مقالات
اردیبهشت سال 1357 در حالی آغاز شد که پرچم هیأتها در مساجد، حسینیهها و تکایا به مناسبت «ایام فاطمیه» در اهتزاز بود و برخی سخنرانان، متأثر از حوادث فروردینماه ایران، به خصوص جنایاتی که در شهرهای یزد، اهواز و جهرم صورت گرفت و تعدادی از مردم به شهادت رسیدند، علیه رژیم سلطنتی شاه سخن راندند. گزارشهای منابع نفوذی ساواک از این هیأتها در تهران قابل توجه است. تلاشهای اصلی روحانیان و مردم در این...
مردادماه سالمرگ شاهان سلسله پهلوی است. محمدرضا و پدرش هر دو در ماه مرداد مردند. هر دو در آفریقا و در قاهره و در مسجد زیدالرفاعی، جائی که معمولاً اجساد پادشاهان و فراعنه مصر دفن هستند به خاک سپرده شدند. پیش از این دو نفر، آخرین شاهان سلسله قاجار نیز در خارج از ایران مردند.محمدعلی شاه قاجار که در 28 دی 1285 متعاقب مرگ پدرش مظفرالدین شاه تاجگذاری کرد در کشاکش جنبش مشروطه روز هفتم مهر 1288 از طریق بندر...
یکی از مسائل مهم در تاریخ انقلاب اسلامی جریان شناسی طیف نخبگان حامی نظام سلطنت است.یکی از نخبگان سیاسی عصر پهلوی که گاهی نقش مخالف خوان و گاه در خدمت رژیم بود شاپور بختیار است. شاپور بختیار آخرین نخست وزیر رژیم شاه بود. شاپور بختیار تحصیلات دوره ابتدایی را در شهرکرد گذراند و تحصیلات متوسطه را ابتدا در اصفهان و سپس در بیروت پایتخت لبنان به پایان رساند. او مدرک دیپلم دبیرستان خود را در بیروت و از...
سرلشکر حسن پاکروان فرزند فتح‌الله پاکروان در واپسین روزهای سال 1339 به عنوان دومین رئیس ساواک جانشین سپهبد تیمور بختیار شد. پاکروان که در طرح تشکیل ساواک و تدوین نمودار سازمانی اولیه آن نقش قابل توجهی داشت و مدتها در ریاست رکن 2 ارتش خدمت کرده بود، در دوره ریاست بختیار، معاون بین‌الملل ساواک بود. گفته می‌شد سیاستهای خشن بختیار موجب شد تا شاه با انتخاب فردی به ظاهر نرمخو که بیشتر طرفدار سیاست...
بهار سال 1357 در حالی آغاز شد که رویدادهای نیمه دوم سال 56، کشور ایران را به باور تازهای از مبارزه علیه رژیم دیرپای شاهنشاهی رسانده بود. نطفه این باور با واکنشهایی که مردم در برپایی مراسم گرامیداشت آیتالله سیدمصطفی خمینی نشان دادند بسته شد؛ چند روز بعد در 19 دیماهِ شهر قم ماهیت و جوهره خود را نشان داد و سپس در 29 بهمن تبریز، بالای برومند خویش را به رخ کشید. با شروع سال 1357 رسانههای خارجی از تکرار...
پس از انقلاب اکتبر 1917 در روسیه تزاری و از بین رفتن سلسله رومانوف‌ها و اعدام خانوادة سلطنتی و تشکیل دولت اتحاد جماهیر شوروی در آن کشور، دولت جدید به ریاست لنین به تبلیغ مرام اشتراکی (کمونیستی) پرداخت و بعضی از افراد کشورهای همسایة روسیه را تحت تأثیر مرام و مسلک خود قرار دادند، منجمله در ایران عده‌ای به بلشویک‌ها گرویدند که معروف‌ترین آنها احسان الله خان است که مردی انقلابی و دارای افکاری...
روز 18 تیر 1336 احمد وزیر زاده خداپرست کارمند سالخورده و دون‌پایة وزارت گمرکات و انحصارات پس از دریافت حکم انتظار خدمت خود کوشید سرتیپ علی‌اکبر ضرغام وزیر گمرکات و انحصارات را ملاقات و از او استدعا کند در حکم انتظار خدمت وی تجدید نظر کند. وی نتوانست در محل وزارتخانه وزیر را ببیند و به او وقت ملاقات نداد. از این رو پرس و جو کنان به در خانة او رفت. وقتی ضرغام ساعت چهار بعد از ظهر با اتومبیل وزارتی از...
