مقالات
روز 6 مهرماه 1356 امام خمینی طی نطق شدیداللحنی در مسجد شیخ انصاری نجف، برنامه های مستهجن موسوم به «جشن هنر شیراز» را مورد حمله شدید قرار دادند. با انتشار اخبار برگزاری نمایش مبتذل موسوم به «جشن هنر شیراز» و رسیدن آن به نجف اشرف، حضرت امام خمینی(ره) به شدت برآشفتند و موضعگیری بسیار تند و شدیداللحنی را نسبت به رژیم پهلوی اتخاذ کردند. ایشان طی سخنرانی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف در 6/7/1356 چنین...
آغاز جنگ «در این موقع که متأسفانه نایره جنگ در اروپا مشتعل گردیده است، دولت شاهنشاهی ایران به موجب این بیانیه تصمیم خود را به اطلاع عموم میرساند که در این کارزار بیطرف مانده و بیطرفی خود را محفوظ خواهد داشت.»۱ این نخستین بیانیه رسمی دولت ایران در آغاز جنگ جهانی دوم در ۱۱ شهریور ۱۳۱۸/ ۲ سپتامبر ۱۹۳۹ بود. این بیانیه یک روز پس از آغاز جنگ جهانی صادر شد و متعاقب آن وزیر کشور ایران از اتباع بیگانه...
انگلستان با حمله به جنگلی‌ها در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود. فرانسیس وایت کاردار سفارت آمریکا در تهران در تلگرام20 مارس 1919 می‌نویسد: «این روزها خواسته‌های جدایی طلبانه جنگلی‌ها افزایش یافته و استان گیلان عملاً مستقل است. توافقنامه‌ای که تابستان سال گذشته میان آنها و انگلستان منعقد شد، اعتبار جنگلی‌ها را افزایش داد... انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند...
از ویژگیهای شعر فارسی در دوران معاصر، گرایش هدفمند و آگاهانه به جامعه و سیاست بوده است. این خود از تفاوتهای آشکار شعر معاصر با شعر کلاسیک ایران است که در دوران معاصر با مداخلات کشورهای استعماری مواجه بوده است. چند و چون حضور استعمار در ایران، به ویژه در قرن بیستم میلادی از موضوعات پردامنه تاریخ معاصر ایران و نقش دولت استعماری انگلیس در این میان به دلیل مداخلات بیانقطاع و گسترده، چشمگیرتر...
فعالیتهای مبلغان مذهبی در ایران و دنیای اسلام و دیگر سرزمین‌های جهان، بخشی بنیادین از مجموعه فعالیتهای استعماری جهان غرب طی قرون اخیر است که تاکنون تمامی ابعاد و زوایای آن مورد پژوهش قرار نگرفته است. از زمان افزایش قدرت کلیسا در طول دوران قرون وسطی و انباشت سرمایه در دستگاه کلیسا، دربار پاپ به سرمایه‌گذاری در راه ترویج آئین مسیح در دیگر سرزمین‌ها روی آورد که این امر به یکی از...
مبارزه مطبوعاتی شدید، که با گام‌های بسیار حساب شده صورت گرفت و در ابتدا خواهان بازنگری در قرارداد دارسی و سپس لغو آن بود، نشان می‌دهد که لغو امتیاز دارسی یک روند کاملاً مهندسی‌شده از سوی انگلیسی‌ها بود. هارت گزارش می‌دهد: مبارزه مطبوعات بر ضد این شرکت بسیار بی‌رحمانه‌تر از همه مبارزاتی بوده که بر ضد امتیازات خارجی دیگر صورت گرفته است. ولی خونسرد‌ترین شخص خارجی که در...
انگلستان از هیچ کوششی برای حفظ و حمایت از هندوستان به عنوان ستون اصلی امپراتوری استعماری خود، فروگذار نمی‌‌کرد. از آن جمله نه تنها کمربندی از کشورهای قرنطینه در اطراف هندوستان ایجاد کرده بود بلکه راههای سوق‌الجیشی مهمی را هم که به این سرزمین ختم می‌شد، تحت کنترل خویش درآورده بود. تسلط و کنترل راههای زمینی و دریایی منتهی به هندوستان می‌شد، فقط به معنی حفظ امنیت مرزهای هندوستان...
