مقالات
روز سوم خرداد 1359 اکبر گودرزی رهبر گروه تروریستی فرقان و 5 نفر دیگر از بنیانگذاران این گروه اعدام شدند. از زمانی که ادبیات مارکسیستی در فضای مبارزه با رژیم شاهنشاهی رواج یافت و پای آن به محفل روشنفکران و مبارزان مسلمان باز شد و حتی برخی از طلاب جوان را نیز تحت‌تأثیر قرار داد؛ تطبیق آن با آیات قرآن و کلمات نهج‌البلاغه، به عنوان آفتی، که التقاط را به دنبال داشت، دامنگیر جریان مبارزه شد. یکی از...
پیش در آمد : آنچه که در ادامه میخوانید ترجمه کامل و فارسى نامه تاریخى یوزف و. استالین رهبر حزب کمونیست شوروى به سید جعفر پیشه ورى رئیس فرقه دمکرات آذربایجان (ایران) و براى مدت یک سال نخست وزیر حکومت این فرقه در تبریز بود که چهار سال بعد از اشغال شمال ایران توسط ارتش سرخ در سال ١٣٢٠ (١٩٤١) در ٢١ آذر سال ١٣٢٤ تاسیس و پس از یک سال متلاشى شد که در نتیجه صد ها نفر از کادرهاى فرقه ازجمله خود پیشه ورى به...
دکتر محمدقلی مجد در جوابیه ای که متن آن در صفحه نخست هفته‌نامه تاریخ شفاهی شماره 174 ، به چاپ رسید به شبهات مطرح شده از سوی آقای مجید تفرشی راجع به کتاب «قحطی بزرگ» پاسخ داد. در این جوابیه چنین می خوانیم : سردبیر محترم هفته‌نامه تاریخ شفاهی با سلام و احترام در شماره 172 آن هفته‌نامه، 5 شهریور 1393، گفتگویی با آقای دکتر مجید تفرشی، محقق محترم مقیم انگلستان، انتشار یافته که ایشان طی آن...
روز 18 دی 1358 رهبر گروه فرقان و 45 نفر از اعضای این گروه در پی یک سلسله عملیات تجسسی و نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دستگیر شدند. اکبر گودرزی، رهبر گروه فرقان، در سال 1335 و به اعتبار شناسنامه‌اش در سال 1338 در روستای دوزان از توابع الیگودرز به دنیا آمد. پدرش حسن چوپان نام داشت. کودکی گودرزی در خانواده‌ای پر جمعیت و محروم سپری شد. وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در روستای زادگاهش گذراند و...
در جریان جنگ اول جهانی، ایران بیطرف به اندازه یک کشور در حال جنگ خسارت و خرابی تحمل کرد. ضایعه‌ای که نتیجه مستقیم هجوم نیروهای بیگانه به کشورمان بود. علاوه بر خسارات و خرابیها، قحطی گسترده و گرسنگی و شیوع مرگبار انواع بیماریها، ره‌آورد دیگر حضور بیگانگان در داخل ایران بود. اخبار و گزارشهای مربوط به این قحطی در روزنامه‌های آن زمان و کتابهای تاریخی که به حوادث آن دوره پرداخته‌اند و خاطرات...
روز 20 تیر 1326 سیدجعفر پیشه‌وری بنیانگذار حزب دمکرات آذربایجان که در 21 آذر 1325 در برابر حمله قوای دولتی عقب‌نشینی کرده و به باکو گریخته بود، در یک سانحه اتومبیل در این شهر کشته شد. میرجعفر جوادزاده خلخالی (پیشه‌وری) فرزند جواد در سال 1272 ه . ش در قریه زیوه (زاویه‌سادات) از قراء خلخال آذربایجان در یک خانوادة فقیر به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدائی خود را در آنجا به اتمام رسانید و در اوایل قرن...
