خارج آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) شرکت کرد و سرانجام در سال 1341 به درجه اجتهاد رسید. آیت‌الله قدوسی همراه با شهید مرتضی مطهری و شهید سیدمحمد حسینی بهشتی در درس علامه طباطبایی حاضر شد و به دلیل علاقه استاد به شاگرد، با دختر ایشان ازدواج کرد و به مقام دامادی استاد نیز نائل شد. شهید آیت‌الله علی قدوسی در دوران طلبه‌گی آیت‌الله شهید قدوسی پس از کودتای 28 مرداد به دروس خود در حوزه ادامه داد و درس خارج را نزد آیت‌الله بروجردی و امام خمینی (ره) و دروس فلسفه را نزد علامه طباطبایی فرا گرفت. با پیش آمدن مسئله کاپیتولاسیون در چهارم آبان 1343 و سخنرانی کوبنده امام خمینی(ره) در اعتراض به این مسئله که منجر به دستگیری ایشان در 13 آبان و تبعید به ترکیه شد، جامعه مدرسین با اعتراض شدید اقدام به انتشار اعلامیه‌ها و نشریات مخفی کرد. به علت شدت اختناق و فشار وارده از سوی رژیم استبداد، شاگردان دلسوخته امام خمینی(ره) از جمله شهید قدوسی تصمیم گرفتند کیفیت مبارزه را متناسب با وضع پراختناق تغییر دهند که این امر تشکیل یک گروه سازمان یافته و مخفی از مدرسین و اساتید حوزه شد. این تشکیلات مخفی که به بهانه بررسی و اصلاح امور حوزه برگزار می‌شد، در حقیقت به طراحی مبارزه با رژیم شاه می‌پرداخت. هرچند این تشکیلات نیز سال 1344 توسط ساواک شناسایی و تمام روحانیونی که در آن بودند از جمله شهید قدوسی دستگیر و زندانی شدند. فعالیت‌های علمی_ آموزشی آیت‌الله قدوسی پس از رهایی از زندان پهلوی، به قم رفت واهداف خویش را در مورد اصلاح ساختار آموزشی حوزه دنبال کرد. ایشان برای احیای فرهنگ اسلامی اهمیت ویژه‌ای قائل بود به همین دلیل نیز اهم فعالیت خود را بر پایه‌ریزی یک سامانه آموزشی نو و پرثمر معطوف کرد. وی به موازات فعالیت‌های سیاسی، با همکاری شهید بهشتی اقدام به تأسیس مدرسه حقانی (منتظریه) و مکتب توحید کرد و با اعمال شیوه‌ای نو و کارساز، این دو نهاد آموزشی را الگویی برای سایر مراکز آموزشی و فرهنگی قرار داد. در حقیقت تاسیس این مدرسه نه‌تنها یک حرکت صرفا فرهنگی، علمی و تربیتی نبود بلکه همان‌طور که بعد‌ها معلوم شد یک حرکت سیاسی دقیق و حساب شده‌ای بود که بعد از قیام 15 خرداد و تبعید امام(ره) به وقوع پیوست. دادستانی انقلاب با گذشت چند ماه از انقلاب در حالی که دادگاه‌های انقلاب با بی‌نظمی و مشکلات زیادی مواجه بودند، موضوعی که سبب شد امام خمینی(ره) به با صدور حکمی ایت الله قدوسی را به سمت دادستانی کل انقلاب منصوب کنند.شهید قدوسی در این سمت نیز با انجام اصلاحاتی بنیادی در نهاد دادستانی و با مشورت شهید بهشتی، تغییراتی در نیروهای دادستانی ایجاد کرد؛ در واقع او نخستین کسی بود که آیین‌نامهٔ دادگاه‌های انقلاب را نوشت و تغییرات اصولی و زیربنایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با پیشنهادهای سازنده او انجام شد. تلاش این دادستان انقلابی بر این بود که مقررات پهلوی و ضداسلامی محو و قوانین اسلامی جایگزین آنها شود. پایگاه حوزه به نقل از مجلهٔ گلبرگ دربارهٔ او می‌نویسد: «شهید قدوسی دربارهٔ بیت‌المال و حق‌الناس دقت شگفتی داشت. او از چای، نهار