شعیب بهمن«فضای باز سیاسی» اصطلاحی است که به شرائط سیاسی ایران از زمستان 1355 تا سقوط رژیم شاهنشاهی اطلاق شده است. این دوره که با پیروزی جیمی کارتر و شکست جمهوری‌خواهان در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا آغاز شده بود، در نهایت به واسطه شرایطی که بوجود آورد، به روند سقوط محمدرضا پهلوی کمک فراوانی نمود.آغاز به کار کارتر در دی ماه 1355 مقارن با اهمیت یافتن مسائلی چون حقوق بشر و عدم فروش...
سومین عامل شتابزای انقلاب اسلامی در سال 1356، قیام مردم تبریز در 29 بهمن ماه 1356 بود. این حادثه در چهلمین روز شهادت تعدادی از طلاب و مردم قم صورت گرفت و نشان داد که آحاد مردم خواستار ادامه نهضت هستند و فرصتها را برای بروز این خواست از کف نخواهند داد. شرح کوتاه ماجرای آن روز از قرار تجمع در مسجد قزللی (میرزایوسف مجتهدی) شروع شد. قرار گردهمآیی مردم ساعت 10 صبح بود. زمان این قرار در...
همزمان با اوجگیری نهضت اسلامی و در 22 دی 1357 امام(ره) طی پیامی خطاب به مردم ایران اعلام داشتند : بسم اللَّه الرحمن الرحیم سلام و تحیت بر ملت قهرمان و شریف ایران! سلام بر شهداى راه حق! اکنون که روز پیروزى ملت شجاع نزدیک مىشود، اکنون که خونهاى پاک عزیزان بیگناهى که براى دفاع از حق و حقیقت به دست جلادان خونآشام شاه بر زمین ریخته شده است بارور مىگردد، لازم مىدانم مراتب ذیل را به...
یکی از مأموریتهای مهم سازمان‌های اطلاعاتی، به دست آوردن اخبار و اطلاعات درباره گروه‌هایی است که به هر دلیل در حوزه مأموریت آنها دست به فعالیت می‌زنند، سازمان‌های اطلاعاتی برای ایفای هرچه بهتر نقش خود، همواره می‌کوشند تا هرگونه اخبار واطلاعاتی را درباره افراد، احزاب وگروه‌های سیاسی موضوع مأموریت خویش، جمع‌آوری کنند. هرچه این اخبار واطلاعات دقیق‌تر وصحیح‌تر باشد سازمان‌های اطلاعاتی را...
سلطه روز افزون یهودیان و دست‌پروردگان آنها بر ایران شاهنشاهی ـ که روابط عمیق سران پهلوی با رژیم صهیونیستی، از آن حکایت می‌کرد، یکی از انگیزه‌های قیام امام خمینی در برابر حاکمیت پهلوی بود. در دیدگاه امام، شاه از کارگزاران صهیونیستها بود که مأموریت داشت تا زمینه‌های گسترش نفوذ آنها را در کشورهای اسلامی فراهم سازد.«... این جانب کراراً خطر اسرائیل و عمال آن را ـ که در رأس آنها، شاه ایران است ـ گوشزد...
دارالفنون در لغت به معنای دانشسرا، مدرسه عالی، آموزشگاه حرفه‌ها و پیشه‌ها است، اما در اصطلاح به مدرسه عالی معروف گفته می‌شود که به همت «میرزا تقی خان امیر کبیر» (1223 ـ 1268 ق) صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار (1247 ـ 1313 ق) و از مشهورترین رجال تاریخ ایران تأسیس شد. امیرکبیر که در مأموریتهای سیاسی خود به خارج از ایران، یعنی روسیه و عثمانی، با نظام آموزشی آن دو کشور آشنا شده بود، گسترش علوم و فنون...