پس از کشاکش فراوان بین رضاخان که بی محابا در پی کسب قدرت می تاخت و در این راه از هر حربه ای برای نیل به مقصود سود می جست و وطن پرستان و آزادیخواهانی که با زمامداری رضاخان بر باد رفتن تمام دستاورد های نهضت مشروطیت را پیش چشمان خود می دیدند، سرانجام بنا بر این گذارده شد که احمد شاه از سفر اروپا بازگردد و زمام امور را کشور را به عنوان پادشاه قانونی مشروطه به دست گیرد. هر چند احمد شاه قاجار میل و رغبت...
....انگرت (کاردار سفارت آمریکا در تهران) ، دو روز پیش از استعفای مشیرالدوله، در 24 اکتبر 1920 چنین می‌نویسد: «مفتخرم به ضمیمه این مراسله ترجمه اعلامیه «مجمع اسلامی ملی» ایران را که به صورت مخفی منتشر شده است، برای شما ارسال کنم. تاریخ انتشار این سند نامشخص است اما بیستم اکتبر در اختیار سفارت‌خانه قرار گرفت. لازم به ذکر است که از میان موارد خواسته شده، این سازمان بر موارد ذیل تأکید...
استان خوزستان طی سه قرن اخیر خصوصاً با ورود استعمار انگلیس به خلیج فارس و تلاش آنها برای دست‌یابی به آب‌های گرم جنوب، و مخازن نفت منطقه و همچنین کنترل هندوستان، عراق، عربستان سعودی که جزو مستعمرات انگلستان بودند، دستخوش تغییر و تحولات عدیده‌ای شده است. درگیری‌های رژیم دست‌نشانده پهلوی با کشورهای منطقه که در راستای منافع انگلیس، امریکا و اسرائیل صورت می‌گرفت، مشکلات...
یکی از زیان‌بارترین و شوم‌ترین سیاست‌های انگلیس در ایران، در جریان جنگ‌های روسیه علیه کشور ما و اشغال سرزمین‌های قفقازی شکل گرفت. بر پایه مستندات تاریخی و در بررسی اسناد مربوط به جنگ‌های ایران و روس و اشغال قفقاز، ردپای انگلیس به وضوح آشکار است. آغاز پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار؛ تشدید رقابت بیگانگان در ایران با کشته شدن آقامحمدخان قاجار، آثار هرج و مرج‌های گسترده در سرزمین...
روز 14 خرداد 1315 شیخ خزعل در سن 75 سالگی در خانه‌اش جان سپرد. گفته می‌شود وی توسط مأموران رکن‌الدین مختار رئیس نظمیه رضاخان خفه شده است. یکی از مهمترین اقدامات رضاخان در فاصله زمانی نخست‌وزیری ـ آبان 1303 ـ تا انقراض سلسله قاجار ـ آبان 1304ـ، مبارزه وی با شیخ خزعل حاکم شورشی خوزستان بود. او طی سه سال و نیم مسئولیت وزارت جنگ و رئیس‌الوزرا تجارب زیادی در سرکوب شورشها و عصیانهای قومی اندوخته...
«موری» وزیر مختار آمریکا در تهران در 16 دسامبر 1924 می‌نویسد: با به گزارشهای اخیر سفارت در مورد عملیات نظامی در خوزستان، مفتخرم به اطلاع وزارت خارجه برسانم. همانطور که در بیشتر تلگرام‌ها مشاهده می‌شود، با رعایت و حفظ آبرو از جانب هر دو طرف، «جنگ» در سراشیبی پایان قرار گرفته است و اتفاقی برای مردم ایران رخ نداده است.» موری با مطالعه روزنامه‌های تهران که از پنجم...
در بعد از ظهر روز سوم مه 1933، جورج ودزورث، دبیر سفارت آمریکا، با تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، گُلف بازی می‌کرد. مثل گذشته، بازی گُلف جکس را «سر شوق آورد و به پرحرفی انداخت» و در خلال حرف‌هایش چیزهایی درباره نقش رضا شاه در اعطای امتیاز جدید به انگلیسی‌ها گفت. هارت در یکی از گزارشهای قبلی‌اش به روند پیشرفت رضا شاه از سال 1921 به بعد می‌کند:...