در شهریور 1320 «بولارد» سفیر انگلیس وقتی خطاب به رضاشاه گفت «باید استعفا بدهید و ایران را ترک کنید» رضاشاه فقط گفت «پس تکلیف سلطنت چه می‌شود!» در دی 1357 نیز «سولیوان» سفیر آمریکا وقتی به محمدرضا شاه گفت: «باید از ایران بروید» شاه در جواب فقط گفت: «کجا باید بروم؟» هر دو پاسخ یکسان و ذلیلانه بود و هیچ یک از این دو پادشاه به سفیران بیگانه نگفتند: به شما چه ربطی دارد...
مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران پیشینه‌‌ای به درازای روابط دو کشور دارد. این مداخله دارای ابعاد و اشکال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی و یا تمایل و مخالفت حاکمان ایران نسبت به انگلیسی‌ها، همواره در حال تغییر بوده و فراز و نشیب‌هایی را طی کرده، ولی هرگز متوقف نگردیده است. یکی از نقاط اوج مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در فاصله زمانی اشغال ایران در شهریور 1320 تا...
ورود نیروهای اشغالگر متفقین به ایران در سال 1320 و اخراج اتباع آلمانی از کشور سبب تغییری در احساسات ملت ایران نسبت به آلمان و آلمانیها نگردید. کینه و عداوت با روس و انگلیس سبب شده بود تا ایرانیها در فاصله پایان جنگ اول و شروع جنگ دوم جهانی و در طول سلطنت رضا شاه شدیداً متمایل به آلمان شوند. سیاست نیروی سوم رضاشاه و تبلیغات دولت آلمان نیز سبب تشدید این امر شده بود. در طی سالهای جنگ دوم جهانی هم...
از همان نیمه شب سوم شهریور1320که نیروهای شوروی از شمال و نیروهای انگلیسی و هندی از غرب و جنوب به ایران حمله کردند، ارتش ایران فروپاشید. دستورات ارتش تحت امر رضاشاه بر خلاف انتظار چنین موقعیتی، ناظر بر ترک مخاصمه بود و به استثنای مقاومت‌های مختصری در برخی نقاط(1) فرماندهان لشکرها و تیپ‌های خراسان، گرگان، مازندران، گیلان و آذربایجان، همگی فرار را برقرار ترجیح دادند. نیروی دریایی جنوب که در نخستین...
در سحرگاه روز سوم شهریور 1320، تنها 11 روز بعد از انتشار «منشور آتلانتیک» که طی آن «چرچیل» نخست‌وزیر انگلیس و «روزولت» رئیس جمهور آمریکا، آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت را برای کلیه ملل جهان به رسمیت شناخته بودند(1)، روسیه و انگلیس مرزهای کشور بیطرف ایران را از شمال و جنوب به طور همزمان مورد تعرض و تجاوز قرار دادند و به شیوه صددرصد خصمانه، مردم، دولت و ارتش ایران را زیر ضربات...
طبق گزارش تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، از سال 1926 تا 1930 میانگین حق‌الامتیازهای پرداختی به ایران از سوی انگلیس به 1/1 میلیون لیره در سال رسیده بود، و هر سال به طور متوسط 6/5 میلیون تن نفت از میدان‌های نفتی استخراج می‌شد (به نقل از گزارش هارت). حق‌الامتیاز پرداختی در سال 1930 به 679/323/1 لیره و 2 شیلینگ بالغ شد که قدری کمتر از حق‌الامتیاز سال 1929 (4/1 میلیون لیره) بود. طبق آمار و...
روز 24 فروردین 1318 محمدرضا پهلوی که برای انجام مراسم ازدواج راهی مصر شده بود همراه با فوزیه همسر خود با کشتی وارد بندر شاهپور (بندر امام خمینی) شد. از جمله دغدغه‌های رضاشاه در سالهای پایانی حکومتش گزینش همسر برای ولیعهد ایران بود. او برای حل این مشکل بسیاری از افراد را مورد مطالعه قرار داد. ولی اصرار وی بر اینکه وصلت باید با خانواده‌ای پر جاه و جلال صورت پذیرد، دایره گزینش همسر را تنگ ساخته...
