15 دی 1400
داریوش همایون گفت مقاله را به ما انداختند
سؤال مهدی بهار از احسان نراقی: آیا داریوش همایون اقرار کرد که هویدا این مقاله را نوشته است؟
سرّی
مذاکرات احسان نراقی با دکتر مهدی بهار
روز 11/7/57، احسان نراقی تلفنی با دکتر مهدی بهار تماس گرفته و به وی گفته:«امروز(11/7/57) به منزل آموزگار رفتم، وزیر سابق اطلاعات(داریوش همایون) هم حضور داشت. از او(داریوش همایون) سؤال کردم که مقاله هویدا(احتمالاً مقاله استعمار سرخ و سیاه بوده)، با اجازه یا بدون اجازه شما چاپ شد. وی(داریوش همایون) گفت که به ما انداختند. من(نراقی) گفتم دستگاه سازمان امنیت که یک خط را هم سانسور میکرد، به آن هم انداختند و یا اینکه یک توطئه بوده است».
نامبرده ادامه داده:«آنچه مسلم است این یک نقشه بوده که با یک مقاله اساس رژیم مملکت را به خطر انداخت و میلیونها نفر را هم به کشتن داد، حال این سؤال مطرح است که چرا شاه از این جریان بهرهبرداری نکرده و از طرفی چرا هویدا آزادانه میگردد. من(نراقی) نتیجه گرفتم که هویدا به خاطر چاپ این مقاله کنار رفت(از سمت وزارت دربار شاهنشاهی)، لکن برای جامعه مشخص نیست».
مهدی بهار پاسخ داده: «اگر من این مطلب را بنویسم و چاپ شود و علیه من شکایت گردد آن موقع چه خواهد شد و اگر فراماسونری با من درافتاد، آن وقت چه کنم».
احسان نراقی خطاب به مهدی بهار اظهارداشته:«هویدا چنین جرأتی نمیکند که شکایت کند و فرصت این رسیده که اگر مردم بیدار شوند فراماسونکُشی شروع میشود». نامبرده همچنین اضافه نموده:«اثرات شوم این تحریک هویدا روی مردم هست و خودشان هم به این کار دامن میزنند».
مهدی بهار از نراقی سؤال کرده:«آیا داریوش همایون اقرار کرد که هویدا این مقاله را نوشته است یا خیر؟»، احسان نراقی گفته:«بلی».
مهدی بهار در دنباله اظهارات خود عنوان کرده:«خب پس شاهد زیاد داریم و آمریکا باید بیدار شود که این بازیها از دویست سال قبل علیه اینها بوده و هنوز هم هست و این ضربه عجیبی است که به این مملکت زدهاند. من( بهار) این مسأله را نوشتهام، فردا(12/7/57) تکمیلش میکنم تا ببینم چاپ میشود یا خیر».
در ادامه مذاکراتی که بین نامبردگان به عمل آمده، قرار شده مهدی بهار مطالبی را که نوشته است، توسط احسان نراقی جهت چاپ در اختیار روزنامه کیهان قرار دهد.
احسان نراقی سپس به مهدی بهار اظهارداشت:«من نمیدانستم آیت الله شریعتمداری در روزنامه لوموند به این مطلب اشاره کرده و آموزگار به من گفت که هویدا به شدیدترین وجهی مجازات خواهد شد، صبر ارباب(اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر) زیاد است[!]». نامبرده همچنین اضافه کرده:«علی امینی مشغول فعالیت شده است».
احسان نراقی در خاتمه اظهارات خود گفته است:«خیال نمی کنم که در هیچ کجای دنیا و تاریخ چنین جنایتی را که هویدا با یک تحریک انجام داد و اقتصاد و امنیت کشور را از بین برد، انجام داده باشد. هیچ نوکری در هیچ کجای دنیا چنین خدمتی به اربابش و خیانتی به مملکت نکرده است.»
ارزیابی خبر: انجام مذاکرات صحت داشته و مطالب بالا بین نامبردگان عنوان شده است.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخستوزیری اعلام گردیده است.
++++
باید توجه داشت احتمالا احسان نراقی به مهدی بهار موضوع را دقیق مطرح نکرده و یا گزارش ساواک در باره مذاکرات نراقی و بهار دقیق نیست. زیرا داریوش همایون در خاطرات خود مدعی شده که نویسنده مقاله فردی به نام شیبانی بوده که از طرف دربار مامور این کار شده است از جهت آنکه در ان زمان امیر عباس هویدا وزیر دربار بوده و به ادعای داریوش همایون به دستور هویدا پاکت سر به مهر که مقاله ایران استعمار سرخ و سیاه در ان قرار داده شده بود تحویل او که در آن زمان وزیر اطلاعات و جهانگردی بود، داده می شود و او هم پاکت را به روزنامه اطلاعات برای انتشار تحویل می دهد. بنابراین نویسنده مقاله نمی توانست امیر عباس هویدا باشد. بلکه او حداکثر اجرا کننده دستور شاه بوده است.
تمام شواهد تاریخی حکایت از آن دارد که شخص شاه پشت سر چاپ چنین مقاله توهین آمیزی در روزنامه اطلاعات بوده است و این موضوع را حسین نصر رئیس دفتر فرح نیز در خاطرات خود تائید می کند.