روز اول اردیبهشت 1330 ملک الشعرای بهار سیاستمدار و روزنامه نگار مشهور تاریخ معاصر ایران در سن 67 سالگی بر اثر بیماری سل درگذشت. او محقق، نویسنده و استاد دانشگاه بود. محمد تقی، پسر محمد کاظم صبوری، ملک الشعرای آستان قدس رضوی است و در سال 1304 هـ ق. در مشهد به دنیا آمده است. پدر بهار با آنکه ملک الشعرای زمان خود بود دوست نداشت پسرش به شعر و شاعری روی آورد، اما علیرغم خواست پدر، بهار شاعری را از چهارده...
روز اول اردیبهشت 1304 شیخ‌خزعل و فرزندانش به دستور فضل‌الله زاهدی حاکم نظامی خوزستان دستگیر و تحت‌الحفظ به تهران انتقال داده شدند. شیخ خزعل از قبیله اعراب بنی کعبه از تیره ی فرعی محسین و پسر سوم شیخ جابرخان نصرت الملک[1] بود که در 1280ه.ق. که از مادری به نام نوراخانم دیده به جهان گشود. شیخ خزعل القاب نصرت الملک، معزالسلطنه، سردار قدس، سردار ارفع و همچنین از دولت انگلستان و حکومت هند نشان...
طی سال‌های 1921 تا 1941 آمریکایی بدنبال ایفای نقش بیشتر در امور داخلی ایران بودند و به همین منظور، شناخت بیشتر کشور ایران و حکمرانان آن را در دستور کار خود قرار دادند. سفارت آن کشور در ایران نیز با برقراری ملاقات های مختلف و انجام تحقیقات گوناگون سعی نمود بر عمق شناخت خود بیافزاید که گزارش های به جا مانده حاکی از آن است. گزارشهای گوناگونی از وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و نظامی ایران در این...
: در سی ام فروردین ماه سال ۱۳۵۹ ، شورای انقلاب، با تأیید امام خمینی، به گروه‌های سیاسی فعال در دانشگاه‌ها، برای تخلیه دفترهای خود در دانشگاه‌ها، مهلتی سه روزه داد. به دلیل مقاومت گروه های معاند ومعارض انقلاب فرهنگی و تحویل ندادن دفاتر خود ، درگیری و خشونت در دانشگاه‌های مختلف ایران شدت گرفت و در اثر این درگیری ها چندین نفر کشته و تعداد زیادی نیز مجروح شدند که عمدتا از...
: «سرآنتونی پارسونز» آخرین سفیر انگلستان در ایران در دوره پهلوی و از مقامات بلندپایه سازمان جاسوسی انگلیس-اینتلیجنس سرویس- که همزمان با ریچارد هلمز -رئیس سابق سازمان سیا و سفیر وقت آمریکا در تهران- به سفارت بریتانیا در تهران منصوب شده بود، در خاطرات خود در مورد میزان اهمیت روابط دولت انگلیس با رژیم شاه، و تلاش آن دولت برای جلوگیری از سقوط این رژیم می‌نویسد:«...می‌‌توان چنین...
: با پیروزی انقلاب اسلامی دانشگاه‌ها بازگشایی شدند. اما عملاً دانشگاه محل فعالیت‌های سیاسی گروه های متعارض با انقلاب اسلامی شده بود. پیش از شروع انقلاب فرهنگی، دانشگاه های ایران، از مهمترین کانون‌های اصلی حضور مخالفان علیه نظام جمهوری اسلامی بودند و حکومت هیچ کنترلی برفعالیت های آنهانداشت.در عمل یک سال پس از انقلاب، دانشگاه‌ها به کانون اصلی مخالفان جمهوری اسلامی...
فضل‌الله زاهدی فرزند بصیر دیوان همدانی در سال 1271 ش، در همدان متولد شد. در جوانی وارد سازمان پلیس غرب شد که توسط انگلیس‌ها در «آب شینو» همدان تأسیس شده بود. پس از ادغام این سازمان در ارتش ایران، ماژور فضل‌الله‌خان بصیر دیوان که لقب خود را از پدر به ارث برده بود به قزاقخانه وارد شد. در سال 1293 ش، به آتریاد قزاق همدان وارد شد و پس از یک سال به درجه سروانی رسید و در زمره افسران قزاق قرار...
