مقالات
در میان روشنفکران، نظریه‌پردازان و چهره‌های سیاسی فکری معاصر شادروان جلال آل‌احمد از ویژگی‌های خاصی برخوردار است و دوران زندگی علمی، سیاسی، اجتماعی وی فرازونشیب‌هایی داشته و در عرصة فکری انقلابی جامعة ما نقش برجسته‌ای داشته و دارد. امروز با گذشت نزدیک به نیم قرن از مرگ «مشکوک» وی و سی و چند سال از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان «دوستان» و «دشمنان» جدی‌یی دارد....
عبدالحسین تیمورتاش، سیاستمداری که از او به عنوان وزیر دربار قدرتمند رضا شاه یاد می‌شود (1304 تا 1311)، پیش از عهده‌داری این سمت مدتی حاکم گیلان بود. او در این سمت تلاش کرد تا نهضت میرزا کوچک خان جنگلی را نابود سازد. یکی از اقدامات نخستین تیمورتاش اعلام حکومت نظامی در گیلان و سپس ارسال نامه‌ای خدعه‌آمیز برای میرزا کوچک خان جنگلی بود. وی در این نامه که با هدف به دام انداختن میرزا نوشت، قسم یاد...
سید قطب مرشد اخوان المسلمین مصر : سید فرزند ابراهیم در سال 1906 میلادی در روستای «موشه» از توابع استان اسیوط مصر که به روستای عبدالفتاح نیز معروف است، دیده به جهان گشود. روستای موشه یا موشا از نظر جغرافیایی در یکی از سرزمین‌های مرتفع مصر و کنار رود خروشان نیل واقع است. اکثر اهالی روستای موشه مسلمانند و اقلیتی پیرو دین مسیحیت در روستا زندگی می‌کنند. دوران کودکی و تحصیلات...
قبل از اسلام نیز در‌ایران از زندان استفاده می‌شده است ، با‌این تفاوت که زندان‌ها در ابتدا به عنوان محلی برای از بین بردن افراد یا رجالی که به نوعی باید در فراموشی مطلق از بین می‌رفتند به وجود آمد. پس از ورود اسلام نیز در‌ایران‌این بازداشتگاه‌ها به دست خلفای عباسی احداث شد و کم کم به روزهای قبل از ورود اسلام و محبوس کردن برای از بین بردن افراد تبدیل شد. برای اولین بار...
هر چند از ایران باستان کتابی تاریخی بر جای نمانده، اما از های مورخان یونانی می‌توان دریافت که سنت تاریخ‌نویسی در میان ایرانیان نیز وجود داشته است و دست کم سالنامه‌هایی که دربردارنده فهرست رویدادها بوده‌اند، در دربارهای سلطنتی تدوین و نگهداری می‌شده‌اند. این سالنامه‌ها ادامه سنت رویدادنگاری آشوریان و بابلی‌ها بود. پس از ورود اسلام به کشورمان، سنت تاریخ‌نگاری در...
در دوران کابینه کوتاه‌مدت سیدضیاءالدین طباطبایی، روزنامه‌ها و نشریات زیادی توقیف شدند. هر روزنامه‌ای زبان به انتقاد می‌گشود، توقیف می‌شد. یکی از این روزنامه‌ها «نوروز» نام داشت که تحت مدیریت شخصی به نام یحیی سمیعیان فعالیت می‌کرد. روزنامه نوروز، روز 20 فروردین 1300 در پی چاپ گزارشی تحت عنوان «غارتگران مفتخور» که در آن به عملکرد مسئولان حکومتی اعتراض شده بود، به دستور دولت...
مبارزه بی‌امان و پی‌گیر رضاخان و فرزندش محمدرضا پهلوی با مظاهر اسلامی و ملی و بالاخص عفاف و حجاب و به ویژه چادر، علاوه بر سرسپردگی و اطاعت بی‌چون و چرای آنها به استعمار، معلول بیگانگی و جهالت آنها از فرهنگ، تاریخ و تمدن جهان، اسلام و ایران بود. تربیت قزاقی رضاشاه و جهش او به مسند شاهی بدون هیچ استحقاق و لیاقتی و صرفاً به خاطر اعمال نقشه‌های استعمار انگلیس و رسیدن او به قدرت و ثروت و غرق...