روز 29 بهمن 1356 بزرگترین تظاهرات خیابانی علیه رژیم شاه در تبریز برگزار شد. در این روز بسیاری از بانکها، ساختمان حزب رستاخیز، سینماها و مراکز دولتی توسط مردم به آتش کشیده شد. مجسمه های شاه تخریب شد. دهها نفر از مردم توسط قوای نظامی و پلیس به شهادت رسیدند و صدها نفر نیز زخمی شدند. حادثه 29 بهمن تبریز که در چهلمین روز شهدای قیام خونین شهر قم به وقوع پیوست، از روزهای ماندگار انقلاب اسلامی ایران به شمار...
بیستم دی سال 1230 هجری خورشیدی سالروز شهادت امیرکبیر صدراعظم مقتدر و سیاستمدار بزرگ ایران زمین است. پیش درچنین روزی میرزا تقی خان فرهانی ملقب به امیرکبیردر حالی که تنها چهل وچهار بهار را تجربه کرده بود ، به دستور ناصرالدین شاه توسط علی خان فراش درحمام فین کاشان به شهادت رسید. امیرکبیر بزرگمردی که در دوره ی کوتاه مدت صدراعظمی خویش به مبارزه با استعمار و استثمار پرداخت و با اقدام...
بحران‌های داخلی و راهزنی‌های ایلات بهانه‌‌های لازم را به دست انگلیس داد تا منطقه جنوب را به عنوان آرام ساختن محیط تجاری و در باطن برای حفاظت از منافع نفتی خود جولانگاه قشون هند انگلیس قرار دهد. یادداشت انگلیسی‌ها در عثمانی بازتابی نامطلوب داشت. کمیته سعادت استانبول شکایت به نزد مراجع برد. بزودی تلگرام‌‌های اعتراض‌آمیز به سفارت‌های عثمانی، فرانسه، انگلیس، بلژیک، ایتالیا،...
ارتش، پایگاه قدرت داخلی پهلوی را تشکیل می‌داد و روشن بود که قدرت رضا شاه بر بنیانی ضعیف بنا نهاده شده است. در ژوئیه 1926، اندکی پس از رسیدن رضا شاه به تخت شاهنشاهی، مستشار امریکایی امور مالی ایران، آرتور میلیسپو، گزارشی مفصل از فساد در ارتش ایران تهیه و به گروهی منتخب از وزرا ارائه کرد. این گزارش ، تصویری نابسامان از وضعیت ارتش ارائه داده و فرا رسیدن اوضاع وخیمی را هشدار می‌دهد. همان طور که...
کشورمان مردان بزرگی را به جامعه تقدیم کرده است که با زمان اندکی که در اختیار داشته اند توانسته اند منشا خدمات فراوان شوند. میرزا تقی خان امیر کبیرصدر اعظم ناصر الدین شاه از این نمونه مردان است که در 39 ماه (3 سال و دو ماه وبیست وهشت روز) صدارت خود توانست منشا خدمات فراوانی شود. رهبر معظم انقلاب در سخنان چند سال پیش خود فرمودند: «یکی از نامهای دارای افتخار در تاریخ ما ـ به همان اندازه ای که واقعیت دارد...
17 دی هرسال یاد آوراعلام فرمان ممنوعیت حجاب در کشور ماست. در 17 دیماه سال 1314 رضا شاه پهلوی رسما فرمان بی حجابی زنان ایرانی راصادر کرد وبرای مراعات کنندگان حجاب مجازات تعیین نمود. او ، در این روز در جشن فارغ التحصیلی دانشسرای مقدماتی دختران در تهران،که به ابتکار علی اصغر حکمت، وزیر معارف و فراموسونر معروف تشکیل گردیده بود قانون کشف حجاب زنان را به طور آشکار و رسمی اعلام کرد و خود به اتفاق همسر و...
دخالت آمریکایی ها در امور داخلی ایران در دوران پهلوی داستان دراز دامنی است که عمری به اندازه طول مدت حکومت پهلوی در ایران دارد. آنان در زمان های مختلف و برهه های متعدد از شیوه های گوناگون برای تحکیم نفوذ و ادامه حضور خود در ایران بهره برده اند. هر زمان که رژیم با خطری مواجه می شد از آنجایی که منافع آمریکایی ها به خطر می افتاد آنان تکاپوی خود را آغاز می کردند و با نهایت سعی و تلاش با چنگ و دندان رژیم دست...