مهاجرت هدایت شده یهودیان ایران به فلسطین از زمانی شروع شد که قیمومت انگلیس بر فلسطین در شورای جامعه ملل مطرح شد و در 24 ژوئیه 1922 به تصویب رسید. در سند قیمومت آمده بود، آژانس یهود در امور فلسطین The Jewish Agency for Palestine اختیاردار مهاجرت یهودیان خواهد بود. این آژانس فعالیت خود را با نام «کمیته اجرایی صهیونیستی در امور فلسطین» آغاز کرد؛ و مهمتر آن که انگلستان نیز موظف و متعهد بود که مهاجرت یهودیان به...
روز ۳۰ فروردین ۱۳۴۸ پیمان مرزی ۱۳۱۶منعقده میان ایران و عراق طی بیانیه ای از سوی وزارت خارجه ایران مردود اعلام شد . عهدنامه مرزی 1316ش از جمله ظالمانه‌ترین پیمانهائی است که در طول تاریخچه روابط ایران و عراق میان دو کشور به امضا رسیده است. این عهدنامه در شرائطی منعقد شد که انگلیسی‌ها طبق تقسیمات استعماری پس از جنگ اول جهانی و فروپاشی عثمانی بر بخشی از خاورمیانه از جمله بر عراق سلطه مطلق داشتند...
سابقه تاریخی مالکیّت ایران بر بحرین بحرین در دوران سلسله هخامنشی به تصرف ایران در آمد.1 در دوره ساسانیان رقابت بین حاکمان عرب ساحل جنوبی خلیجفارس و فرمانروایان ساسانی بر سر مجمعالجزایر بحرین شدت گرفت، زیرا این مجمعالجزایر در ارتباط دریایی بین خاورمیانه و هند و مصر نقش مهمی داشت.2 اردشیر پس از آن که شاه موصل را کشت، به عمان و بحرین و یمامه رفت تا سَنَطرُق (پادشاه بحرین) به جنگ او آمد و در...
دو ماه پس از ملی شدن صنعت نفت روزنامه اسرائیلی «جروز الم پست» در مقاله‌ای به قلم یک یهودی انگلیسی از طرح لندن برای تجزیه ایران از طریق اشغال نواحی جنوبی کشور سخن به میان آورد. این روزنامه با به احتمال ورود متقابل نظامیان شوروی به شمال ایران، تصریح کرد «تجزیه ایران میان روس و انگلیس بهتر از ملی شدن صنعت نفت ایران است». در سندی که مشاهده می‌کنید، رضا صفی‌نیا نماینده رژیم...
دوازدهم شهریور سالگرد شهادت رئیسعلی دلواری رهبر قیام مبارزین مسلمان تنگستانی علیه نیروهای اشغالگر و متجاوز انگلیسی در آخرین سالهای قرن گذشته خورشیدی است . تنگستان منطقه‌ای کوهستانی در جنوب شرقی بوشهر است و از جنوب دشتستان بوشهر تا ساحل دریا امتداد دارد. شهرستان تنگستان شامل تنگستان شمالی به مرکزیت «اهرم» و تنگستان ساحلی به مرکزیت «دلوار» است. «دلوار» زادگاه و...
دوره قاجاریه از شگفت‌انگیزترین ادوار تاریخ ایران است. دوره‌ای است که قدرتهای بزرگ جهان از اقصی نقاط دنیا به علل گوناگون چشم به آن داشتند. ایران مرکزی شده بود که تمام قدرتها دور آن دایره زده بودند ـ دایره‌ای بی‌ثبات و ناآرام که هرگوشه‌اش میل به درون داشت، به عبارت روشن‌تر به صورت طعمه ای درآمده بود که کرکسان هزار هزار گرد او را گرفته بودند و بر سر استفاده از موقع جغرافیائی و...