کتابی که فریدون هویدا برادر امیرعباس هویدا نخست‌وزیر 13 ساله شاه تحت عنوان «سقوط شاه» به رشته تحریر درآورده کوشش دیگری است برای آگاهی مردم از خدمتگزاران رژیم سابق، و تکراری است از قصة شاه و دربار و اوضاع حاکم بر کشور در آن روزها، که فساد و خیانت و وطن‌فروشی رونقی داشت... و عجیب است که این قصه هر چه گفته شود، باز نامکرر است. نویسنده کتاب که به لطف صدارت برادرش به جاه و مقامی رسید در چند...
آقای "حمیدرضا اسماعیلی"، دانش‌آموخته دکترا در رشته علوم سیاسی از دانشگاه اصفهان هستند. ایشان و در این راستا در سال 1386 کتابی تحت عنوان "القاعده از پندار تا پدیدار" به رشته تحریر درآورده و منتشر کرده‌اند. همچنین در سال 1390 به تدوین کتابی با عنوان "تروریسم در تاریخ معاصر ایران" پرداخته‌اند. آقای اسماعیلی هم‌اکنون علاوه بر انجام امور مربوط به نگارش رساله خود، به مطالعه و تحقیق در...
در آذر سال 1374 سمیناری تحت عنوان «مدرس و تحولات سیاسی تاریخ معاصر ایران» در ساختمان شماره 2 مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این سمینار شخصیتهای سیاسی و دانشگاهی به بیان دیدگاه‌های خود راجع به مرحوم مدرس پرداختند. مطلب حاضر گلچینی از اظهارات برخی سخنرانان این سمینار است. آقای علی‌اکبر ناطق‌نوری رئیس مجلس شورای اسلامی خاطراتی را از مرحوم مدرس بیان کرد و از جمله گفت: مدرس راجع به بودجه...
سید مکاتیبی به زبان عربی در لندن چاپ کرده و برای علمای عتبات می فرستاد و در مدت کوتاهی توانست رابطه میان دربار ناصر الدین شاه و حوزه های علمیه سامرا و کربلا و نجف را تیره کند. داستان انحصار دخانیت پس از مدتی کشمکش بالاخره به نفع سید جمال الدین و موافق منظور او به پایان رسید و فتوای مرحوم میرزای شیرازی که بدون شک محصول تمهید مقدمات سیاسی سید بود، شاه و امین السلطان را در مقابل هیئت روحانی عتبات...
ساواک برای خارج از کشور بودجه عظیمی داشت. به علاوه از طریق وزارت خارجه شبکه وسیعی ایجاد کرده بود، آمد و رفت ایرانیان به خارج به طور کامل تحت کنترل ساواک بود گاهی این کنترل موجب اعتراض مقاماتی از کشورهای خارج شده است. بررسی سنای امریکا نشان داد پنج کشور خارجی که در امریکا در مبارزه با مخالفین دولت خود تجسس داشتند عبارت بودند از: فیلیپین، تایوان، شیلی، اسرائیل و ایران. روش این مبارزه اعزام گروه...
مقاله زیر، گزارشی است از وضعیت سفارتخانه‌های ایران در چند کشور خارجی در دوران حکومت رضاشاه. این مقاله تحت عنوان «سفارتخانه‌های ایران در خارجه، قبل از وقایع شهریور» به قلم نویسنده‌ای به نام نامدار در روزنامه «داریا» و سپس به نقل از این روزنامه در مجله خواندنی‌ها به چاپ رسید. با هم می‌خوانیم: نمایندگی‌های ما در روسیه عده اتباع ایران در خاک روسیه زیاد و شاید از هر کشور...