و امکانات اداری استفاده نمی‌کرد و تمامی حساب‌های دادستانی را به منزل می‌برد و شخصاً به آنها رسیدگی می‌کرد. در امور حق‌الناس آن قدر دقت داشت که وقتی مشروبات الکلی را توقیف می‌کردند و محتوای شیشه‌های مشروب را به دستور ایشان می‌ریختند، توصیه می‌کرد شیشه‌های آنها به صاحبشان برگردانیده شود و می‌گفت مشروب الکلی حرام است و می‌توان آن را از میان برد، ولی شیشه‌ها شامل این حکم نمی‌شود. با احتیاط بسیار، جلوی هر نوع راهی را که امکان داشت ناحق باشد، می‌بست و به همین دلیل، از پذیرش هرگونه هدیه‌ای پرهیز داشت. در طول مدت مسئولیت دادستانی، هرگز حقوقی برای خود در نظر نگرفت و از امکانات و مزایایی که حق او بود، استفاده نکرد، با اینکه جواز استفاده مشروع از این وسایل را خود صادر می‌کرد. او همواره می‌کوشید افرادی را بر بیت‌المال بگمارد که کاملاً متوجه باشند آنچه در اختیارشان است، نزد خداوند حساب و کتاب دقیق دارد و مربوط به عموم مردم است، نه گروهی خاص.» مبارزه شهید قدوسی با گروهک‌های مسلح منافقین و ضدانقلاب از اصلی‌ترین فعالیت‌های شهید قدوسی پس از انتصاب به سمت دادستانی کل کشور، مبارزه با گروهک‌های مسلح منافقین و ضدانقلاب بود. او به همراه افرادی چون شهید آیت‌الله دکتر بهشتی و شهید لاجوردی توانست اقدامات موثری در سرکوبی جریانات ایجاد شده از سوی منافقین و ضدانقلاب انجام دهد که از جمله می‌توان به اقدان شهید قدوسی در سرکوب منافقین و ضدانقلاب و انتشار اطلاعیه‌ای در 19 فروردین1360 که شامل 10 ماده می‌شد کرد. سرانجام این عالم فرزانه، پس از سال‌ها مجاهدت و تلاش شبانه‌روزی در شهریور ماه سال 1360 با انفجار بمبی که توسط منافقین در دادستانی انقلاب کار گذاشته بود به درجه رفیع شهادت نائل شدند و در جوار حرم ملکوتی حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. پیام شهید قدوسی به تمام طلاب دوستان من! اگر آمده‌اید که روحانی شده و به پست و مقام برسید و دنبال بزرگ شدن و به دست آوردن موقعیت و ثروت باشید، بدانید که در دنیا و آخرت ضرر کرده‌اید، تا دیر نشده است باز گردید، ولی اگر آمده‌اید که سرباز امام زمان(عج) و خادم اسلام بشوید خوش آمدید، بدانید که خداوند شما را یاری خواهد کرد.
رمضان سال 1357 برای مؤمنان و مبارزان، حال و هوای متفاوتی نسبت به سایر رمضان‌هایی داشت که آنها تجربه کرده بودند. در رمضان آن سال با توجه به تجمع مردم در مساجد و پای سخنرانی‌ها، فرصتی برای مبارزان فراهم شد تا آتش احساسات ضد رژیم مردم را شعله‌ورتر کنند. دیگر آنکه در برخی از سخنرانی‌ها به طور علنی از رژیم انتقاد و نام امام خمینی بر زبان‌ها جاری می‌شد. به عبارت دیگر مساجد در آن...
در تمام سالهای سلطنت شاه، ملکه انگلیس(الیزابت دوم) که پس از ملکه ویکتوریا دومین امپراطریس از نظر سلطنت است- و شاید رکورد وی را درهم بشکند- تنها یک بار به صورت رسمی به ایران آمد و آن هم سفری با همسرش پرنس فیلیپ به سال 1339 بود. سفری در جواب سفر قبلی سال پیش شاه به لندن. تا سال 1352 هم پرنس فیلیپ، همسر ملکه سه بار به صورت غیر رسمی به ایران آمد که بیشتر جنبه تفریحی داشت. سال 1352 هم ملکه در بازگشت از...
