« کمپ دیوید » معاهده ننگین

 سال‌هاست که از امضای معاهده صلح بین رژیم صهیونیستی و مصر به عنوان اولین قرارداد صلح بین اعراب و اسراییل می گذرد و این در حالی است که این رژیم طی این سال‌ها نه تنها اعتماد دیگر کشورهای عربی را برای به اصطلاح عادی سازی روابط جلب نکرده بلکه با اقدامات خصمانه و تجاوزگرانه اش در اراضی اشغال شده عربی بیش از پیش افکار عمومی عرب را نسبت به اهداف وطرح های توسعه طلبانه اش بدبین ساخته است . هر چند که پس از امضای معاهده کمپ دیوید معاهده دیگری بین اردن و اسراییل امضا شد و به این ترتیب دو کشور از طرف های اصلی جبهه جنگ با اسراییل با دخالت های آشکار و نهان آمریکا به این معاهدات صلح تن دادند اما همه می دانند که از سال 1948 (1327 ) رژیم صهیونیستی به هیچ قطعنامه بین المللی و توافقنامه عمل نکرده و پایبند نبوده است و به رغم آن برخی سران عرب هنوز در خیال خود به دنبال طرح صلحی غیرقابل اجرا پی آمریکا و اسراییل می دوند تا شاید بتوانند سرزمین های خود و فلسطینیان را پس بگیرند.

« کمپ دیوید » نام پیمانی است که به وسیله « انور سادات » رئیس جمهور وقت مصر و « مناخیم بگین » نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی در تاریخ 17 سپتامبر سال 1978 (26 شهریور 1357 ) به امضا رسید . پیمان کمپ دیوید پس از 12 روز مذاکرات مخفی و با میانجی گری آمریکا در کمپ دیوید که یکی از استراحتگاه های ریاست جمهوری در آمریکا است نهایی شد و با حضور « جیمی کارتر » رئیس جمهور وقت آمریکا در کاخ سفید به امضا رسید.

این پیمان اولین پیمان صلح بین طرفین جنگ اعراب و اسراییل بود که به صلح میان مصر و اسراییل انجامید. انور سادات نیز اولین رئیس وقت یک کشور عربی از طرفین جنگ اعراب و اسراییل بود که به صلح با این رژیم و به رسمیت شناختن آن اقدام کرد. وی دو سال پس از امضای این پیمان در هنگام یک رژه نظامی ترور شد.

یکی از عوامل امضای این پیمان این بود که آمریکا به این نتیجه رسید که مذاکرات دو جانبه بین مصر و اسراییل از طریق واسطه هرگز در اوضاع سیاسی خاورمیانه تغییری ایجاد نخواهد کرد . از سوی دیگر پیروزی حزب لیکود در انتخابات سال 1977 (1356 ) اسرائیل و نیز عدم مخالفت این حزب با عقب نشینی اسراییل از سینا و در عین حال مخالفت با عقب نشینی از کرانه باختری زمینه را برای مذاکره مستقیم اسراییل و مصر فراهم کرد.

در همین حال گزارش مرکز بروکینگز آمریکا نیز که یکی از قدیمی ترین مراکز پژوهش های سیاسی و اقتصادی آمریکا محسوب می شود و تاکید این گزارش بر ضرورت انجام مذاکرات با تمام طرف های درگیر در منطقه زمینه ساز این پیمان شد.

از سوی دیگر اطمینان خاطر انور سادات نسبت به بی فایده بودن قطعنامه 338 شورای امنیت به دلیل عدم توافق نظر کامل بین او و « حافظ اسد » رئیس جمهور وقت سوریه که موضعی مخالف و تند را در قبال هرگونه مذاکره مستقیم با اسرائیل اتخاذ کرده بود از یک سو و بحران اقتصادی مصر و عدم اعتماد سادات به اهداف آمریکا موجب شد که مصر منافعش را بر منافع دیگر کشورهای عربی برتری داده و به مذاکره صلح با اسرائیل بنشیند و این در حالی است که امیدوار بود هرگونه توافق بین این کشور و اسراییل به ایجاد توافقنامه هایی مشابه بین اسرائیل و دیگر کشورهای عربی منجر شود و به این ترتیب در نهایت امر موضوع فلسطین نیز حل و فصل شود.

بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند که « مناخیم بیگن » نیز به این باور رسید که انجام مذاکرات با یک کشور عربی بزرگ بهتر از مذاکرات با گروهی از کشورهای عربی است و این امر به سود اسرائیل خواهد بود . به این ترتیب هیات های مصر و اسرائیل 5 سپتامبر 1978 (چهارم شهریور 1357 ) به کمپ دیوید رسیدند و در روز اول مذاکرات سادات ایده هایش را در خصوص حل بحران فلسطین از جمله موضوع عقب نشینی کامل اسرائیل از کرانه باختری و نوار غزه و موضوع شهرک های یهودی نشین مطرح کرد اما طرف آمریکایی تلاش کرد تا طرفین را از موضوعات مورد اختلاف دور ساخته و به موضوع کم اهمیت تری هم چون عقب نشینی اسرائیل از صحرای سینا بکشاند.

و سرانجام پس از پایان مذاکرات طرفین معاهده صلحی را به امضا رساندند که شامل 9 ماده است و از مهمترین موضوعات آن می توان به صلح مصر با اسرائیل تخلیه صحرای سینا و استرداد آن از سوی اسرائیل به مصر که در طی جنگ شش روزه توسط اسرائیل اشغال شده بود و هم چنین آغاز مذاکره جهت خودمختاری کشور فلسطین در کرانه باختری رود اردن و نوار غزه اشاره کرد که به دنبال این پیمان دو طرف اقدام به تبادل سفیر و آغاز عادی سازی روابط دیپلماتیک فی مابین نمودند.

امضای پیمان « کمپ دیوید » در افکار عمومی غرب باعث بوجود آمدن امید آشتی و صلح میان اعراب و اسراییل و آغازی برای صلحی به ظاهر پایدار در خاورمیانه شد از همین رو بنیاد صلح نوبل در سال 1978 (1357 ) جایزه صلح خود را به طور مشترک به انور سادات و مناخیم بیگن اهدا کرد.

متن پیمان کمپ دیوید

دولت های جمهوری مصر و اسرائیل به این نتیجه رسیده اند که برقرای صلح عادلانه و فراگیر در خاورمیانه بر اساس قطعنامه های 242 و 338 شورای امنیت ضروری است لذا ضمن تاکید بر پایبندی شان به تعهدات صلح فراگیر در خاورمیانه پیمان « کمپ دیوید » را به امضا رساندند تا به این ترتیب این پیمان یک اساس صلح نه تنها بین مصر و اسراییل بلکه بین اسراییل و دیگر همسایگان عربش باشد و بر اساس آن هرکس که آمادگی مذاکره صلح و حفظ امنیت و آرامش منطقه را دارد می تواند به این معاهده بپیوندد.

از نگاه مقامات مصری واسرائیلی معاهده صلح بین مصر و اسرائیل گامی مهم در تحقق صلح فراگیر در منطقه و دستیابی به راه کاری مناسب جهت پایان دادن به درگیری اعراب و اسراییل است و از تمامی طرف های درگیر عرب می خواهد که در روند صلح با اسراییل شرکت کنند و چنانچه مصر و اسراییل خواهان ایجاد روابط دوستانه و همکاری دو جانبه بر اساس منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین المللی هستند باید به مفاد این پیمان عمل کرده و آن را به اجرا در آورند.

درخصوص واکنش دولت وقت ایران نسبت به پیمان صلح کمپ دیوید باید گفت در هنگام امضای این پیمان « اردشیر زاهدی » آخرین سفیر ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در آمریکا به نمایندگی از شاه ایران در این مراسم شرکت داشت و از سوی ایران پیمان صلح میان مصر و اسرائیل را به دو طرف تبریک گفت اما پس از انقلاب اسلامی در سال 1357 و تشکیل نظام جمهوری اسلامی موضع ایران نسبت به این پیمان تغییر کرده و جمهوری اسلامی ضمن مخالفت با پیمان کمپ دیوید از به رسمیت شناختن آن امتناع ورزید.

