مقالات
یکی از مهمترین فرازهای حکومت 37 ساله محمدرضا پهلوی که نقش مهمی در تحکیم پایه‌های رژیم وی داشت کودتای 28 مرداد 1332 بود. این کودتا که در دوازدهمین سال حکومت پهلوی به وقوع پیوست، سبب تثبیت حاکمیت او تا ربع قرن دیگر شد. قیام مردم در 30 تیر 1331 که با رهبری آیت‌الله کاشانی صورت گرفت، زمینه‌های لازم برای نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق را فراهم ساخت. این دومین دوره حکومت مصدق بود. چرا که وی قبل از قیام...
حفاران غیرمجاز، خاک محوطه‌های تاریخی و گورهای باستانی کدامیک از استان‌های کشور را به توبره کشیده‌اند؟ تجهیزات مورد نیاز برای حفاری‌های غیرمجاز ساخت کدام کشورها و توزیع آن در بازار ایران چگونه است؟ یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی در برخورد با حفاران غیرمجاز تا چه اندازه پیشرفت داشته؟ اشیای تاریخی از کدام مرزها و چگونه از ایران خارج می‌شوند و مقصد بیشتر آنها کدام کشور و چه شخصی...
پیشگفتار سوءاستفاده از قدرت در جمع مال و ثروت، خصلت شوم و ناپسندی بود که از دربار پهلوی به وابستگان و اطرافیان تا مسئولین ارگان‌های مختلف سرایت کرده بود. نمونه اسناد و مدارکی که از سفارت آمریکا به دست ملت ایران افتاد، نشان می‌دهد که آمریکائی‌ها، کاملاً در جریان فساد گسترده رژیم، قرار داشته‌اند. به عنوان مثال به موارد ذیل توجه کنید: «علاقه اشرف پهلوی به تجارت و فعالیت‌های بازرگانی...
انتشار خبر یافتن بقایای سربازان ایرانی دوره پادشاهی کمبوجیه ، این بارقه امید را ایجاد کرد که موضوع حفظ و بازیابی آثار هویتی ایرانیان به ویژه در حوزه آثار باستانی و نمادهای فرهنگی با جدیت بیشتری از سوی دستگاه‌های متولی امر پیگیری شود. پس از خبر انتشار کشف بقایای اجساد سربازان ایرانی در صحرای مصر و پوشش وسیع این خبر توسط رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع...
امیراسدالله علم فرزند شوکت‌الملک، معروف به «امیر قائن» از عوامل سیاست انگلیس در کشور محسوب می‌شد. او که از مهره‌های کلیدی دربار پهلوی بود دو چهره متمایز داشت. یکی چهره‌ای خشن که با جنایاتش شناخته می‌شود که عملاً نشان داده برای یک لبخند شاه آماده قتل هزاران انسان آزاده می‌باشد. کمااینکه کشتار 15 خرداد 1342 در زمان نخست‌وزیری وی صورت گرفت. دیگر چهره‌ای که برایش غرورآفرین است...
تاریخ شفاهی (Oral History) یکی از شیوه‌های جدید تحقیقات تاریخی است که در سده اخیر در سطح جهان گسترش پیدا کرده است. هر چند پیشینه تاریخی آن به علت قرابت با افسانه‌ها و روایات شفاهی که نسل به نسل میان اقوام و ملل مختلف منتقل می‌شده به چندین هزار سال قبل برمی‌گردد. به هر حال نخستین فعالیت آکادمیک در این عرصه با موضوع تاریخ سیاسی و به طور مشخص با ضبط خاطرات سیاسی روی نوار شروع شد. نخستین ابتکار در این...
آقای باقر کاظمی از دیپلمات‌های عصر پهلوی که در دوران کابینه محمد مصدق مدتی سمت وزارت امور خارجه و معاونت نخست وزیری را بر عهده داشت، در سال‌های حکومت رضاخان چندی سفیر کبیر ایران در عراق بود. او در تاریخ 12 فروردین 1312 از عراق نامه‌ای برای محمدعلی فروغی که در آن زمان وزیر امور خارجه ایران بود نوشت و ضمن شرح بعضی مسائل از ظلم و ستم و تعدی نظامیان و مأموران امنیه ایران در مناطق مرزی نزد وی گلایه...