□ شاید سخن گفتن درباره شخصیت شناسی رضاخان، بر بازخوانی کارنامه او مقدم باشد.از منظر شما، عناصر کلان شخصیتی رضاخان کدامند؟ من ترجیح می دهم که در پاسخ به شما به مشاهدات سفیر آمریکا به هنگام سلطنت رضاخان کنم. در یکی از اسناد خواندم که وقتی سفیر آمریکا می‌رود که اعتبارنامه‌اش را به شاه مملکت تقدیم کند، در بازگشت، در گزارشش به امریکا می‌نویسد: «اولین چیزی که از این مرد در ذهن من نقش...
□ سؤال نخست خود را از وابستگی اهواز و خوزستان به خاک ایران آغاز می‌کنیم. این وابستگی در تاریخ به چه صورت بوده است؟ باید عرض کنم که خوزستان همیشه جزئی از خاک ایران بوده است. قبل از ظهور ساسانیان هم، خوزستان از ایالتهای مهم ایران در زمان اشکانیان و قبل از آنها هخامنشیان بوده است. حتی قبل از آنکه همه ایران به دست هخامنشیان بیفتد و دولت واحد در سرتاسر فلات ایران تشکیل شود، هخامنشیان بر فارس...
□ در سالهای اخیر برخی بنگاههای خبری و تحلیلی سلطنت‌طلب مدعی شده‌اند که سقوط رضاخان به دلیل ایستادگی او در برابر انگلیسیها در واپسین سالهای زمامداری است. این انگاره را چگونه تحلیل می‌کنید؟ به نام خدا. بله؛ شنیده‌ایم که می‌گویند: چون می‌خواست جلوی انگلیسها بایستد و مثلا نفت را چنین و چنان کند، او را برداشتند! این یک دروغ بزرگ است. من در کتابی که سال گذشته ترجمه کردم و به نام...
در ابتدای بحث بد نیست ای به نقش مثبت ایلات و عشایر در طول تاریخ داشته باشید. به نام خدا. توجه داشته باشید که در جنگ‌های ایران با کشورهای خارجی، بخش زیادی از قوای دفاعی ایران را عشایر و ایلات تشکیل می‌دادند و حتی از دوران صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه بسته به اینکه پایتخت ایران در کجا بوده و یا کدام یک از مرزهای ایران مورد تهدید خارجی قرار می‌گرفت، ایلات و عشایر در آن مناطق اسکان...
ظاهرا حامیان قدیم و جدید رضاخان برآنند تا به هر نحو ممکن، منکر سرکار آوردن رضاخان توسط انگلیس بشوند. دراین‌باره چه ارزیابی‌ای دارید؟ بسم الله الرحمن الرحیم. باید بگویم که تلاش بیهوده‌ای می‌کنند؛ چون در این مورد، اسناد و مدارک تاریخی به حد کافی وجود دارد. در کتاب «تاریخ بیست‌ساله» حسین مکی و همین‌طور در کتاب «شهریور 1320» بنده، به شکلی تفصیلی در این مورد توضیح داده شده است....
در پی شکست طرح‌هایی چون جنگ تحمیلی، ترورهای گسترده و تحریم‌‌های همه‌جانبه توسط استکبار جهانی و البته مقاومت چهل‌ساله ملت ایران، مدتی است که نظام سلطه در پی مشروعیت‌سازی برای رژیم پهلوی است. به نظر شما علل روی آوردن استکبار به این رویکرد چیست؟ بسم الله الرحمن الرحیم. در ابتدای بحث، ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که یکی از عوامل مشروعیت‌ساز رژیم‌ها و حکومت‌ها، مشروعیت...
به نام خدا. در دوران فوران دلارهای نفتی، شاه مقدار زیادی از دلارها را از طریق خرید از آمریکا و غرب، به خودشان برگرداند! مخصوصا به شکل خرید اسلحه از کمپانی‌های اسلحه‌سازی آمریکا، که همه این قراردادها مشحون از فساد و به ضرر ایران بود. اسنادش موجود است. مصاحبه سپهبد شاپور آذربرزین، از فرماندهان طراز اول نیروی هوایی آن موقع، را گوش کنید تا ببینید که در فقره خرید هواپیمای جنگی، چقدر فساد بوده است....
. : موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و جهانی برای نفوذ یا سلطه بر این کشور بوده است. این مقاله بر آن است تا به تفکیک، دکترین‌ها و خط مشی‌های رؤسای جمهوری آمریکا در مورد ایران از بعد از جنگ جهانی دوم تا پیروزی انقلاب اسلامی را معرفی نماید. موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرت‌های...
