مقالات
این سند آخرین نامهٔ رسمی مرتضی مطهری است که همراه با مهدی بازرگان نوشته است. البته چند روز بعد از انتشار این اعلامیه مهدی بازرگان به دلایلی که ناگفته مانده است، امضایش را پس گرفت. «نظر به اینکه مسائل مربوط به مرحوم دکتر علی شریعتی، مدتی است موضوع جنجال و اتلاف وقت طبقات مختلف و موجب انصراف آنها از مسائل اساسی و حیاتی و وسیله بهره‌برداری افراد و دستگاه‌های مغرض گردیده است، اینجانبان...
آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی، دبیرکل حزب جمهوری اسلامی در تاریخ بیست و دوم اسفند ۱۳۵۹، هفته‌ای بعد از غائله ۱۴ اسفند در دانشگاه تهران، نامه‌ای به امام خمینی نوشت و در آن از وجود و چالش دو تفکر جداگانه برای اداره جمهوری اسلامی انتقاد کرد و خواستار روشن شدن تکلیف نظام در این خصوص شد، متن این نامه بدین شرح است: استاد و رهبر بزرگوار ، السلام علیکم و رحمت الله و برکاته سنگینی وظیفه فرزندتان را...
مهدی بازرگان سال 1286 در خانواده‌ای مذهبی و نیمه مرفه در تهران متولد شد. پدر او حاج عباسقلی تبریزی در 18 سالگی از تبریز به تهران آمده بود، وی که از بازرگانان فعال بود به نام فامیل «بازرگان» شهرت یافت. مهدی پس از قبولی در امتحانات کلاس ششم ابتدایی که همزمان با کودتای سوم اسفند 1299 بود به دارالمعلمین مرکزی رفته و تحصیلات خود را به پایان برد؛ آنگاه مشمول اعزام به خارج شد و رتبه پنجم را به دست...
هاشمی‌رفسنجانی می‌گوید:«کلمه لیبرالیسم به عنوان یک ضد ارزش مختص آقای پیمان است که آن را به آقایان نهضت آزادی لقب داده بود و آقای دکتر سحابی هم حرف زشتی به ایشان می‌گفت که فلان فلان شده این لقب را به ما داد.»(هاشمی‌بدون روتوش)این حبیب الله پیمان از جنبش مسلمانان مبارز بود که نهضتی‌های دولت مهندس مهدی بازرگان را “لیبرال” می‌خواند و هفته‌نامه “امت”ارگان این جنبش پر بود...
علی مطهری گفت: بازرگان حرف‌شنوی که از شهید مطهری داشت از امام نداشت و شاید اگر ایشان شهید نمی‌شدند قضایای سفارت آمریکا هم رخ نمی‌داد. علی مطهری که در برنامه دیروز، امروز و فردا حضور یافته بود در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره دلیل خروج شهید مطهری از حسینیه ارشاد گفت: اعتراض ایشان به نوع مدیریت حسینیه بود چرا که ایشان یکی از اعضا موسس آن بودند ولی یکی از اعضای هیات مدیره کارهای خودسرانه...
محمدمهدی عبدخدایی حافظه خوبی دارد و منبع تاریخ شفاهی است. نسبت به وقایع تاریخ معاصر مسلط است و با دقت روز و ماه و سال اتفاقها را تعریف می‌کند. نمیداند چند سال با نخستوزیر دولت موقت اختلاف سنی دارد. می‌گوید فقط یادم هست آقای بازرگان که سال ۱۳۱۷ برای گرفتن مدرک مهندسی ترمودینامیک به اروپا رفت؛ من دو ساله بودم. حالا دبیر کل جمعیت فداییان اسلام است و خیلی دوست دارد این جمعیت فعال شود و کار...
23 ژوییه 1979- 1 مرداد 1358 از: هیأت مستشاری نظامی آمریکا، تهران به: وزارت دفاع آمریکا، واشنگتن دی.سی موضوع: سیاست دولت موقت ایران در ارتباط با برنامه پشتیبانی نظامی دولت آمریکا 1- (بدون طبقه‌بندی) در روز 18 ژوییه 1979، سرلشگر گاست از هیأت مستشاری نظامی، از طریق تماسی تلفنی از سرهنگ جذبی، از معاونت لجستیکی نیروی هوایی اسلامی ایران، اطلاع یافت که به طور رسمی به آنها ابلاغ شده است دولت ایران...