بیست سال پیش در چنین روزهایی روزنامه‌های منتشر شده در آن زمان در نخستین صفحات خود آگهی‌ای را به چاپ رساندند که شاید در آن مقطع برای خیلی‌ها تعجب‌آور بود. تیتر آگهی‌های چاپ شده با این مضمون بود: “فراخوان برای ثبت نام نخستین شبکه تلفن متحرک جیبی”. خواندن همین تیتر می‌توانست خیلی از نظرها را به خود جلب کند. تیرماه سال ۱۳۷۲ بود که ثبت نام تلفن همراه در کشور آغاز شد. اما به دلیل عدم...
فرانسه از موفقیت بریتانیا در نشاندن رضاخان به تخت پادشاهی بسیار ناراحت بود. «موری» کاردار آمریکا در تهران در یادداشتی مورخ 6 نوامبر 1926 می‌نویسد: «آقای نوری کاردار ایران، سپس اتفاق بسیار عجیب زیر را نقل کرد که تمام کسانی که امکان توطئه‌چینی و رسوایی‌های بعد از آن را در خاور نزدیک دست کم می‌گیرند باید نصب‌العین خود قرار بدهند. از قرار معلوم آقای «لوسین بونزون» وزیرمختار...
از جمله شرق‌شناسان و سفرنامه‌نویسانی که در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم دو بار به ایران سفر کرده، جرج ناتانیل کرزن بوده است. وی در سال 1889م برای اولین بار با عنوان خبرنگار به ایران سفر نمود. کرزن درباره علت این سفر چنین می‌نویسد: «هنگامی که راجع به موضوع موردنظر خود [ایران] بررسی بیشتری نمودم به این حقیقت پی بردم که منابع اطلاعاتی ما در باب ایران بسیار ناقص است». غایت سفر وی به...
خلف لکم عبر من آثار الما ضین قبلکم موزه، گنجینة آثار باستانی کلمة موزه از ریشه یونانی موزیون (Mouseion) گرفته شده است. در یونان قدیم، معابد رب‌النوع‌های یونانی بدین نام خوانده می‌شده‌اند؛ به همین جهت به مرور زمان برای هر مکانی که در آن آثار مقدس و گرانبها نگهداری می‌شد، به کار رفته است، خواه این آثار ارزشمند مربوط به دوران گذشته و خواه مربوط به زمان حاضر باشد. سابقه تشکیل موزه به عنوان...
از 26 دی 1357 که محمدرضا پهلوی در بحبوحه انقلاب اسلامی از ایران گریخت تا 5 مرداد 1359 که در بیمارستان رمادی قاهره درگذشت، در سرگردانی و آوارگی بود. او در اولین مرحله از سفر بدون بازگشت خود وارد آسوان مصر شد و به هنگام ورود به مصر مورد استقبال رسمی و تشریفاتی انورسادات رئیس‌جمهور این کشور قرار گرفت. سادات، میهمانان را به هتلی در یک جزیره مصنوعی در وسط رود نیل انتقال داد. شاه یک هفته در این هتل اقامت کرد....
در بین اسناد متعددی که در ساواک در طول دهه 40 و 50 شمسی راجع به شهرت بهائیگری امیر عباس هویدا در بین مردم ، دوستی صمیمانه وی با سران بهائیت ، و کمک وی به محافل بهایی وجود دارد ، به بولتنی سری در ساواک مربوط به شهریور 1357 بر می خوریم که بر تبرئه هویدا از بهائیت اصرار می ورزد . توضیح اینکه : پیرو شدت گرفتن طوفان انقلاب اسلامی بر ضد رژیم ستمشاهی نماینده آقای شریعتمداری در تهران با منوچهر آزمون (وزیر...
