28 مرداد 1404

اشکالات حکم زاهدی به روایت مصدق در دادگاه


اشکالات حکم زاهدی به روایت مصدق در دادگاه

سازمان‌های جاسوسی انگلیس و آمریکا با همکاری سرلشکر زاهدی، با بهانه‌گیری از نفوذ کمونیست‌ها، در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دولت مصدق را سرنگون کردند. نهضت ملی نفت شکست خورد، زاهدی نخست‌وزیر شد و شاه بازگشت.

در نیمه‌شب 25 مرداد، سرهنگ نعمت‌الله نصیری، به اتکای تانک و با حکمی از سوی شاه به منزل مصدق مراجعه کرد و مصدق در قبال حکم واصله، رسید داد. آنگونه که مصدق خود بعدا در دادگاه مدعی شد، هم حکم به دستخط شاه نبود و او کاغذ سفید را امضا کرده بود. او می‌گوید: «من آن شب دستخط را نگاه کردم، دیدم اول صحه شده و بعد نوشته شده است، معلوم بود از آخرش که کلمات نمی‌رسید، گشاد گشاد نوشته بود تا به امضا برسد.»[1] و «نویسنده نتوانسته کار را درست انجام دهد؛ آنجا که دستخط تمام شده نیم سطر آخر را بطوری ریز نوشته که معلوم می‌شود جمع کرده تا از امضاء تجاوز نکند.»[2]  در این باره گفته شد مأموران سیاسی آمریکا از شاه «نامه سفید» با مهر سلطنت گرفتند تا نام نخست‌وزیر جدید را در آن درج کنند. به دستور سفارت آمریکا، هیراد منشی شاه، نام سرلشکر فضل‌الله زاهدی را نوشت؛ فردی که از نظر آنان «قادر به انجام کودتا» و مورد اعتمادتر بود.[3]

آن برگه، نکات فراوان دیگر هم دارد، از جمله اینکه عدد 23 در تاریخ فرمان مخدوش است و ماه به جای مرداد، «مراداد» نوشته شده است که می‌تواند نشانه دستپاچگی و اضطراب عاملان نگارش متن باشد.

 

[1] مصدق، محمد (بی‌تا) محاکمه و بدفاع، بی‌نا، ص 22

[2] بزرگمهر، جلیل (1365) دکتر محمد مصدق در دادگاه تجدید نظر نظامی، تهران: شرکت سهامی انتشار، ص 264

[3]. علوی، امیرحسین (1381). «مصدق مصدق است». تهران: محور، ص ۲۷۷.