حجتالاسلام و المسلمین مجید انصاری، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران درباره نحوه برخورد امام خمینی با مخالفانش گفت: «برخورد حضرت امام (س) با مخالفین با نظرات فقهی ایشان که برگرفته از فقه اسلامی است، منطبق بود و آن، حداکثر مماشات و مدارا با مخالفین غیر‌مسلح و غیر‌محارب است.» گزیده‌هایی از این...
: با توجه به دید تجربی بازرگان به دین و سیاست، اول: دین را امری آن جهانی و الهی و سیاست را این جهانی و بشری و بنابر این مأخوذ از منبع بشر می داند. به عبارت دیگر این دو را دو مبنای متفاوت می دهد. دوم: معتقد است این دو بهم مرتبط هستند و سوم: رعایت مرز آنها را ضروری می داند و تأکید دارد که نباید بهم آغشته و مخلوط شوند و رعایت اصالت هر یک لازم است و چهارم: به دلیل الهی بودن دین و بشری بودن سیاست و دشمن...
پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران گزیده‌ای از خاطرات حجتالاسلام والمسلمین علی‌اکبر ناطق نوری نخستین نماینده امام (ره) در جهاد سازندگی را از حضورش در جهاد و برخورد با مهندس مهدی بازرگان منتشر کرده که در پی می‌آید: سال ۵۸ که جهاد سازندگی به فرمان امام تاسیس شد، آن موقع کمیته بودم. جهاد ابتدا شورایی اداره نمی‌شد؛ سرپرست جهاد، دولت موقت بود. آقای مهندس بازرگان داماد خود، آقای...
از هنگامی که شورای احیای آثار شهید مظلوم آیت‌الله بهشتی (سلف بنیاد نشر آثار شهید آیت‌الله دکتر بهشتی) در اولین روزهای پس از چهلمین روز شهادت وی در سال ۱۳۶۰ شکل گرفت، یکی از دغدغه‌های آن، جمع‌آوری خاطرات مرتبطین با او بود. از همین رو، با ضبط صوتی خبرنگاری که از برادر بزرگوارم علیرضا بهشتی شیرازی که مسوولیتی در روزنامه جمهوری اسلامی داشت، به عاریت گرفته بودم، دفتر به دفتر و خانه به خانه سراغ...
پیش‌گفتار: اگرچه در دوازدهم آذر 1358 طی یک همه‌پرسی سراسری، قانون اساسی اول نظام جمهوری اسلامی ایران به تصویب اکثریت عظیمی از ملت ایران رسید، اما حکایتی که در پس تهیه و تدوین این سند جریان داشت، هنوز پس از بیست و نه سال قابل تامل به نظر می‌رسد. واقع امر آن است که در بحبوحه‌ی پیروزی سریع و باورنکردنی نیروهای انقلابی بر نظام سلطنتی مطلقه‌ی پهلوی و در حکم انتصاب آقای مهندس مهدی بازرگان به...
مهدى بازرگان (1286 - 1373ش) در واپسین سالهاى زندگى خود، به تبلیغ جدایى دیانت از سیاست پرداخت و هفت دلیل به نفع آن بر ساخت. چگونگى این دلیلها، شگفتى ناظران و داوران آگاه را برانگیخت. پرسش اصلى آن است که آیا مطالب مهندس بازرگان، استدلال است یا اعتراض؟ ظاهر عبارات ایشان، فرضیّه اول را تأیید مىکند ولى دقّت و ژرفنگرى در بحثهاى ایشان و قرائن دیگر این فرضیّه را تایید نمىکند و به همین جهت...