ازهمان نخستین سال‌های اشغال قدس این پاره تن اسلام در دهه 1950 ، با مقاومت فلسطینیان و اعتراض مسلمانان و دیگر انسانهای آزاده جهان، نهضت مقابله با اسرائیل و حمایت از فلسطین مظلوم شکل گرفت. این مقاومت پس از پیروزی انقلاب اسلامی درایران به عنوان یکی از مهم ترین محورهای حرکت جهانی اسلام، تحت عنوان آزادی قدس ازسلطه صهیونیستی در دستور کار قرار گرفت. دراین راستا امام خمینی (ره) در ۱۶ مرداد ۱۳۵۸،...
مرتضی مطهری در قریة فریمان، در دوازده فرسنگی مشهد مقدس که اکنون به شهرستانی بدل شده است، دیده به جهان گشود: «تولد اینجانب در 12 جمادی‌الاولی / 1338 قمری مطابق 13 بهمن / 1298 شمسی بوده است.» پدرش حاج شیخ محمدحسین مطهری بود که سالها در نجف اشرف به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و پس از مدتها سیر و سفر در شهرهای عراق، عربستان و مصر به زادگاه خویش ـ فریمان ـ بازگشت و تا پایان‌ِ عمرِ بیش از صد...
«من محمد حسینی بهشتی، در دوم آبان ۱۳۰۷ در شهر اصفهان در محله لنبان متولد شدم. منطقه زندگی ما از مناطق بسیار قدیمی شهر است. » این جملات آغازین زندگینامه خود نوشت شهید مطلوم آیت‌الله دکتر بهشتی است که در هفتم خرداد ۱۳۶۰ در بمبگذاری دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در تهران، به همراه ۷۲ تن از یارانش به دست منافقان کوردل به شهادت رسید. دکتر بهشتی در ادامه این زندگینامه نوشته‌است: خانواده&z...
«خدایا، تو خود می دانی که همواره آماده بوده ام آنچه را که تو خود به من دادی، در راه عشقی که به راهت دارم نثار کنم. اگر جز این نبودم آن هم خواست تو بود. پروردگارا رفتن در دست توست، من نمی دانم چه موقع خواهم رفت ولی می دانم که از تو باید بخواهم مرا در رکاب امام زمان قرار دهی و آنقدر با دشمنان قسم خورده دینت بجنگم تا به فیض شهادت برسم.» سپهبد شهید صیاد شیرازی در وصیتنامه اش این جملات را آورده تا...
اینجانب طبق شناسنامه‌ای که مرحوم پدرم برای من در ابتدای لزوم شناسنامه‌ای شدن هر فرد در زمان حکومت رضا شاه پهلوی گرفته است، متولد 1309 هـ .ش مطابق 1349 قمری می‌باشم و گذشته از این مدرک، دوستان هم سن و همشهریانم تائید این تاریخ را با چند فاصله از قول مادرشان که در یک محله زندگی می‌کردیم، می‌نمایند. پدرم مرحوم حاج عباس توسلی فرزند مشهدی کریم نراقی است. مشهدی کریم ساکن محلات شده و شغل او خبّازی...
کتاب «زیر پوست شهر» اثر منصوره اتحادیه (نظام مافی) و دیگر نویسندگان (سعاد پیرا و سعید روحی) است و به شرح برخی اسناد و مدارک عبدالحسین میرزافرمانفرما در رابطه با راپورت‌های نظمیه (پلیس مخفی) شیراز می‌پردازد. مردم زیر ذره‌بین نظمیه شیراز این کتاب از چهار فصل با عنوان‌های زیر تشکیل شده است. فصل اول «» که بحثی درباره منابع است، فصل دوم «ایالت فارس»، فصل سوم...
دست‌‌نشانده شدن حکومت ایران بسترهای لازم برای تضعیف اجرای قانون اساسی مشروطه و تبدیل جایگاه نخست‌وزیری را به پستی تشریفاتی فراهم کرد. این عامل به همراه متغیرهای دیگر، باعث شد تا پست نخست‌وزیری براساس گفته‌ی هویدا، به پستی در حد رئیس دفتر شاه تنزل پیدا کند. مروری اجمالی بر قانون اساسی مشروطه نشان می‌دهد یکی از اهداف اساسی مشروطه‌خواهان تبدیل حکومت استبدادی به دموکراسی پارلمانی...