محمدرضا پهلوی روز 26 دی 1357 از ایران گریخت و به ترتیب به کشورهای مصر، مغرب، باهاما، مکزیک، آمریکا، پاناما و مجدداً مصر رفت و در این کشور در 5 مرداد 1359 درگذشت. مطلب زیر مربوط به رویدادهای مکزیک به بعد است. شاه پس از اقامت کوتاهی در باهاما به مکزیک رفت. قبل از سفر مکزیک، رفته رفته محیط به صورتی درآمده بود که ما درباره حوادث سال 57 و اتفاقاتی که موجب سقوط سلطنت شد صحبت می‌کردیم. در این گفتگوها مسئله رها...
روزنامه کیهان در تاریخ 21 و 26 فروردین 1358 متن مصاحبه کرمیت روزولت طراح کودتای 28 مرداد با روزنامه «لوس‌آنجلس تایمز» چاپ آمریکا را به چاپ رساند. وی در این مصاحبه برای اولین بار پرده از جزئیاتی راجع به این کودتا برداشته است. با هم این گزارش را می‌خوانیم: در سال 1953 آیزنهاور، رئیس‌جمهوری آمریکا طرح رهبری و هزینه کودتایی که منجر به سقوط دولت دکتر مصدق گردید فراهم کرد. اینک عامل و...
چند ماه قبل از وقوع کودتا اسدالله علم به دستور مصدق به بیرجند تبعید شده بود. در این دوره چند ماهه تا سقوط مصدق اسدالله علم با بهره گیری از کمک طرفداران محلی خود اقدامات گسترده ای را علیه دولت مصدق و طرفداران و کارگزاران وی در بخشهای شرقی کشور ترتیب داد. از هنگام تبعید، اسدالله علم از برخی امکانات پیشین محروم شده بود. از جمله اینکه صرف دور بودن از مرکز کشور او را از دسترسی مستقیم به عاملان...
یکی از مهمترین فرازهای حکومت 37 ساله محمدرضا پهلوی که نقش مهمی در تحکیم پایه‌های رژیم وی داشت کودتای 28 مرداد 1332 بود. این کودتا که در دوازدهمین سال حکومت پهلوی به وقوع پیوست، سبب تثبیت حاکمیت او تا ربع قرن دیگر شد. قیام مردم در 30 تیر 1331 که با رهبری آیت‌الله کاشانی صورت گرفت، زمینه‌های لازم برای نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق را فراهم ساخت. این دومین دوره حکومت مصدق بود. چرا که وی قبل از قیام...
حفاران غیرمجاز، خاک محوطه‌های تاریخی و گورهای باستانی کدامیک از استان‌های کشور را به توبره کشیده‌اند؟ تجهیزات مورد نیاز برای حفاری‌های غیرمجاز ساخت کدام کشورها و توزیع آن در بازار ایران چگونه است؟ یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی در برخورد با حفاران غیرمجاز تا چه اندازه پیشرفت داشته؟ اشیای تاریخی از کدام مرزها و چگونه از ایران خارج می‌شوند و مقصد بیشتر آنها کدام کشور و چه شخصی...
پیشگفتار سوءاستفاده از قدرت در جمع مال و ثروت، خصلت شوم و ناپسندی بود که از دربار پهلوی به وابستگان و اطرافیان تا مسئولین ارگان‌های مختلف سرایت کرده بود. نمونه اسناد و مدارکی که از سفارت آمریکا به دست ملت ایران افتاد، نشان می‌دهد که آمریکائی‌ها، کاملاً در جریان فساد گسترده رژیم، قرار داشته‌اند. به عنوان مثال به موارد ذیل توجه کنید: «علاقه اشرف پهلوی به تجارت و فعالیت‌های بازرگانی...
انتشار خبر یافتن بقایای سربازان ایرانی دوره پادشاهی کمبوجیه ، این بارقه امید را ایجاد کرد که موضوع حفظ و بازیابی آثار هویتی ایرانیان به ویژه در حوزه آثار باستانی و نمادهای فرهنگی با جدیت بیشتری از سوی دستگاه‌های متولی امر پیگیری شود. پس از خبر انتشار کشف بقایای اجساد سربازان ایرانی در صحرای مصر و پوشش وسیع این خبر توسط رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع...