درخصوص واکنش کشورهای عربی باید گفت نه تنها کشورهای عربی که اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای عضو جنبش عدم تعهد و برخی از کشورهای اروپایی نیز ضمن انتقاد از این پیمان امضای آن را پیش از مشخص شدن مساله فلسطین و توافق بر سر آن بی فایده دانستند و حتی برخی این توافقنامه را به دلیل تغییراتی که با از بین بردن نقش کلیدی مصر در جهان عرب و محروم ساختن اعراب از یک قدرت نظامی بزرگ در بین نیروهای عربی به وجود آورد به سود اسراییل دانستند اما امروز با گذشت نزدیک به 30 سال از امضای این پیمان و پیامدهای آن از جمله عادی سازی رابطه بین مصر و رژیم صهیونیستی این امر مانع از هدف قرار گرفتن مصر از سوی اسرائیل نشد و جاسوسان وابسته به موساد از نخستین روز آغاز روابط دو طرف تاکنون به موارد متعدد جاسوسی در مصر پرداخته اند. در طول 28 سال گذشته سازمان های امنیتی مصر شبکه های متعدد جاسوسی را دستگیر کردند که از بین آنها فقط یک مورد برای آمریکا جاسوسی می کرد و بقیه جاسوسان اسراییل در مصر به شمار می آمدند . علاوه برا ین گزارشهای امنیتی مصری حاکی از آن است که 86 درصد از جنایات مربوط به قاچاق و اسکناس های تقلبی در مصر از سوی اسرائیلی ها انجام می شود.

روزنامه « معاریو » در سال 1997 (1376 ) نوشت : بیش از پنج هزار کودک مسلمان در اسرائیل زندگی می کنند که از کشورهای همسایه ربوده شده و سپس یهودی شده اند.

اسرائیل از سفرهای گردشگری به مصر برای اجرای برنامه های خود در ایجاد شبکه های جاسوسی استفاده می کند به این ترتیب که به موجب پیمان کمپ دیوید اسرائیلی ها می توانند بدون روادید به مدت دو هفته وارد صحرای سینا شوند و این امر نفوذ به داخل سینا را تسهیل می کند. در این مورد می توان گفت جاسوسی اسرائیل در مصر به نخستین روز آغاز روابط دو طرف باز می گردد و مهمترین موارد جاسوسی در مصر به سال 1985 (1364 ) باز می گردد که در جریان آن سازمان های امنیتی مصر توانستند یک شبکه جاسوسی اسرائیلی متشکل از 9 نفر را که وابسته به موساد بودند دستگیر کنند . این موارد و نظایر آن بیانگر سیاست ثابت اسراییل از زمان عادی سازی روابط با مصر است و می توان گفت از آنجا که جاسوسی ماهیت اصلی رژیم صهیونیستی است این رژیم مصر را درصدر اهداف مورد نظر سازمان جاسوسی اش قرار داده است .

اما موضع گیری رهبران گروه اخوان المسلمین مصر نیز در قبال پیمان کمپ دیوید قابل توجه و بررسی است . یکی از اعضای دفتر ارشاد این گروه پیمان « کمپ دیوید » را تهدیدی جدی برای امنیت و اقتصاد مصر و علت واقعی ضعف نظامی و اقتصادی این کشور دانسته است . وی تاکید کرده که ناتوانی برخی نظام های عربی از جمله مصر این سوال را بین مسلمانان ایجاد کرده که پیمان صلح با اسرائیل در حالی که مسلمانان در فلسطین اشغالی یا لبنان همواره هدف واقع می شوند چه سودی دارد

وی هم چنین معتقد است که هر کسی که در مصر درباره اجرای اصلاحات در کشورش سخنی بگوید با مساله « پیمان کمپ دیوید » روبرو می شود و اجرای اصلاحات سیاسی که مهمترین آن آزادی عقیده و تشکیل احزاب است به دلیل این پیمان با مانع روبرو است . این سیاستمدار مخالف مصری با اشاره به این که کمپ دیوید در درجه اول از امنیت اسراییل دفاع می کند تاکید کرد که مصر با این معاهده دست بسته است و خطرناک تر از آن این است که حاکمیت مصردر سینا ناقص است لذا لغو این پیمان ضروری است .

منابع :

پایگاه اینترنتی ایسنا

پایگاه اینترنتی انور سادات

پایگاه مقاومت اسلامی لبنان

پایگاه اینترنتی سازمان انصار الاسرا فلسطین