کرین برینتن در کتاب خود - کالبد شکافی چهار انقلاب - در بررسی انقلاب‌ها از مرحله‌ای با عنوان «حکومت میانه‌روها» یاد می‌کند. میانه‌روها که برینتن از آنان سخن می‌گوید، چهره‌ها و گروههای مخالفی هستند که در جریان انقلاب کم و بیش حضور داشته اند اما با رویکردی معتدل به مخالفت با رژیم مستقر می‌پردازند. برخی از میانه‌رو ها حتی در رژیم دارای پست‌ها و مقامات سیاسی - اجرایی نیز بوده...
این نوشتار در پی بررسی روند تحول اندیشه مهندس بازرگان، بر مبنای تقسیم بندی دو گانه دینی- علمی و دینی- سیاسی از شخصیت فکری وی است. برای این منظور، ای در مورد تاریخ روشنفکری ایران ارائه شده و جایگاه بازرگان در آن مشخص می گردد، سپس دوران زندگی او را به دو مرحله تقسیم بندی نموده و با نشان دادن روند تحول فکری وی در طی این دو مرحله، علت آن در "تجربه گرایی و عمل گرایی" مهندس بازرگان جستجو می...
در کتاب خاطرات سیدمحمد کاظم بجنوردی که با نام "مسی به رنگ شفق" منتشر شده است، خاطره و روایت جالبی از نوع نگاه امام خمینی(ره) به گروههای ملی گرا و نهضت آزادی و دلایل انتخاب مهندس مهدی بازرگان به نخست وزیری بیان شده است. گفتنی است سیدمحمدکاظم بجنوردی متولد 1321 شمسی و از اعضای حزب مسلح ملل اسلامی بود که به دلیل فعالیت های مبارزاتی در رژیم پهلوی به اعدام و سپس حبس ابد محکوم شد، موسوی بجنوردی بعد از...
نه فقط الجزایر اولین و آخرین کشور خارجی بود که اولین نخست وزیر ایران پس از انقلاب از آن دیدار کرد،که دیدار وی با مشاور امنیت ملی کاخ سفید در الجزایر هم آخرین ملاقات بین مقامات بلندپایه ایران و ایالات متحده شد که سه روز بعد از آن سفارت ایالات متحده در تهران به اشغال دانشجویان انقلابی پیرو خط امام درآمد و دولت موقت سقوط کرد. پس از آن چند باری ولو محدود جعبه سیاه مذاکرات الجزایر بین مهندس مهدی...
مهدی بازرگان در خاطرات خود به مخالفتش با حضور ابوالحسن بنی صدر در کابینه دولت موقت کرده است. بازرگان درباره عدم انتخاب بنی صدر به عنوان یکی از وزرایش در دولت موقت و گفتگویش با امام خمینی در این باره می گوید: «در یکی از روزهای اول تشکیل دولت موقت امام راحل پرسیدند: وزارتی را برای آقای بنی صدر در نظر گرفته اید؟ در جواب گفتم که بنده می ترسم به کسی که سابقه اداره یک مکتب خانه را هم ندارد...
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر امام در اوایل انقلاب بازرگان را بر سر کار نمی‌گذاشت شاید انقلاب به ثمر نمی‌رسید، بازرگان بزرگترین کلاهی بود که امام بر سر آمریکا گذاشت. محسن رضایی، دبیر مجمع تشخص مصلحت نظام و فرمانده اسبق سپاه پاسداران در نشست بررسی نقش عملیات‌های والفجر 8 و کربلای 5 در روند پایان جنگ که در محل مرکزی محل بررسی اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برگزار شد، گفت: جنگ ایران و عراق از پر...
آیت‌الله مهدوی کنی در یادواره حجتالاسلام شهید عبدالله میثمی در تالار وزارت کشور گفت: امام راحل برحسب تجربه و اعتقاد به مقام ولایت فرمودند که ولایت را باید خودمان به دست بگیریم . ایشان در روزهای اول انقلاب به قم مشرف شدند و فرمودند که آقای بازرگان حکومت را اداره کنند و ما هم هنگامی که از طرف ریاست‌جمهوری خدمت ایشان رفتیم، فرمودند: ما نمی‌خواهیم که حکومت داشته باشیم بلکه باید قوه...