مطابق با اصل چهار، ظاهراً اقدامات مثبتی در راستای توسعه‌ی کشور انجام گرفت، اما ارزیابی دقیق این فعالیت‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از طرح‌ها، به دلیل عجولانه بودن و بی‌برنامگی، شکست خوردند و نتیجه‌ی چندان مثبتی به بار نیاوردند. پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد طولانی، دو ابرقدرت درگیر در جنگ به این نتیجه رسیدند که تضاد منافع جهان سرمایه‌داری و کمونیستی فراتر از آن است که بتوان به...
مسوولان میسیون اصل چهار متوجه شده‌اند که دستگاه مفصلی که از طرف دولتین ایران و آمریکا جهت استفاده از برنامه کمک مشترک به وجود آمده است، احتیاج به ساده کردن داشته و لازم است که کمک مالی و اداری که تا به حال از طرف دولت آمریکا داده می‌شده است، تقلیل پیدا کرده و مسوولیت اجرای برنامه هر چه زودتر به دستگاه‌های دولتی ایران محول گردد. برای اجرای این موضوع میسیون اصل چهار در ژوئیه 1955(1334) دستوری به...
پس از گذشت دورۀ پنج روزۀ سقوط و بازگشت مصدق که بین 17 تا 22 ژوئیه 1952 و پیروزی او ، در به دست آوردن حکم دیوان بین المللی مبنی بر اینکه این دادگاه صلاحیت قضاوت و رسیدگی به بحران نفت ایران را ندارد ، دین اچسون ، وزیر خارجه آمریکا ، به این نتیجه رسید که هیچ چاره ای جز حمایت از مصدق به عنوان تنها سد موجود برای مقابله با کمونیسم در ایران ندارد. گروه انرژی - بخش های نخست و دوم و سوم بررسی روند قراردادهای نفتی...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون...
جنگ دوم جهانی، که از ۱۳۱۸ شروع و در ۱۳۲۴ پایان یافت، موحش‌ترین جنگی بود که دنیا به خود دیده است. در این جنگ، طبق احصائیه که داده شد، متجاوز از یک میلیون نفر مقتول و ناقص‌الاعضاء شدند. قسمت اعظم اروپای آباد، ویرانه گردید. ارتش آلمان که به منتهای قدرت خود رسیده بود، به عنوان اینکه «دالان دانزیک» که در اختیار لهستان بود، برای آلمان لازم است، به لهستان حمله برد و به اندک مدتی، یعنی در یک...
پیرْنیا، خانْدان، از دودمانهای نامور ایرانی که از نائین ــ شهری در کنارۀ کویر مرکزی ایران ــ برخاستند و اعضای آن از وزیران‌وسیاستمداران‌ومورخان،ودربرخی‌زمینه‌ها از دانشمندان طراز اول بودند. نیای خاندان، میرعبدالوهاب (د 1212ق/ 1797م) در نائین، از عارفان مشهور سلسلۀ نوربخشیه بود و خلافت این سلسله را از میرمحمدتقی شاهی یافته بود. قبر او در بقعۀ موسوم به مصلا ــ که امـروزه هم برجای...
میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. ... میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. او از رجال مهم دوره قاجار...
شکست برنامه‌ریزی‌های اقتصادی در دوره پهلوی دوم یکی از چالش‌های سهمگین مباحث توسعه در ایران عصر حاضر است. این مهم، طی دهه‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها موضوع مناقشه‌برانگیز اندیشمندان، منتقدان سیاسی و نیز کار‌شناسان اقتصادی بوده که همکاری دولتهای مختلف با دول خارجی اعم از کمک‌های مالی، فنی و نیز استخدام مشاوران خارجی را عمدتا مورد چالش‌های نظری قرار می‌دادند. در هر کدام...
با رسمیت مذهب شیعه در ایران توسط شاه اسماعیل صفوی، دوران حیات ایران جدید با هویت مذهبی ملی مشخص در کنار مرزهای امپراتوری سنی مذهب عثمانی آغاز می‌گردد. از این پس علما به عنوان نواب عام امام غایب(ع) در حیات سیاسی و اجتماعی و هویت ملی و ایرانی مردم نقش مهمی ایفا می‌کنند. به عبارت بهتر و دقیق‌تر، حافظان حدود و ثغور مرزهای سیاسی، اجتماعی و ارزشی کیان ایران اسلامی می‌گردند. علما و دفاع از...
